Bursa Jerozolimska w Krakowie

Bursa Jeruzalem – bursa dla studentów Uniwersytetu Krakowskiego ufundowana przez biskupa krakowskiego, kardynała Zbigniewa Oleśnickiego. W wyniku pożaru w 1841 wyburzona w 1869 roku.

Bursa Jerozolimska

Kopia tablicy erekcyjnej Bursy Jeruzalem (1453 r.)
Państwo	Polska
Miejscowość	Kraków, Ulica Gołębia
Ukończenie budowy	1453–1455
Zniszczono	1841
Położenie na mapie Polski Bursa Jerozolimska
Położenie na mapie województwa małopolskiego Bursa Jerozolimska
Położenie na mapie Krakowa Bursa Jerozolimska
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie Bursa Jerozolimska
50°03′39″N 19°55′59″E

Kardynał Oleśnicki miał ślubować odbycie pielgrzymki do Ziemi Świętej, ale z powodu rozlicznych zajęć politycznych nigdy nie znajdował czasu na wypełnienie przyrzeczenia. Gdy zdał sobie sprawę, że wiek i stan zdrowia nie pozwolą mu już na odbycie pielgrzymki, postanowił dokonać dosyć często w owych czasach praktykowanej zamiany ślubów. Zamiast zatem wędrować do Ziemi Świętej, zbudował bursę dla studentów Akademii Krakowskiej i nazwał ją Jeruzalem^[1]. Bursa powstała w latach 1453–1456, a nad dokończeniem fundacji po śmierci Oleśnickiego czuwał m.in. Jan Długosz. Znajdowała się na rogu obecnej ul. Gołębiej i ul. Jagiellońskiej, naprzeciwko Collegium Minus. Był to duży jednopiętrowy kamienno-ceglany budynek z wewnętrznym dziedzińcem otoczonym krużgankiem, własną kuchnią, izbą wspólną (stuba communis), biblioteką i pokojami dla 100 studentów oraz seniora, przełożonego bursy. Pierwotny budynek spłonął najprawdopodobniej już w 1462 r., odrestaurowany został dzięki staraniom Jana Długosza. W 2 poł. XVI w. bursa popadła w ruinę, z której podniósł ją dopiero bp. Jakub Zadzik, przeznaczając znaczną kwotę na jej odbudowę.

W 1818 r. w trakcie remontu obu budynków połączono Bursę Jeruzalem ze stojącą obok Bursą Filozofów. Obie bursy spłonęły w nocy z 25 na 26 czerwca 1841 r. Ostateczne wyburzenie ruin Bursy nastąpiło w 1869 r., zaś na ich miejscu w latach 1883–1887 powstało Collegium Novum. Jedynym elementem pozostałym z gmachu Bursy Jeruzalem jest jej tablica fundacyjna, której kopia wmurowana jest obecnie na dziedzicu Collegium Maius. Oryginał znajduje się w Muzeum UJ.

Przypisy

1. Marek Żukow-Karczewski, Nie istniejące budowle Krakowa. Bursa Jeruzalem, "Echo Krakowa", 24 III 1992 r., nr 59 (13622).

Bibliografia

• Barycz H., Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego w epoce humanizmu, Kraków 1935.
• Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364–1764, T.1, red. K. Lepszy, Kraków 1964.
• Karbowiak A., Mieszkania żaków krakowskich w XIV–XVI wieku, Lwów 1887.
• Morawski K., Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wieki średnie i Odrodzenie, T. I i II, Kraków 1900.
• Włodarek A., Architektura średniowiecznych kolegiów i burs Uniwersytetu Krakowskiego, Kraków 2000.