Blaszki z Pyrgi

Blaszki z Pyrgi (łac. laminae Pyrgienses) – trzy złote tabliczki z inskrypcjami w języku etruskim i punickim, datowane na ok. 500 p.n.e. Odnalezione w 1964 podczas wykopalisk w miejscu starożytnego Pyrgi (obecnie Santa Severa) i Cerveteri, prowadzonych przez zespół etruskologa Massima Pallottina. Przechowywane są w sejfach w Narodowym Muzeum Etruskim; na widok publiczny wystawiono ich kopie^[1][2].

Blaszki z Pyrgi w Narodowym Muzeum Etruskim

Dwie blaszki (oznaczone jako A i B) zapisano w języku etruskim, jedną (C) w punickim (w dialekcie śródziemnomorskim lub cypryjskim). Mają wymiary ok. 19 × 9 cm^[3]. Z treści wynika, że zawierają dedykację króla Cerveteri – Thefarie Velianas, skierowaną do punickiej bogini Asztaret/Isztar (rzymska Junona). Trzem złotym tabliczkom towarzyszyła jeszcze czwarta (z brązu), ale zachowały się tylko jej fragmenty^[1][2].

Ich odkrycie było ważnym wydarzeniem w dziedzinie nauki o Etruskach. Są ważnym obiektem archeologicznym dla lingwistyki języków starożytnych ze względu na dwujęzyczność, co umożliwiło postęp w zrozumieniu języka etruskiego. Dłuższy tekst etruski ma 16 wersów i 36 lub 37 słów – jest jednym z najdłuższych znanych tekstów w tym języku. Krótszy – 9 linii, 15 słów. Punicki – 11 linii i 39 słów. Towarzyszące mu tłumaczenie punickie jest jednak bardzo swobodne^[2][3].

Przypisy

1. Christian Lehmann: The Pyrgi tablets (Laminae Pyrgienses). [w:] Languages of antiquity [on-line]. 2013-09-11. [dostęp 2018-01-04]. (ang.).
2. J.T. Hooker: Reading the Past: Ancient Writing from Cuneiform to the Alphabet. University of California Press, 1990, s. 346.
3. Giuliano Bonfante, Larissa Bonfante: The Etruscan Language: An Introduction. Manchester University Press, 2002, s. 65-71. ISBN 0-7190-5540-7.