Boczniak łyżkowaty

Boczniak łyżkowaty (Pleurotus pulmonarius (Fr.) Quel.) – gatunek grzybów z rodziny boczniakowatych (Pleurotaceae)^[1].

Boczniak łyżkowaty

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	boczniakowate
Rodzaj	boczniak
Gatunek	boczniak łyżkowaty
Nazwa systematyczna
Pleurotus pulmonarius (Fr.) Quel. Mém. Soc. Émul. Montbéliard Sér. 2 5: 11 (1872)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pleurotus, Pleurotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus pulmonarius. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1872 r. Lucien Quélet, przenosząc go do rodzaju Pleurotus^[1]. Niektóre synonimy nazwy naukowej^[2].

• Agaricus pulmonarius Fr. 1821
• Dendrosarcus pulmonarius (Fr.) Kuntze 1898
• Pleurotus araucariicola Singer 1954
• Pleurotus ostreatus f. pulmonarius (Fr.) Pilát 1933
• Pleurotus ostreatus var. pulmonarius (Fr.) Iordanov, Vanev & Fakirova 1979

Polską nazwę nadał C. Narkiewicz w 2001 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnicy 5–12 cm, łopatowaty, u młodszych okazów ostrygowaty, z poprzeginanym, niekiedy potarganym brzegiem, miękki, cienko mięsisty, jasny, kremowy, bladobrązowy, na brzegu żółknący, z wiekiem szarobrązowy, przyrośnięty bokiem do podłoża^[4]. Brzeg kapelusza podwinięty^[5].

Blaszki

Gęste, wąskie, sprężyste, głęboko zbiegające na trzon, nierozwidlone, wąskie, sprężyste, białawe lub jasnokremowe. Podczas wysychania żółkną^[5].

Trzon

Wysokości 1–6 cm i grubości 0,6–1,5 cm, ekscentryczny, czasami boczny. Ma kształt stożkowaty (jest cieńszy u podstawy). Powierzchnia gładka, biaława, przy podstawie pilśniowata^[5].

Miąższ

O niewyraźnym zapachu przypominającym anyż i słodkawym smaku, początkowo sprężysty, delikatny, z wiekiem twardy, białawy^[4].

Wysyp zarodników

Biały z fioletowym odcieniem. Zarodniki cylindryczne, 7,5–11 × 3–4 µm^[4].

Gatunki podobne

Jadalny boczniak ostrygowaty (Pleurotus ostreatus), ale ten występuje tylko późną jesienią, oraz ciżmówki (Crepidotus) odróżniające się gliniastobrązowym kolorem blaszek^[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy i Afryki^[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony na wymarcie^[7].

Grzyb pasożytniczy i saprotroficzny^[3]. Rośnie najczęściej na pniach i w konarach buków, również na dębach i innych drzewach liściastych. Owocniki przeważnie rosną w licznych kępach, ale spotyka się też pojedyncze egzemplarze^[4]. Owocniki wytwarza od czerwca do października. Występuje zarówno na martwym drewnie, jak i na żywych drzewach^[5].

Znaczenie

Grzyb jadalny. Wykorzystuje się go do różnych potraw. Doskonały do marynowania w zalewie słodko-kwaśnej. Zbiera się tylko młode owocniki, ponieważ starsze są z reguły zarażone przez larwy owadów^[4].