Bitwa pod Ouessant (1781)

Bitwa pod Ouessant – bitwa konwojowa w roku 1781 na wodach Zatoki Biskajskiej, zakończona porażką eskadry francuskiej.

Bitwa pod Ouessant

Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych
Ouessant
Czas	1781
Miejsce	Ouessant
Terytorium	La Manche
Przyczyna	próba dostarczenia posiłków do Indii Zachodnich
Wynik	Zwycięstwo Anglików
Strony konfliktu
Anglia Francja
Dowódcy
Richard Kempelfelt Luc de Guichen
Siły
13 liniowców 19 liniowców, 150 jednostek transportowych
Straty
nieznane 25 transportowców, min. 1400 żołnierzy
brak współrzędnych

10 grudnia 1781 r. eskadra francuska licząca 19 okrętów liniowych pod dowództwem admirała Luca de Guichen wyszła z Brestu, aby odprowadzić na pełne morze konwój z zaopatrzeniem dla francuskich sił zbrojnych w Indiach i na Antylach. Dwa liniowce miały udać się do Indii, 5 – wzmocnić siły adm. Grasse w Ameryce, pozostałych 12 miał de Guichen odprowadzić do Kadyksu^[1].

Konwój liczący 150 statków napotkał w rejonie Ouessant angielską eskadrę kontradmirała Richarda Kempelfelta^[2]. Kempenfelt, który wyszedł z portu 2 grudnia, by przechwycić francuską eskadrę, miał 13 okrętów liniowych (w tym jeden mały, 50-działowy) i 4 fregaty. De Guichen, mimo większej siły swojej flotylli, popełnił błąd zajmując pozycję przed i na zawietrznej od konwoju^[1]. Wykorzystując zmienne wiatry i większą biegłość taktyczną, brytyjska eskadra odcięła francuską eskortę od konwoju i związała, pozorując walkę^[2]. Francuskie liniowce nie były w stanie zapobiec zagarnięciu 14 jednostek, z 548 marynarzami i 1062 żołnierzami na pokładzie, i zatopieniu dalszych 2 lub 3 statków^[3] (P. Wieczorkiewicz podaje 20 zniszczonych transportowców z co najmniej 1400 żołnierzami^[2]). Większość jednostek francuskich, rozproszona następnie przez sztorm, schroniła się następnie we własnych portach. Na Antyle dotarły tylko dwa okręty liniowe („Triomphant” i „Brave”^[3]) i 5 statków z zaopatrzeniem, pod komendą adm. de Vaudreuila^[2].

25 grudnia HMS „Agamemnon” i fregata HMS „Prudente” przechwyciły i zajęły dalszych pięć statków, płynących z Bordeaux na Martynikę^[3].

Skład flot w bitwie pod Ouessant

Eskadra brytyjska^[1]

• HMS „Victory”, 100 dział, Henry Cromwell, adm. Richard Kempelfelt
• „Edgar”, 74 działa, Thomas Boston, komodor John Elliot
• „Britannia”, 100 dział, James Bradby
• „Duke”, 98 dział, Walter Stirling
• „Queen”, 98 dział, Frederick Lewis Maitland
• „Union”, 90 działa, John Dalrymple
• „Ocean”, 90 działa, George Ourry
• „Alexander”, 74 działa, Thomas Farnham
• „Valiant”, 74 działa, Samuel Granston Goodall
• „Courageus”, 74 działa, Charles Phipps
• „Agamemnon”, 64 dział, Benjamin Caldwell
• „Medway”, 60 dział, Harry Harmood
• „Renown”, 50 dział, John Henry
• „Arethusa”, 38 dział, Richard Pearson (fregata)
• „Monsieur”, 36 dział, Seymour Finch (fregata)
• „Prudente”, 36 dział, William Waldegrave (fregata)
• „Tartar”, 28, dział, Robert Manners Sutton (fregata)
• „Tisiphone”, 8, dział, James Saumarez (brander)

Eskadra francuska^[3]

• „Bretagne”, 110 dział, St.Riveul, adm. de Guichen
• „Majesteux”, 110 dział, D’Entrecasteaux, de Rochechourt
• „Royal Louis”, 112 dział, Verdun de la Criene, de Beauffet
• „lnvincible”, 110 dział, de Cherifay
• „Terrible”, 110 dział, de Beauffier
• „Couronne”, 84 działa, de Riviere, La Motte Piquet
• „Triomphant”, 84 działa, de Pavilion, de Vaudreuil
• „Pegase”, 74 działa, de Soulange
• „Magnifique”, 74 działa, Mithon de Genouilly
• „Actif”, 74 działa, de Macarty Marteigny
• „Bien Aime”, 74 działa, de Cacqueray
• „Zodiaque”, 74 działa, de Sennevile
• „Robuste”, 74 działa, de Retz
• „Fendant”, 74 działa, de Peynier
• „Brave”, 74 działa, d'Amblimont
• „Argonaut”, 74 działa, de Clavieres
• „Dauphin Royal”, 70 dział, de Montperoux
• „Lion”, 64 działa, de Fournoue
• „Indien”, 64 działa, de l'Aubespin
• „Hardie”, 64 działa (en flute^[a]), de Martnet
• „Alexandre”, 64 działa (en flute^[a]), de St Prix
• „Cleopatre”, 32 działa, de la Croix (fregata)
• „Amphitrite”, 32 działa, de Ternade (fregata)
• „Friponne”, 32 działa, de Blachon (fregata)
• „Crescent”, 28 dział, de Foligny (fregata)
• „Naiade”, 28 dział, de Loup (fregata)
• „Ceres”, 26 dział, de Parvis (fregata)

Uwagi

1. Okręt uzbrojony en flute to okręt wojenny o zmniejszonym uzbrojeniu artyleryjskim, a co za tym idzie – zmniejszonej liczbie artylerzystów na pokładzie, wykorzystywany jako transportowiec, w szczególności wojska.

Przypisy

1. William Laird Clowes: The royal navy: a history from the earliest times to the present. T. III. London: S. Low, Marston and Company, s. 509-510.
2. Paweł Piotr Wieczorkiewicz: Historia wojen morskich. T. 1: Wiek żagla. Warszawa: Wydawnictwo Puls, 1995, s. 375-376. ISBN 1-85917-030-7.
3. Robert Beatson: Naval and Military Memoirs of Great Britain, from 1727 to 1783. T. 6. London: Longman, Hurst, Rees and Orme, 1804, s. 318–321. OCLC 4643956. (ang.).