Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Atari TT 030 – komputer firmy Atari, po raz pierwszy zaprezentowany w sierpniu 1989 roku podczas targów Atari Messe w Düsseldorfie[2], a wprowadzony do sprzedaży w 1990 r. Był wyposażony w procesor MC68030 o częstotliwości taktowania zegara 32 MHz (pierwotnie 16 MHz) i nowy chipset. Komputer ten posiadał standardowo zainstalowany koprocesor FPU 68882 32 MHz, 2 MB RAM, kontroler SCSI, a także system operacyjny TOS w wersji 3.0. Była to tzw. linia HighEnd, czyli komputer przeznaczony dla profesjonalistów z dużymi możliwościami rozbudowy dzięki SCSI i złączom VME (umożliwiające rozbudowę m.in. o zaawansowane karty graficzne, sieciowe). Komputer dostępny był w cenie 2995 dolarów (za model wyposażony w 2 MB pamięci i dysk twardy o pojemności 50 MB) i stanowił pierwszy model serii Atari ST z fabrycznie zamontowanym procesorem wyższym niż MC68000. Istniała wersja TT/X, pracująca pod kontrolą systemu Unix. Projekt komputera opierał się na rozwiązaniach tworzących linię Atari ST, lecz wprowadzono do niego szereg usprawnień, które stworzyły silną jednostkę. W Polsce, wydano w 1992 roku[1].
 | |
| Typ |
Komputer do zastosowań profesjonalnych |
|---|---|
| Premiera | |
| Koniec produkcji | |
| Procesor |
Motorola 68030 @ 32MHz |
| Pamięć operacyjna |
2/4/10/16 MB ST RAM + 4 do 256 MB TT RAM |
| System operacyjny |
Atari TOS 3.0x, Atari System V Unix |
Właściciele firmy Atari stwierdzili, że w celu zachowania konkurencyjności swoich produktów muszą wykorzystać możliwości szybszych procesorów firmy Motorola z serii 68000. W tamtym czasie najlepszym rozwiązaniem wydawał się procesor Motorola 68020. Była to pierwsza jednostka Motoroli wyposażona w 32-bitową szynę danych i 32-bitowy zestaw instrukcji. W przeciwieństwie do procesorów Motorola 68000, użytych do konstrukcji komputerów Atari ST, jednostka 68020 była w stanie pobrać pełną 32-bitową porcję danych w jednym cyklu zegara, podczas gdy komputery linii ST do pobrania 32 bitów danych potrzebowały dwóch cykli. Była też w stanie zaadresować 4 GB pamięci RAM.
Z tego względu wstępne plany komputera Atari TT opierały się na procesorze Motorola 68020. Podczas prac projektowych firma zorientowała się jednak, że układ ten nie okazał się najlepszym rozwiązaniem – brakowało w nim kilku cech, oferowanych przez następcę linii, układ Motorola 68030. Procesor ten również operował 32-bitową szyną, zestawem rozkazów oraz rejestrami wewnętrznymi. Posiadał również wirtualne przestrzenie pamięci, opisane jako Supervisor (nadzorca), User (użytkownik), Program (program) i Data (dane), wbudowaną jednostkę zarządzania pamięcią oraz dwa zintegrowane z układem banki pamięci podręcznej dla rozkazów i danych, po 256 bajtów każdy.
Początkowo komputer miał pracować z częstotliwością 16 MHz, by zapewnić kompatybilność wsteczną. Układy obecne w komputerach serii ST i przeniesione do linii TT (na przykład kontrolery DMA i układ graficzny) nie były w stanie pracować z szybkościami powyżej tej granicy. Część oprogramowania wykazywała ponadto niestabilność przy uruchamianiu na szybszych jednostkach. By umożliwić pracę komputera z 32 MHz układem 68030, Atari musiało dokonać pewnego rodzaju przeskalowania swojego projektu, dodając sporych rozmiarów pamięć podręczną. W ten sposób udało się pogodzić procesor pracujący z częstotliwością 32 MHz i szynę systemową działającą o połowę wolniej.
