Brochwicz III

Brochwicz III (Jeleń) – polski herb szlachecki, używany głównie na Kaszubach. Odmiana herbu Brochwicz.

Herb Brochwicz III i jego odmiany

Brochwicz III według Gajla

Brochwicz III według Niesieckiego

Brochwicz III według Pragerta

Strona z Tablic odmian herbowych Chrząńskiego. Herb Pobłocki drugi od prawej u dołu.

Opis herbu

Istnieją co najmniej trzy poglądy na to, jak powinien wyglądać ten herb. Opisy z wykorzystaniem zasad blazonowania, zaproponowanych przez Alfreda Znamierowskiego^[1]:

Kasper Niesiecki^[2], a za nim Nikołaj Iwanowicz Pawliszczew^[3], Aleksander Borysowicz Łakier^[4] i Juliusz Karol Ostrowski blazonowali następująco^[5]: W polu złotym pół jelenia złotego, wyskakującego z takiegoż półksiężyca, barkiem w skos do góry z gwiazdą złotą między rogami. W klejnocie nad hełmem w koronie ogon pawi z półksiężycem złotym na opak z gwiazdą jak w godle. Labry nieznane.

Herb taki łamie podstawową zasadę alternacji, dlatego też Tadeusz Gajl, czerpiąc z Niesieckiego i Ostrowskiego zrekonstruował barwę jelenia jako czerwoną (w związku z tym labry powinny być czerwone, podbite złotem)^[6].

Natomiast Przemysław Pragert, za Der polnische Adel Żernickiego i Herby szlachty polskiej Leszczyca, dał pole herbu błękitne, jelenia czerwonego z rogami złotymi, labry błękitne podbite złotem^[7].

Najwcześniejsze wzmianki

Wymieniany przez Niesieckiego, Łakiera, Pawliszczewa i Ostrowskiego oraz w Der polnische Adel Żernickiego i Herby szlachty polskiej Leszczyca^[7].

Herbowni

Według Pragerta, używany głównie przez gałęzie kaszubskiego rodu Bach (Bachs) o nazwiskach Pobłocki, Gowiński, Żelewski i Paraski (ci ostatni mieli go następnie zarzucić na rzecz herbu własnego, Paraski II^[8]) (Bach jako przydomek).

Herb ten przypisywał też Emilian Szeliga-Żernicki innej kaszubskiej rodzinie, Czapiewskim o przydomkach Złosz (Złoszcz) i Żłop. Rodziny te notowano także z Ostoją, miały one zarzucić Ostoję na rzecz Brochwicza III. Członek rodu Złoszów odcisnął w 1570 pieczęć z herbem własnym, Złosz^[9].

Osobny artykuł: Pobłocki.

Osobny artykuł: Żelewski.

Osobny artykuł: Złosz.

Tadeusz Gajl wymienia jeszcze następujące nazwiska herbownych^[6]:

Bandemer, Gosicki, Hackenbeck, Lewiński, Pobolski, Rutkowski, Slaski, Ślaski, Zelewski, Zleka, Żelewski.

Przypisy

1. Alfred Znamierowski, Paweł Dudziński: Wielka księga heraldyki. Warszawa: Świat Książki, 2008, s. 104–108. ISBN 978-83-247-0100-1.
2. Kasper Niesiecki, Jan Nepomucen Bobrowicz: Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S. J. T. 2. Lipsk: Breitkopf i Haertel, 1841, s. 296.
3. Nikołaj Aleksandrowicz Pawliszczew: Herbarz rodzin szlacheckich Królestwa Polskiego najwyżej zatwierdzony. T. 1. Warszawa: 1853, s. 99.
4. Aleksander Borysowicz Łakier: Russkaja geraldika. St. Petersburg: KNIGA, 1855, s. 413 /art. 8/ XXIII tabl. (ros.).
5. Juliusz Karol Ostrowski: Księga herbowa rodów polskich. T. 2. Warszawa: Główny skład księgarnia antykwarska B. Bolcewicza, 1897-1906, s. 34.
6. Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku. Ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007, s. 48. ISBN 978-83-60597-10-1.
7. Przemysław Pragert: Herbarz rodzin kaszubskich. T. 1. BiT, 2001, s. 47,171. ISBN 83-919852-6-1, ISBN 978-83-919852-6-7.
8. Przemysław Pragert: Herbarz szlachty kaszubskiej T.3. Gdańsk: Wyd. BiT, 2009, s. 129–133, 252. ISBN 978-83-927383-6-7.
9. Przemysław Pragert: Herbarz rodzin kaszubskich. T. 2. Gdańsk: BiT, 2007, s. 33–37, 218. ISBN 978-83-924425-9-2.