Dzwonek boloński

Dzwonek boloński
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	dzwonkowate
Rodzaj	dzwonek
Gatunek	dzwonek boloński
	Nazwa systematyczna
	Campanula bononiensis L.; Sp. pl. 1:165. 1753
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dzwonek boloński (Campanula bononiensis L.) – gatunek rośliny należący do rodziny dzwonkowatych.

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Zamknij

Rośnie dziko w Azji Zachodniej i Środkowej, na Kaukazie i Syberii oraz na większej części Europy (bez Skandynawii, Wysp Brytyjskich, Hiszpanii, Portugalii, Islandii)^[3]. W Polsce gatunek rodzimy. Występuje głównie w pasie wyżyn oraz w Wielkopolsce, na Wysoczyźnie Siedleckiej, w dolinie Bugu i dolnej Odry^[4]. Nie występuje w górach^[5].

Pokrój: Roślina zielna do 50 cm wysokości^[5].
Łodyga: Sztywna, słabo bruzdkowana, dołem obła, wyżej nieco kanciasta. Kutnerowato owłosiona. Ulistniona gęsto, skrętolegle^[5].
Liście: Na spodniej stronie gęściej owłosione, szarozielone. Liście odziomkowe i dolne łodygowe z oskrzydlonymi ogonkami oraz blaszką jajowatą, w nasadzie uciętą, zaokrągloną lub sercowatą. Brzeg blaszki karbowanopiłkowany. Wyższe liście siedzące i nasadą obejmujące łodygę, ku górze łodygi coraz mniejsze i węższe^[5].
Kwiaty: Kwiatostan kłosokształtny, wydłużony, utworzony z licznych kwiatów na krótkich szypułkach, wspartych lancetowatymi przysadkami, zwykle krótszymi od kwiatów. Działek kielicha pięć, lancetowate, nieco odstające od korony. Korona niebieska, stożkowato dzwonkowata, długości 1,5–2,5 cm. Rozcięta co najmniej do 1/3 na pięć ostrych i dość wąskich łatek. Pręcików pięć. Słupek dolny z szyjką o trzech znamionach.
Owoc: Zwieszona torebka otwierająca się trzema dziurkami blisko nasady. Nasiona liczne, drobne^[5].
Korzeń: Cienki, rozgałęziony^[5].

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Siedlisko: suche murawy kserotermiczne, trawiaste zbocza, wzgórza, obrzeża zarośli^[5]. W fitosocjologii uznawany za gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Cirsio-Brachypodion pinnati oraz All. Geranion-sanguinei^[6]. Liczba chromosomów 2n= 34^[7].

Umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)^[8]. Regionalnie gatunek zagrożony, np. w województwie opolskim uznany za krytycznie zagrożony. Zanika wskutek degradacji muraw kserotermicznych, której efektem jest sukcesja w miejscu bogatych florystycznie muraw roślinności krzewiastej lub ekspansywnych bylin^[5]. Od 2004 gatunek w Polsce objęty ścisłą ochroną prawną^[9]^[10]^[11].

[1]
Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
[2]
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).
[3]
Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-29].
[4]
Adam Zając, Maria Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 109. ISBN 83-915161-1-3.
[5]
Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Wyd. Wyd.2 zm. i rozszerz. Warszawa: Multico, 2006, s. 260. ISBN 978-83-7073-444-2.
[6]
Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
[7]
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
[8]
Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
[9]
Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną
[10]
Dz.U. z 2012 r. poz. 81 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.
[11]
Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin

[ruggiero-1] [1]
Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] [2]
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).

[grin-3] [3]
Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-29].

[4] [4]
Adam Zając, Maria Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 109. ISBN 83-915161-1-3.

[mirkowa-5] [5]
Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Wyd. Wyd.2 zm. i rozszerz. Warszawa: Multico, 2006, s. 260. ISBN 978-83-7073-444-2.

[6] [6]
Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[7] [7]
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[8] [8]
Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[rozp2004-9] [9]
Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną

[rozp2012-10] [10]
Dz.U. z 2012 r. poz. 81 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.

[rozp2014-11] [11]
Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Wikiwand in your browser!

Dzwonek boloński

Wikiwand in your browser!

Rozmieszczenie geograficzne

Morfologia

Biologia i ekologia

Zagrożenia i ochrona

Przypisy