Zarządzającym komputerami Atari TT systemem operacyjnym była ulepszona wersja TOS o numerze 3.0. Został on umieszczony w czterech kościach ROM (512 kB). Nie oferował jednak użytkownikowi wielozadaniowości z wywłaszczeniem. Inny wariant, znany pod nazwą TT/X, korzystał z systemu operacyjnego Unix System V R4 lub WISH (rozszerzenia systemu Motif).
Komputer po raz pierwszy zaprezentowany w sierpniu 1989 roku podczas targów Atari Messe w Düsseldorfie, a produkcję rozpoczęto w roku 1990. Cena zestawu ustalona została na 2995 dolarów za komputer wyposażony w 2 MB pamięci i dysk twardy o pojemności 50 MB. W Polsce komputer wyposażony w 4 MB ST RAM, 4 MB TT RAM kosztował w 1992 roku 37 milionów złotych (podstawowa wersja wyposażona w 2 MB ST RAM - 26,5 miliona złotych)[3]. W Stanach Zjednoczonych komputer sprzedawano od roku 1991. W roku 1992 Atari zaprojektowało komputer Atari Falcon040, który był następcą zarówno Atari Falcona, jak i Atari TT, gdyż łączył on w sobie obie technologie. Wycofanie się Atari w roku 1993 z rynku sprzętu komputerowego było jednoznaczne z końcem linii TT. Pewna liczba tych komputerów została jednak stworzona jako maszyny deweloperskie w pracach nad konsolą Atari Jaguar.
Atari TT030 zawierał szereg nowych urządzeń. Przykładem jest port LAN, który domyślnie miał obsługiwać sieć AppleTalk, nigdy jednak nie stworzono odpowiedniego sterownika, co prawdopodobnie spowodowane było kwestiami licencyjnymi. Inne nowości to szyna rozszerzeń VME, tryby graficzne VGA i host dla urządzeń SCSI m.in. dysków twardych. W komputerze zastosowano również rozwiązania znane z serii ST, takie jak złącza MIDI, gniazdo cartridge’a, gniazdo zewnętrznej stacji dysków, port ASCI/DMA.
Jednym z urządzeń wykluczonych z projektu był układ graficzny BLITTER, po raz pierwszy zastosowany w komputerach Atari Mega ST około pięciu lat wcześniej. Decyzja Atari najprawdopodobniej spowodowana była faktem, że procesor Motorola 68030 dostarczał systemowi wystarczająco dużo mocy, więc BLITTER stał się zbędny.
Dla komputera stworzono nową wersję Atari TOS oraz opracowaną przez Atari wersję systemu Unix (System V) – ASV.
Komputer Atari TT był ostatnią podjętą przez firmę Atari próbę zdobycia rynku stacji roboczych przeznaczonych dla firm. Później na rynku pojawiły się komputery MEGA STe oraz Atari Falcon 030, ale nie były one kierowane w tym samym stopniu do klientów korporacyjnych, co TT 030. Mimo tego, komputer Atari TT wydawał się od samego początku skazany na porażkę. Już w trakcie prac na rynku dostępna była wersja procesora Motorola 68030 taktowana zegarem 50 MHz, a do premiery procesora Motorola 68040 pozostało niewiele czasu. Szyna systemowa taktowana zegarem 16 MHz i dwukrotnie szybszy procesor nie wydawały się rynkowi korporacyjnemu wystarczająco silnym zestawem. We wczesnych latach 1990. zaczynała upowszechniać się wielozadaniowość, której nowe Atari nie oferowało. Nastąpiło to dopiero w roku 1993, po wprowadzeniu MultiTOS-u. Dopiero ta wersja Atari TOS była w stanie wykorzystać potencjał jednostki zarządzania pamięcią zastosowanej w Atari TT, która oprócz wielozadaniowości oferowała chroniony tryb pamięci.
Kolejnym problemem okazała się niedostępność systemu operacyjnego Unix dla Atari TT do połowy roku 1992. Do końca owego roku Atari porzuciło wszelkie prace rozwojowe związane z Uniksem. Istniała jednak wersja Atari TT, która miała pracować jako komputer uniksowy, oznaczona symbolem TT/X, dla której dostępne były systemy operacyjne Unix System V R4 i WISH (rozszerzenie OSF Motif)
Istniejące co najmniej dwie wersje komputera Atari TT rozpoznać można następująco:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
