Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Barisan Nasional (pol. Front Narodowy; skrót: BN) – koalicja centroprawicowych i prawicowych partii politycznych Malezji powstała w 1973 roku. Obecnie jest największą koalicją opozycyjną w izbie niższej parlamentu Malezji.
Państwo | |
---|---|
Skrót |
BN |
Lider |
Ahmad Zahid Hamidi |
Data założenia |
1 stycznia 1973 |
Ideologia polityczna |
Ketuanan Melayu |
Liczba członków |
7 000 000 (2018) |
Barwy |
granatowy |
Obecni posłowie |
40/222 |
Obecni senatorowie |
28/70 |
Obecni radni wojewódzcy |
130/593 |
Koalicja podtrzymała model rządzenia swojej poprzedniczki, Partii Sojuszu, lecz jest koalicją od niej o wiele szerszą. W momencie rozkwitu do Barisan Nasional należało aż 14 partii politycznych[1]. BN zdominowała malezyjską scenę polityczną już od momentu swojego powstania, ale od 2008 roku musiała stawić czoła silnym przeciwnikom zrzeszonym najpierw w koalicji Pakatan Rakyat, a później Pakatan Harapan. Dodając lata, w których rządziła Partia Sojuszu, w sumie koalicja rządziła przez 61 lat, co oznaczało, że BN była najdłużej rządzącą koalicją w demokratycznym świecie[2].
Po wyborach parlamentarnych w 2018 roku Barisan Nasional przeszła do opozycji po raz pierwszy w historii niepodległej Malezji.
Barisan Nasional jest bezpośrednią następczynią trójpartyjnej koalicji pod nazwą Partia Sojuszu stworzoną przez Zjednoczoną Narodową Organizację Malajów (UMNO), Malezyjskie Stowarzyszenie Chińczyków (MCA) i Malezyjski Kongres Indyjski (MIC). BN została założona po wyborach z 1969 roku i protestach z 13 maja 1969 roku. Po tych wyborach Sojusz stracił poparcie na rzecz partii opozycyjnych: Partii Akcji Demokratycznej, Gerakan i Malezyjskiej Partii Islamskiej (PAS). Wtedy Sojusz zdobył większość w parlamencie (74 na 144 miejsca), ale zdobył mniej niż połowę głosów w głosowaniu powszechnym (44,3% głosów). W 1971 roku rozpoczęły się negocjacje z byłą opozycją, tj. Gerakan, Postępową Partią Ludową (myPPP), które dołączyły do Sojuszu w 1972 roku, potem dołączył do nich PAS.
W 1973 Barisan Nasional zastąpił Partię Sojuszu. Do BN dołączyły też partie regionalne ze stanów Sabah i Sarawak. BN została zarejestrowana w lipcu 1974 jako koalicja 9 partii. Podczas wyborów z tego samego roku koalicja odniosła sukces, zdobywając ponad 60% głosów i 135 na 154 miejsca w izbie niższej (Dewan Rakyat).
W 1977 roku PAS musiał opuścić Barisan Nasional, po tym, jak ta partia sprzeciwiła się administracji stanu Kelantan. W 1978 roku koalicja znowu wygrała wybory federalne i kontynuowała dominację na malezyjskiej scenie politycznej w latach 80. i 90., jednak musiała się zmierzyć z kilkoma porażkami w wyborach regionalnych, koalicja straciła władzę w stanie Kelantan na rzecz Malezyjskiej Partii Islamskiej oraz w stanie Sabah na rzecz Zjednoczonej Partii Sabah (PBS), która później dołączyła do Barisan Nasional.
Do 2003 roku, koalicję tworzyło więcej niż 12 partii politycznych. W wyborach parlamentarnych w 2004 roku BN osiągnęła swój najlepszy rezultat w historii. Zdobyła wtedy ponad 90% miejsc w izbie niższej parlamentu (przy prawie 64% głosów).
Mimo iż koalicja nigdy nie zdobyła więcej niż 67% głosów w wyborach od 1974 do 2008, to przez cały czas do 2008 roku utrzymywała większość 2/3 w Dewan Rakyat, a to dzięki temu, że w Malezji obowiązuje ordynacja większościowa i jednomandatowe okręgi wyborcze.
Podczas wyborów parlamentarnych z 2008 roku koalicja rządząca straciła ponad 1/3 miejsc w Dewan Rakyat na rzecz opozycyjnej koalicji Pakatan Rakyat. To oznaczało, że Barisan Nasional po raz pierwszy od 1969 roku nie udało się utrzymać większości 2/3 w izbie niższej. Dodatkowo w 5 stanach: Selangor, Kelantan, Penang, Perak i Kedah koalicja przeszła do opozycji.
