Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bitwa o Guam (1941) – bitwa stoczona 8 grudnia 1941 roku na wyspie Guam w archipelagu Wysp Mariańskich podczas wojny na Pacyfiku w czasie II wojny światowej pomiędzy wojskami Japonii a Stanów Zjednoczonych. Amerykański garnizon został pokonany przez Japończyków, co skutkowało japońską okupacją do czasu drugiej bitwy o Guam w 1944 roku.
| II wojna światowa, wojna na Pacyfiku | |||
 Japońska ilustracja przedstawiająca główne lądowanie na Guam wykonane przez 144. Pułk Piechoty Oddziału Południowego Pacyfiku namalowana przez Kohei Ezaki | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
japońskie roszczenia terytorialne | ||
| Wynik |
zwycięstwo Japończyków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Guam jest najbardziej na południe położoną wyspą archipelagu Wysp Mariańskich na Oceanie Spokojnym. Jej obszar wynosi 225 mil kwadratowych, jest największą ze wszystkich wysp archipelagu. Teren na wyspie jest nierówny i nietypowy z gęstymi lasami tropikalnymi na północy i zalesionymi wzgórzami na południu. Większa część wybrzeża jest pokryta rafami koralowymi i klifami, jednakże plaże nadające się do desantowania wojsk istnieją w centrum zachodniego wybrzeża[1]. Guam posiada tropikalny klimat, chociaż w grudniu następują okresy suszy[2].
Stany Zjednoczone zdobyły Guam 21 czerwca 1898 roku podczas wojny amerykańsko-hiszpańskiej[2]. Następnego roku Hiszpania sprzedała wszystkie inne wyspy archipelagu Wysp Mariańskich Niemcom[3]. United States Navy ustanowiła swoją bazę w pobliżu wioski Piti w 1899 roku, a United States Marine Corps (USMC) stworzył swoje koszary w Sumay w 1901 roku. W 1905 roku zbudowano magazyny węgla dla potrzeb marynarki wojennej, a w 1909 roku – baterię 150 mm dział artyleryjskich, by wzmocnić wojska obronne. Komandor US Navy służył zarówno jako gubernator, jak i dowódca bazy marynarki wojennej od 1899 roku bez przerwy, mimo że na wyspie znajdowali się przedstawiciele rządu cywilnego[2].
Podczas I wojny światowej wojska japońskie zdobyły niemieckie wyspy na Marianach w październiku 1914 roku i ustanowiły garnizon, który został przydzielony do Sił Obronnych Południowego Pacyfiku. Japonia uzyskała te wyspy jako mandat od Ligi Narodów w grudniu 1920 roku. Były one administrowane przez Biuro Południowego Pacyfiku, które dotychczas było częścią Ministerstwa Spraw Zamorskich. Japońscy koloniści mieli pozwolenie na osiedlanie się na Wyspach Mariańskich i pod koniec lat 30. XX wieku na wyspach tych znajdowało się więcej kolonistów niż ludności etnicznej[3]. W 1935 roku rząd japoński zabronił państwom zachodnim wkraczania na teren wysp mandatowych na Pacyfiku, a w 1939 roku Japończycy stworzyli 4. Flotę do obrony tego rejonu[4].
Pomimo tego, że Stany Zjednoczone brały pod uwagę zwiększenie sił obronnych Guamu podczas i po I wojnie światowej, to nie podjęto jednak żadnych działań, oprócz przemieszczenia na wyspę w 1921 roku jednostki USMC wyposażonej w wodnosamoloty. W wyniku traktatu waszyngtońskiego z 1922 roku ustalono między rządami Stanów Zjednoczonych i Japonii o niefortyfikowaniu wysp przez nich administrowanych na zachodnim Pacyfiku, w tym Wysp Mariańskich. Z tego powodu nie przeprowadzono żadnych dalszych udoskonaleń obrony Guam w latach 20. i 30., a bateria artylerii nadbrzeżnej została usunięta z wyspy w 1930 roku. Jednostka wodnosamolotów USMC także opuściła wyspę następnego roku[2]. US Navy starała się o pozwolenie na budowę fortyfikacji na wyspie w 1938 roku, jednak propozycja ta została odrzucona[2]. W 1941 roku populacja liczyła 23 394 ludzi, z których większość mieszkała w stolicy wyspy Agany lub w jej okolicy. Wyspa posiadała ok. 137 km utwardzonych dróg[5].
