Brama Chełmińska
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Brama Chełmińska (niem. Kulmer Tor[2]) – jedna z ośmiu bram Starego Miasta w Toruniu, która znajdowała się w północnej części Starego Miasta, na obszarze dzisiejszego placu Teatralnego[3].
 Brama Chełmińska i elementy szyi bramnej widziane od zewnętrznej strony murów | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Kulmstraße (obecnie ul. Chełmińska) |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Wysokość całkowita |
21 m[1] |
| Wysokość do dachu |
15,5 m[1] |
| Kondygnacje |
4 |
| Ukończenie budowy |
1. połowa XIV wieku |
| Ważniejsze przebudowy |
ok. 1880 |
| Zniszczono | |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
| 53°00′43,92″N 18°36′13,53″E | |
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Brama Chełmińska została wybudowana na przełomie XIII i XIV wieku[4]. Ta czterokondygnacyjna brama wieżowa była prawdopodobnie najwyższą bramą Torunia – łącznie z dachem mierzyła około 21 metrów, przy niemal 8 metrach szerokości[1]. Wraz z sąsiadującymi basztami miała bronić północnej części murów Starego Miasta. Przed bramą już wówczas powstawało Chełmińskie Przedmieście z kościołami św. Wawrzyńca[5] i św. Jerzego, przy którym funkcjonowało leprozorium[6][7]. Na samej bramie znajdował się wizerunek Najświętszej Maryi Panny[8]. W pobliżu Bramy Chełmińskiej powstawały zakłady kołodziejskie i kowalskie[9].
Dla dodatkowego wzmocnienia tego odcinka murów, przed bramą, w 1449 roku wybudowano Barbakan Chełmiński[4]. Jeszcze dalej na północ znajdowało się jednopiętrowe przedbramie połączone z barbakanem zwodzonym mostem nad dwunastometrową fosą barbakanu. Sama brama miała osobną fosę, nad którą poprowadzono szyję łączącą bramę z barbakanem[10]. Ok. 1883 roku barbakan przebudowano na mieszkania[3].
Barbakan uległ zniszczeniu podczas oblężenia Torunia przez wojska szwedzkie podczas III wojny północnej. Karola XII w 1703 roku w ramach III wojny północnej[11]. W 1704 roku na południowej elewacji bramy zamontowano zegar słoneczny[3].
Na szczycie bramy znajdowała się metalowa chorągiewka przedstawiająca kucharza Jordana, który zgodnie z legendą przyczynił się do zdobycia zamku krzyżackiego przez toruńskich mieszczan w 1454 roku. Chorągiewka przetrwała do czasów współczesnych, obecnie znajduje się w Ratuszu Staromiejskim[3].
W 1807 roku ks. Grotowski, administrator kościoła św. Janów, zaproponował założenie nowego cmentarza przed Bramą Chełmińską lub Starotoruńską. Nie uzyskał stosownej zgody[12].
Wrota, pomimo niezadowolenia toruńskiej społeczności lokalnej, w XIX wieku władze niemieckie przeznaczyły do rozbiórki[4]. W 1875 roku rozpoczęto niwelowanie terenu wokół bramy, osuszono i zasypano fosę oraz zlikwidowano drewniany most znajdujący się przed budynkiem. Pomimo tych przygotowań, około lat 1880–1883 bramę przebudowano, dostosowując ją do celów mieszkaniowych[13]. Samą bramę rozebrano definitywnie w 1889 roku[4].
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.