Autoportret w okularach (Goya, 1800)

Autoportret w okularach (hiszp. Autorretrato con gafas) – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi (1746–1828)^[1].

Autoportret w okularach

Autor	Francisco Goya
Data powstania	1797–1800
Medium	olej na płótnie
Wymiary	61,5 × 47,8 cm
Miejsce przechowywania
Lokalizacja	Muzeum Goi w Castres

Autoportret w okularach

Autor	Francisco Goya
Data powstania	1797–1800
Medium	olej na płótnie
Wymiary	54 × 39,5 cm
Miejsce przechowywania
Lokalizacja	Musée Bonnat-Helleu

Podczas swojego długiego życia Goya wykonał wiele autoportretów – przynajmniej piętnaście jest uznawanych za autorskie^[2], w sumie jest ich ponad trzydzieści. Używał różnych technik: malarstwa, grawerstwa i rysunku. Przedstawiał się także na różne sposoby, np. klasycznie przed sztalugami z atrybutami malarza: Autoportret w pracowni i na wzór Velázqueza i jego Panien dworskich ze swoimi ważnymi klientami: Rodzina Karola IV, Rodzina infanta don Luisa czy Hrabia Floridablanca. Pojawia się także w scenie religijnej Kazanie świętego Bernardyna ze Sieny przed Alfonsem Aragońskim, rodzajowej La novillada (Walka młodych byków), na rysunku ze swoją muzą księżną Albą czy na Autoportrecie z doktorem Arrietą namalowanym jako wotum dziękczynne^[3]. Istnieje również kilka podobizn Goi wykonanych przez innych artystów, m.in. przez Vicentego Lópeza (Portret Goi w wieku osiemdziesięciu lat)^[4].

W czasie kiedy powstał ten autoportret Goya miał już przynajmniej 50 lat. Nosi okulary prawdopodobnie z powodu choroby przebytej w 1792, która nie tylko pozostawiła go głuchym, ale także pogorszyła wzrok. Ma na sobie elegancki kaftan w zielonym kolorze i biały krawat zawiązany pod szyją. Białe akcenty na guzikach ożywiają kompozycję na ciemnym tle. Gęste, siwe włosy zaczesane do tyłu odsłaniają szerokie bokobrody. Malarz spogląda na widza poważnym i zmęczonym spojrzeniem. Niektórzy krytycy zauważają, że ten autoportret jest bardzo podobny do podobizny malarza z obrazu Rodzina Karola IV z 1800^[5].

Autoportret, znany w dwóch wersjach, znajduje się we francuskich zbiorach Musée Goya w Castres oraz w Musée Bonnat-Helleu w Bajonnie^[5][6].

Proweniencja

Francuski malarz Marcel Briguiboul, który studiował w Hiszpanii, w 1881 kupił w Madrycie trzy prace Goi od José Antonia Teradillos: Autoportret w okularach, Portret Francisca del Mazo i Radę Kompanii Filipin. Syn francuskiego artysty, Pierre Briguiboul, przekazał te i inne dzieła sztuki ze swojej kolekcji do Muzeum Goi w Castres w latach 1893–1894^[5].

Przypisy

1. Luciano di Pietro, Alfredo Pallavisini, Claudia Gianferrari: Geniusze sztuki: Goya. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 80.
2. Goya en tiempos de guerra. Manuela Mena (red.). Madrid: Museo del Prado, 2008, s. 442, kat. 160. ISBN 978-84-95241-55-9.
3. Juan J. Luna, Margarita Moreno de las Heras: Goya. 250 aniversario. Madrid: Museo del Prado, 1996, s. 416, kat. 147. ISBN 84-8731-748-0.
4. Alessandro Bettagno, Christopher Brown, Francisco Calvo Serraller, Francis Haskell, Alfonso E. Pérez Sánchez: Muzeum Prado. Arcydzieła malarstwa. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2011, s. 581, 583. ISBN 978-83-213-4421-8.
5. Autorretrato con gafas. Fundación Goya en Aragón. [dostęp 2019-03-27]. (hiszp.).
6. Manuel Jorge Aragoneses [et al.]: El Arte europeo en la Corte de España durante el sigo XVIII. Madrid: Ministerio de Cultura, 1980, s. 71. ISBN 84-7483-059-1.