Japońskie plany wojny na Pacyfiku zakładały zdobycie terytorium w pierwszych dniach wojny. Od marca 1941 roku japońskie samoloty wykonywały misje rozpoznawcze nad wyspą[6]. Plany inwazji były już zakończone we wrześniu tego roku, a Oddział Południowego Pacyfiku został wybrany jako główna jednostka wyznaczona do tego zadania. Oddział Południowego Pacyfiku składał się ze 144. Pułku Piechoty i innych jednostek z 55. Dywizji i liczył 4886 żołnierzy. Oddział Południowego Pacyfiku stacjonował w Korei w listopadzie 1941 roku i po krótkim pobycie w Japonii popłynął pod koniec tego miesiąca na Chichi-jimę na Wyspach Bonin. Licząca 370 żołnierzy 5. Kompania 2. Morskiego Oddziału Desantowego Maizuru stacjonująca na Saipanie na Marianach także została przydzielona do inwazji na Guam[7]. Jednostki te miały zostać przetransportowane na Guam na pokładzie 9 transportowców eskortowanych przez stawiacza min „Tsugaru” i cztery niszczyciele. 6. Dywizjon Krążowników, który składał się z 4 ciężkich krążowników, był także zdolny do wsparcia inwazji w razie potrzeby. Siły inwazyjne i jednostki morskie były wspierane przez 18. Morski Korpus Powietrzny, który stacjonował na Saipanie i był wyposażony w przestarzałe wodnosamoloty[8].
Rząd Stanów Zjednoczonych nie wierzył w to, że obrona Guamu mogłaby być możliwa lub praktyczna jeżeli wyspa zostałaby zaatakowana. Wyspa nie była uważana za przydatną w próbach wsparcia Filipin, mimo że służyła jako punkt uzupełniania paliwa dla łodzi latających linii Pan American World Airways i była jednym z punktów przekaźnikowych linii telegraficznej Pacific Cable Company, która łączyła Filipiny z zachodnim wybrzeżem Stanów Zjednoczonych[5][9]. W 1941 roku wyspie nadano ocenę obrony „kategoria F”, co wykluczało budowę nowych fortyfikacji obronnych i oznaczało, że w razie wybuchu wojny obrońcy Guam mieli wysadzić w powietrze całą infrastrukturę wojskową i wycofać się z wyspy[2].
Mimo niskiej ważności przyznanej terytorium, przeprowadzono pewne starania o polepszenie sił obronnych wyspy przed wybuchem wojny. W kwietniu 1941 roku podpisano kontrakt o niewielkich modyfikacjach obiektów wojskowych na Guam, a prace rozpoczęły się już następnego miesiąca[2][6]. Wojska Gwardii Wyspiarskiej Guamu, które składały się z lokalnych mieszkańców i przypominały siły milicyjne, odpowiedzialne za obronę bazy morskiej, zostały także nieco zwiększone w maju. 17 października amerykański personel wojskowy wyspy został ewakuowany do Stanów Zjednoczonych na transportowcu USS „Henderson”, a wraz z nim 1000 robotników budowlanych[6]. 23 października 1941 roku Zarząd Główny US Navy przesłał raport sekretarzowi marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych Frankowi Knoxowi o siłach obronnych Guam, w którym był przeciwny przesłaniu posiłków na wyspę z powodu trudności w bronieniu jej i potrzeby przeznaczenia środków na inne priorytety. Raport optował jednak za dalszym ulepszaniem portu i baz wodnosamolotów na Guam[10].
