Wilec ziemniaczany (Ipomoea batatas (L. Poir.) – gatunek byliny należący do rodziny powojowatych, znany pod nazwami: batat, patat, kūmara lub słodki ziemniak. Pochodzi z Ameryki Południowej i Ameryki Środkowej. Nie jest znany w dzikim stanie, jest natomiast popularny w uprawie w całej strefie tropikalnej.
Morfologia
- Łodyga
- Płożąca, ukorzeniająca się w węzłach, silnie rozgałęziona, często mięsista, długości do 5 m.
- Część podziemna
- Jadalne bulwy korzeniowe osiągające wagę do 3 kg. Mają biały, różowy lub czerwony miąższ.
- Liście
- Skrętoległe, ogonkowe i bardzo zmienne. Od głęboko siecznych, z 3 lub większą liczbą klap i z nasadą sercowostrzałkowatą, do jajowatych z prostą nasadą. Osiągają 4–15 cm długości i 3–11 cm szerokości.
- Kwiaty
- Duże, o długości korony 3–7 cm, zebrane są po 3–4 w kątach liści. Działki kielicha do 1 cm długości, zaostrzone. Korona dzwonkowata lub lejkowata, na zewnątrz jasnoniebieska lub fioletowa, w gardzieli ciemniejsza. W uprawie często nie zakwitają.
- Owoce
- Jajowate torebki z dużymi, ciemnymi nasionami, rzadko się zawiązują.
Uprawa
- Roślina uprawna: powszechnie uprawiany w strefie międzyzwrotnikowej, na obszarach o wilgotnym i ciepłym klimacie. Głównymi producentami są kraje azjatyckie (Chiny, Indonezja, Indie) i kraje afrykańskie (Malawi, Tanzania, Nigeria, Uganda). Istnieje wiele odmian uprawnych o zróżnicowanych barwach i kształtach korzeni bulwiastych.
Zastosowanie
- Sztuka kulinarna: spożywane są po ugotowaniu lub upieczeniu. Wytwarza się z nich również mąkę, płatki, skrobię oraz alkohol. Zawierają dużą ilość skrobi (ok. 20%) oraz cukrów (ok. 3%).
Zmienność
Istnieją dwie główne odmiany batatów: słodka i gorzka. Słodka odmiana jest smaczna, z tego powodu często jej uprawy są niszczone przez insekty i dzikie zwierzęta. Natomiast odmiana gorzka jest trująca, dlatego też nie jest jadana przez szkodniki. Aby była jadalna dla ludzi, najpierw trzeba obrać bulwę ze skóry, w której jest najwięcej toksyn, a następnie wystawić na tacy na działanie promieni słonecznych. Pod wpływem słońca toksyny z pozostałej części bulwy zostaną usunięte. Taca jest potrzebna po to, żeby z bulwy wypłynęła część soków (teraz zdatnych do picia)[potrzebny przypis].
Wartości odżywcze
Słodkie ziemniaki są bogate w węglowodany złożone i błonnik. Są cennym źródłem witamin i mikroelementów, takich jak witamina A, C oraz witaminy z grupy B (B1, B2, B6). Bataty są także źródłem β-karotenu i polifenoli, które stanowią naturalne przeciwutleniacze. Bataty mają niski indeks glikemiczny (50)[5]. Zawierają 86 kcal na 100 g.
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
