Artur Jorge

Artur Jorge Braga Melo Teixeira (ur. 13 lutego 1946 w Porto, zm. 22 lutego 2024 w Lizbonie^[1]) – portugalski piłkarz występujący na pozycji napastnika, i trener piłkarski. Mimo iż zaczynał piłkarską karierę w FC Porto, to największe sukcesy osiągał z Benfiką Lizbona, dla której strzelił ponad siedemdziesiąt bramek. Dwukrotnie – w 1971 i 1972 roku – był królem strzelców ekstraklasy. Ponadto z klubem ze Estádio da Luz czterokrotnie triumfował w lidze i trzykrotnie w rozgrywkach o Puchar kraju. W reprezentacji Portugalii rozegrał 16 meczów. W 1975 roku ukończył studia germanistyczne na uniwersytecie w Coimbrze, ale po przedwczesnym zakończeniu kariery sportowej (z powodu przewlekłej kontuzji) rozpoczął pracę szkoleniową. W drugiej połowie lat 80. był trenerem FC Porto, z którym zdobył pierwszy w historii klubu Puchar Mistrzów oraz cztery mistrzostwa kraju. Dobrą passę kontynuował w Paris Saint-Germain (mistrzostwo i Puchar Francji). Od połowy lat 90. obniżył trenerską skuteczność, a przykładem znacznego spadku formy są nieudane przygody na stanowisku selekcjonera reprezentacji Portugalii i Szwajcarii. Później pracował na trzech różnych kontynentach (Europa, Azja i Afryka), ale nigdzie nie potrafił zbliżyć się do osiągnięć z lat 80.

Artur Jorge

Pełne imię i nazwisko	Artur Jorge Braga Melo Teixeira
Data i miejsce urodzenia	13 lutego 1946 Porto
Data i miejsce śmierci	22 lutego 2024 Lizbona
Pozycja	napastnik
Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole 1964–1965 FC Porto 4 (1) 1965–1969 Académica Coimbra 96 (72) 1969–1975 SL Benfica 95 (72) 1975–1978 CF Belenenses 51 (14) 1976–1977 Rochester FC
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole 1967–1977  Portugalia 16 (1)
Kariera trenerska
Lata Drużyna 1980–1981 Vitória SC 1981 CF Belenenses 1981–1983 Portimonense SC 1984–1987 FC Porto 1987–1989 RC Paris 1989–1991 FC Porto 1991–1994 Paris Saint-Germain 1994–1995 SL Benfica 1995–1996 Szwajcaria 1996–1997 Portugalia 1997–1998 CD Tenerife Santa Cruz 1998 Vitesse Arnhem 1998–1999 Paris Saint-Germain 1999–2000 An-Nassr 2000–2001 Al-Hilal 2001–2002 Académica Coimbra 2003–2004 CSKA Moskwa 2004–2006 Kamerun 2006–2007 US Creteil 2014–2015 MC Algier
Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.

Sukcesy piłkarskie

• mistrzostwo Portugalii 1969, 1971, 1972 i 1973, wicemistrzostwo Portugalii 1970, Puchar Portugalii 1969, 1970 i 1972 oraz finał Pucharu Portugalii 1971 z Benfiką Lizbona
• dwukrotny król strzelców ligi portugalskiej (1971 i 1972)

W reprezentacji Portugalii od 1967 do 1977 roku rozegrał 16 meczów i strzelił 1 gola.

Kariera szkoleniowa

Po czteroletniej przygodzie trenerskiej ze słabszymi klubami ligi portugalskiej, w 1984 roku został trenerem FC Porto. W ciągu kolejnych trzech sezonów zdobył z nim trzykrotnie mistrzostwo Portugalii oraz poprowadził do pierwszego w historii triumfu w Pucharze Mistrzów. Po finale z Bayernem Monachium, w którym Porto z Polakiem Józefem Młynarczykiem w składzie wygrało 2:1, Artur Jorge został nazwany przez prasę „Królem Arturem”.

W 1987 roku przeniósł się do Francji. Po dwóch latach pracy z Racingiem Paryż powrócił do kraju i najpierw tymczasowo objął stery reprezentacji Portugalii, a kilka tygodni później znów podpisał umowę z FC Porto, z którym w jeszcze tym samym sezonie zdobył mistrzostwo kraju.

Na początku lat 90. ponownie wyjechał do Paryża, tym razem do PSG. Z klubem z „Parku Książąt” triumfował w rozgrywkach o Puchar Francji oraz w lidze. Po jednym sezonie (1994–1995, III miejsce w lidze) spędzonym w Benfice Lizbona, na kilka miesięcy przed Euro 1996 przejął od Roya Hodgsona obowiązki trenera drużyny narodowej Szwajcarii. Na turnieju Helweci zaprezentowali się słabo. Artur Jorge podał się do dymisji i od razu – tym razem jako pełnoprawny selekcjoner – rozpoczął pracę z reprezentacją Portugalii.

W latach 90. reprezentacja Portugalii przeżywała duży kryzys. Częste zmiany selekcjonerów, kłótnie i bunty piłkarzy powodowały, że drużyna przegrywała w eliminacjach do kolejnych turniejów. W czasie swojej rocznej kadencji Artur Jorge nie tylko nie zdołał opanować stopniowej degrengolady, ale i mocno ją pogłębił – popadł w konflikty z kilkoma czołowymi piłkarzami i co najważniejsze nie zdołał awansować do Mundialu 1998. Podał się do dymisji pod koniec 1997 roku, kiedy na jednym z treningów został pobity przez piłkarza Ricardo Sá Pinto.

Od tego czasu pracował w klubach w Hiszpanii, Holandii, a nawet Rosji i Arabii Saudyjskiej, ale w żadnym z nich nie potrafił nawiązać do osiągnięć z końca lat 80. i początku 90.

Na początku 2005 roku został selekcjonerem reprezentacji Kamerunu, z którą niespodziewanie przegrał (z Wybrzeżem Kości Słoniowej) kwalifikacje do Mundialu 2006. Po niesatysfakcjonującym występie drużyny w Pucharze Narodów Afryki w marcu 2006 roku podał się do dymisji.

Od kwietnia do września 2006 pracował w saudyjskim An-Nassr. W październiku tego samego roku został trenerem drugoligowego US Creteil.

Zmarł w Lizbonie 22 lutego 2024 roku^[2].

Sukcesy szkoleniowe

• mistrzostwo Portugalii 1985, 1986, 1987 i 1990 oraz Puchar Ligi Mistrzów 1987 z FC Porto
• mistrzostwo Francji 1994, wicemistrzostwo Francji 1993 oraz Puchar Francji 1993 z Paris Saint-Germain
• mistrzostwo Arabii Saudyjskiej 2002 z Al-Hilal Rijad
• start (faza grupowa) w Euro 1996 z reprezentacją Szwajcarii
• awans do rozgrywek o Puchar Narodów Afryki 2006 i start w tym turnieju (ćwierćfinał) z reprezentacją Kamerunu

Przypisy

1. ManuM. Tournoux ManuM., PSG: Artur Jorge is dead [online], French Football Weekly, 22 lutego 2024 [dostęp 2024-02-22] (ang.).
2. Morreu Artur Jorge, treinador que levou o F. C. Porto ao título europeu [online], Jornal de Notícias [dostęp 2024-02-22] (port.).

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000116748863
• VIAF: 76310381
• GND: 143829726
• BnF: 11886643q
• NTA: 069394288
• PTBNP: 201055