W momencie wybuchu wojny 8 grudnia 1941 roku (czasu lokalnego) Guam był broniony przez niewielkie jednostki US Navy i USMC, a także Wojska Gwardii Wyspiarskiej. Komandor George McMillin, który był gubernatorem wyspy i dowódcą garnizonu, był także dowódcą sił morskich, które składały się z 271 ludzi i 4 pielęgniarek. Siły te podlegały Flocie Azjatyckiej i większość jej personelu była nieuzbrojona. Okręt strażniczy Guam, USS „Gold Star”, popłynął na Filipiny w celu uzupełnienia zaopatrzenia i umożliwienia załodze kupienia prezentów świątecznych oraz miał rozkaz pozostania tam[6]. Trałowiec USS „Penguin” był jednak obecny na wyspie razem z nieruchomym okrętem zaopatrzeniowym USS „Robert L. Barnes”[7]. W koszarach marines w Sumay stacjonowało 145 ludzi, którzy byli zorganizowani w kompanię uzbrojoną w karabiny i małą liczbę karabinów maszynowych[6]. Wojska Gwardii Wyspiarskiej składały się z 246 ludzi, z których większość przeszła powierzchowne szkolenie[7][10]. Marines i Wojska Gwardii były uzbrojone w 170 karabinów Springfield M1903, 13 karabinów maszynowych Lewis i 15 karabinów maszynowych Browning M1918. Obrońcy nie posiadali żadnych moździerzy lub artylerii, oprócz dział artyleryjskich na pokładzie „Penguin”[10]. Jako wsparcie dla jednostek wojskowych wyznaczono także siły policyjne Guam (Patrol Wyspiarski Guam) liczące 80 ludzi, którzy uzbrojeni byli tylko w pistolety[7].
8 grudnia o godz. 4:45 gubernator wyspy George McMillin został poinformowany o ataku na Pearl Harbor. O godz. 8:27 japońskie samoloty startujące z Saipanu zaatakowały koszary marines, Piti Navy Yard, stację radiową Libugon, budynki Standard Oil Company i hotel Pan American. Podczas ataku trałowiec USS „Penguin”, największy okręt US Navy na wyspie, został zatopiony[11]. Jeden oficer został zabity, a kilku żołnierzy rannych. Naloty na Guam były kontynuowane przez cały ranek i następnie po południu do godz. 17:00.
Następnego dnia o godz. 8:30 Japończycy ponowili naloty powietrzne za pomocą dziewięciu samolotów atakujących jednocześnie. Zaatakowane zostały te same cele co poprzedniego dnia, a także dom rządu w Aganie i kilka wiosek. Tego wieczoru japońska flota inwazyjna składająca się z czterech ciężkich krążowników, czterech niszczycieli, dwóch kanonierek, sześciu ścigaczy okrętów podwodnych, dwóch trałowców i dwóch tendrów opuściła Saipan w kierunku Guam.
Japończycy desantowali ok. 400 żołnierzy z 5. Siły Obronnej z Saipanu na Guam 10 grudnia 1941 roku na plaży Dungcas na północ od Agany[11]. Japończycy zaatakowali i szybko pokonali Wojska Gwardii Wyspiarskiej w Aganie. Następnie Japończycy uderzyli na Piti, nacierając przez Sumay i koszary marines. Główne starcie miało miejsce na Plaza de Espana w Aganie o godz. 4:45, kiedy wielu marines i gwardzistów z Gwardii stoczyło walkę z japońskimi żołnierzami. Po symbolicznym oporze marines skapitulowali o 5:45. Gubernator McMillin oficjalnie poddał się o godz. 6:00[11]. Wiele potyczek miało miejsce na całej wyspie zanim wiadomość o kapitulacji się nie rozeszła; reszta wojsk broniących wyspy złożyła broń. Amerykański patrolowiec „YP-16” został samozatopiony poprzez wywołanie pożaru, zaś „YP-17" został zdobyty przez japońskie siły morskie. Jeden amerykański statek towarowy został uszkodzony przez Japończyków.
W międzyczasie japoński Oddział Południowego Pacyfiku (ok. 5500 żołnierzy) pod dowództwem gen. mjr Tomitarō Horii przeprowadził oddzielne desanty w zatoce Tumon na północy, na południowo-zachodnim brzegu w pobliżu Merizo i na wschodnim wybrzeżu wyspy w zatoce Talafofo[11].
Amerykańscy marines stracili 5 zabitych i 13 rannych. US Navy straciła 8 zabitych, zaś Wojska Gwardii Wyspiarskiej Guam 4 zabitych i 22 rannych. Jeden japoński żołnierz został zabity[11], a 6 zostało rannych. Szeregowy Kauffman został zabity przez Japończyków po kapitulacji[12].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
