Bitwa pod Koronowem

Bitwa pod Koronowem – bitwa stoczona 10 października 1410, w czasie wielkiej wojny, między zaciężnymi siłami zakonu krzyżackiego, dowodzonymi przez Michała Küchmeistera von Sternberg, a wojskami polskimi, dowodzonymi przez Sędziwoja z Ostroroga i Piotra Niedźwiedzkiego, pod wsią Wilcze, zakończona zwycięstwem Polaków.

Bitwa pod Koronowem

Wielka wojna z zakonem krzyżackim (1409–1411)
Pomnik bitwy pod Koronowem w gminie Koronowo
Czas	10 października 1410
Miejsce	Wilcze
Wynik	zwycięstwo Polaków
Strony konfliktu
Królestwo Polskie Państwo zakonu krzyżackiego
Dowódcy
Sędziwój Ostroróg Piotr Niedźwiedzki Michael Küchmeister von Sternberg
Siły
2 tysiące zbrojnych 4 tysiące zbrojnych
Straty
niewielkie około 1 tysiąca
Położenie na mapie Polski miejsce bitwy
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego miejsce bitwy
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego miejsce bitwy
Położenie na mapie gminy Koronowo miejsce bitwy
53°21′24,8400″N 17°48′39,9600″E

Sytuacja przed bitwą

Po bitwie pod Grunwaldem i nieudanym oblężeniu Malborka siły krzyżackie rosły, siły polsko-litewskie zaś malały. W październiku 1410 siły krzyżackie liczyły już około 10 tysięcy zbrojnych.

Wójt Nowej Marchii, Michał Küchmeister, z oddziałem liczącym około 3,5 – 4 tysięcy ludzi (w tym 3 tysiące zaciężnych z Czech i Śląska) po zdobyciu miasta Tucholi obległ tamtejszy zamek. Zostawił pod zamkiem część sił, a z resztą ruszył na południe, by z zaskoczenia opanować warowny klasztor cystersów w Koronowie, mający w krzyżackich zamierzeniach stać się podstawą do dalszych działań, których celem była Bydgoszcz.

Władysław II Jagiełło wysłał przeciwko Krzyżakom liczące 2 tysiące zbrojnych oddziały pod dowództwem Sędziwoja z Ostroroga i Piotra Niedźwiedzkiego.

Polacy zdążyli obsadzić Koronowo załogą, więc Krzyżacy, zaskoczeni polską gotowością do walki, przystąpili do odwrotu. W pościg ruszyli za nimi konni łucznicy. Widząc, że nie uda się uniknąć walki, wojska krzyżackie zatrzymały się na leżącym 7 kilometrów od Koronowa wzgórzu, znajdującym się między Buszkowem a Łąskiem.

Przebieg

Krzyżacy zajęli dogodną pozycję na wzgórzu. Przed bitwą walczący po stronie krzyżackiej, nadworny rycerz Zygmunta Luksemburskiego, Konrad Nympcz miał wystąpić z szyku i wyzwać do walki chętnego do jej stoczenia ze strony przeciwnej. Wyzwanie przyjął Jan Szczycki herbu Doliwa, który zwyciężył w walce, zwalając przeciwnika z konia i biorąc go do niewoli^[1].

Po podejściu Polaków pod wzgórze obie armie ustawiły się w szyku „w płot”. Pierwszą linię zajmowali rycerze, drugą ich giermkowie. Po sygnale do ataku bitwa stała się areną wielu pojedynków. Dwa razy ogłaszano przerwę. Dopiero w trzecich zmaganiach Polacy zdobyli nieprzyjacielską chorągiew (zdobył ją Jan Naszon z Ostrowiec herbu Oksza i położył pod siodłem^[2]), co wywołało zamieszanie wśród Krzyżaków, a dalej przerodziło się w ucieczkę. Jej przyczyną mógł być fakt, że zwinięcie gonfalonu, głównej, najważniejszej chorągwi, było często znakiem do odwrotu. Lżej zbrojni polscy jeźdźcy rozpoczęli pościg, który przerwała zapadająca ciemność. Zdobyto łupy i około 300 jeńców, w tym wielu tak zwanych gości Zakonu.

Do niewoli polskiej miało się dostać m.in. wielu Frankończyków, Bawarów, Turyngów, Czechów, mieszkańców Nadrenii i Miśni, Sasów, Szwabów^[1]. Do niewoli wzięty został także naczelny wódz armii krzyżackiej Michał Küchmeister von Sternberg, którego osadzono później na zamku w Chęcinach.

Po bitwie

Oddziały polskie przybyły z jeńcami do Bydgoszczy 12 października, a następnie 15 października do Inowrocławia, gdzie przebywał król. Król Polski Władysław II Jagiełło podjął jeńców ucztą traktując jeńców z szacunkiem, by przeciwdziałać krzyżackiej propagandzie na Zachodzie ukazującej Polaków i Litwinów jako bezbożnych dzikusów. Król polecił opatrzeć rannych i wyznaczył im kwatery, gdzie odwiedzał jeńców osobiście^[1]. W dniu 16 października po spisaniu i odebraniu przysięgi do stawienia się w określonym miejscu i czasie z okupem, jeńcy zostali zwolnieni poza Michaelem Küchmeisterem i Henrykiem Harfustem^[1].

Zwycięska dla Polaków bitwa przyczyniła się do podpisania pokoju w Toruniu w 1411.

Galeria

• 
  Inscenizacja
• 
  Inscenizacja
• 
  Inscenizacja
• 
  Inscenizacja
• 
  Zamek w Chęcinach

Bibliografia

• Stanisław Kujot, Wojna, Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, R. 17, 1910, s. 265–267
• Zdzisław Spieralski, Bitwa pod Koronowem 10 X 1410, [w:] Bitwa pod Koronowem 10 X 1410, red. A. Tomczak, Warszawa 1961.
• Mała Encyklopedia Wojskowa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967, Wydanie I, Tom II.
• Polskie tradycje wojskowe 1, pod redakcją Janusza Sikorskiego, Warszawa 1990.
• Piotr Derdej: Koronowo 1410, seria Historyczne bitwy, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2008.
• Krzysztof Kwiatkowski, Kontrakcja militarna Zakonu. Napływ kontyngentów pomocniczych i zaciężnych z obszarów Rzeszy, [w:] S. Jóźwiak, K. Kwiatkowski, A. Szweda, S. Szybkowski, „Wojna Polski i Litwy z zakonem krzyżackim w latach 1409–1411”.

Źródła

• Joannis Dlugossii Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae, ed. Marian Plezia, lib. 10–11, Varsaviae 1997, s. 99–115, 152–156.

Linki zewnętrzne

• Serwis Zamek w Malborku: Bitwa pod Koronowem

Przypisy

1. https://www.zapiskihistoryczne.pl/files/issues/c69a767c3cc5c70df5b551fac494a4e3_ZH_2010_2_Jozwiak_N.pdf
2. Stanisław Kujot, Wojna, Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, R. 17, 1910, s. 265–267