BN straciła też podczas wyborów 5 lat później. Wtedy BN osiągnęła najgorszy wynik w historii. Koalicja odzyskała stan Kedah, lecz straciła więcej mandatów w Dewan Rakyat i po raz pierwszy w historii przegrała w głosowaniu powszechnym. Mimo iż BN zdobyła mniej głosów (47%) niż opozycja (50%), koalicja mogła dalej rządzić, gdyż utrzymała większość parlamentarną[3].
W 2018 roku Front Narodowy stracił większość parlamentarną, zdobywając tylko 34% głosów i 79 mandatów na 222. Opozycyjna Pakatan Harapan zdobyła wtedy ponad 48% i 121 miejsc. Miażdżąca porażka zakończyła 61 lat rządów w Malezji, po raz pierwszy w historii niepodległej Malezji doszło do zmiany władzy. Potęgując tą porażkę, koalicja utrzymała władzę tylko w 3 na 9 stanów, w których dotychczas rządziła: Perlis, Pahang i Sarawak.
Po tych wyborach wiele partii opuściło Barisan Nasional, redukując liczbę partii członkowskich z 14 do oryginalnej trójki: UMNO, MCA i MIC. Niektóre z partii przyłączyły się do Pakatan Harapan, niektóre stworzyły własne koalicje, niektóre pozostały niezależne. Cztery partie z Sabah zaczęły popierać Pakatan Harapan, a cztery partie z Sarawaku stworzyły własną koalicję (co oznaczało, że BN straciło władzę w tym stanie).
Wśród partii pozostałych w koalicji z UMNO odeszło 17 posłów, zostało 37. MCA utrzymała swój stan posiadania (1 poseł), a MIC straciła 1 z 2 posłów, gdyż Sąd Wyborczy unieważnił wyniki w okręgu Cameron Highlands z powodu przekupstwa, ale koalicji udało się utrzymać reprezentanta z tego okręgu po wyborach uzupełniających[4].
Z powodu rozłamu w koalicji, stan posiadania zmalał z 79 na początku kadencji do zaledwie 40.
Rok | Zdobyte mandaty | Proc. mandatów | Liczba głosów | Proc. głosów | Władza | Lider |
---|---|---|---|---|---|---|
1974 | 135/154 |
87.7% | 1,287,400 | 60.8% | 135; Rząd większościowy | Abdul Razak Hussein |
1978 | 131/154 |
85.1% | 1,987,907 | 57.2% | 4; Rząd większościowy | Hussein Onn |
1982 | 132/154 |
85.7% | 2,522,079 | 60.5% | 1; Rząd większościowy | Mahathir Mohamad |
1986 | 148/177 |
83.6% | 2,649,263 | 57.3% | 16; Rząd większościowy | |
1990 | 127/180 |
70.6% | 2,985,392 | 53.4% | 21; Rząd większościowy | |
1995 | 162/192 |
84.4% | 3,881,214 | 65.2% | 35; Rząd większościowy | |
1999 | 148/193 |
76.2% | 3,748,511 | 56.53% | 15; Rząd większościowy | |
2004 | 198/219 |
90.4% | 4,420,452 | 63.9% | 51; Rząd większościowy | Abdullah Ahmad Badawi |
2008 | 140/222 |
63.1% | 4,082,411 | 50.27% | 58; Rząd większościowy | |
2013 | 133/222 |
59.9% | 5,237,555 | 47.38% | 7; Rząd większościowy | Najib Razak |
2018 | 79/222 |
35.59% | 3,794,827 | 33.96% | 54; Opozycja |
Stan | Mandaty | Władza |
---|---|---|
Johor | 16/56 |
Opozycja |
Kedah | 2/36 |
Opozycja |
Kelantan | 7/45 |
Opozycja |
Malakka | 13/28 |
Opozycja |
Negeri Sembilan | 15/36 |
Opozycja |
Pahang | 25/42 |
Rząd większościowy |
Penang | 2/40 |
Opozycja |
Perak | 25/59 |
Opozycja |
Perlis | 9/15 |
Rząd większościowy |
Sabah | 1/65 |
Opozycja |
Sarawak | 0/82 |
Opozycja pozaparlamentarna |
Selangor | 5/56 |
Opozycja |
Terengganu | 10/33 |
Opozycja |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.