Barbarka (Toruń)
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Barbarka – część urzędowa Torunia znajdująca się w północnej części miasta[2].
| Część urzędowa Torunia | |
 Kaplica św. Barbary | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Data założenia |
XIII w. |
| Populacja (2016) • liczba ludności |
|
| Strefa numeracyjna |
(+48) 56 |
| Kod pocztowy |
87-100 |
Położenie na mapie Torunia | |
Barbarka po raz pierwszy pojawia się w źródłach w XIV wieku[3]. W 1299 roku w miejscowości zbudowano pierwszy obiekt sakralny ku czci św. Barbary[4]. Istniała ona jeszcze w XIV wieku[5]. W 1340 roku jest wymieniony po raz pierwszy młyn wodny[3] W następnym wieku biskup chełmiński Wincent Gosławski zlecił budowę nowej kaplicy[5]. Barbarka znajdowała się na szlaku do Starogrodu, gdzie przechowywano relikwie świętej i rozwinął się kult św. Barbary[5][6]. Pierwotnie kult św. Barbary miał miejsce w Chełmnie, z czasem przeniósł się do Starogrodu. Sama kaplica mieściła się przy trakcie wiodącym z Torunia do Chełmna[6].
Prawdopodobnie od początku XVI wieku (a z pewnością od 1517 roku) osada wraz z młynem należała do miasta Torunia[7]. W 1623 roku wzniesiono nową kaplicę[8]. Prawdopodobnie została ona uszkodzona przez wojska szwedzkie lutym 1623 roku[9]. Około 1660 roku wzniesiono nową kaplicę. 20 listopada 1789 roku biskup chełmiński Karol von Hohenzolern zakazał odprawiania nabożeństw w kaplicy. Decyzja była podyktowana prawdopodobnie złym stanem budynku. W 1800 roku kaplicę rozebrano[10]. W okresie nowożytnym w Barbarce powstał cmentarz. Sąsiadował on bezpośrednio z kaplicą[11].
W źródłach z XVIII i XIX wieku pojawiają się informacje o cudownym źródle. Nieznana jest ich lokalizacja, zdaniem historyka Waldemara Rozynkowskiego znajdowała się prawdopodobnie w okolicach kaplicy[12].
Przed 1820 rokiem wzniesiono nową kaplicę, w jej wyposażeniu znalazły się dzwony z kościoła św. Wawrzyńca w Toruniu[10]. W 1829 roku stan techniczny kaplicy był oceniany jako zły, sześć lat później proboszcz parafii Najświętszej Maryi Panny prosił władze miasta o pomoc w renowacji kaplicy i cmentarza. W 1839 roku Heinrich Tilck otrzymał prawo do dzierżawienia dóbr młyńskich. Tilck zdecydował się na odbudowę podupadłej kaplicy i wskrzeszenia kultu św. Barbary w Toruniu. Po uzyskaniu od władz miasta 18 kwietnia 1842 roku pozwolenia na budowę rozpoczął budowę nowej kaplicy. Obiekt był gotowy jeszcze w tym samym roku[13].
2 marca 1850 roku Toruń utracił zwierzchność nad Barbarką. Miejscowość stanowiła własność prywatną znajdującą się w granicach gminy Mokre. Toruń odzyskał kontrolę nad Barbarką pod koniec XIX wieku. Barbarka została zalesiona. Na przełomie XIX i XX wieku stała się ona miejscem rekreacji i wypoczynku[8].
W czerwcu 1925 roku Polskie Koleje Państwowe w Gdańsku zgodziły się na zatrzymywanie pociągu na przystanku Barbarka w niedzielę i święta oraz uruchomiły pociąg motorowy na trasie Toruń Mokre-Pigża. W tym samym roku wybudowano grotę św. Barbary[14]. 25 maja 1933 roku odsłonięto Pomnik Dzieci Polskie Matce Polski w Toruniu[15].
W 1939 roku w Barbarce doszło do masowych mordów ludności polskiej przez Niemców. Egzekucje miały miejsce od 28 października do prawdopodobnie 6 grudnia 1939 roku[16]. W 1944 roku Niemcy wrócili do Barbarki w celu odkopania masowych mogił i spalenia zwłok. 24 września 1945 roku przeprowadzono oględziny miejsca zbrodni[17]. Prace ekshumacyjne przeprowadzono 19 października 1946 roku[18]. Łącznie zostało zamordowanych ok. 600 Polaków[16]. Większość ofiar pozostała anonimowa[18].
28 października 2009 roku odsłonięto pomnik ku czci pomordowanych Polaków[19].
Przy ulicy Przysieckiej 13 znajduje się budynek dawnej leśniczówki, będący obecnie siedzibą Szkoły Leśnej[20][21]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
