Artemisia Gentileschi

Artemisia Gentileschi, właśc. Artémisia Lomi Gentileschi (ur. 8 lipca 1593 w Rzymie, zm. w Neapolu po 31 stycznia 1654^[1]) – włoska malarka reprezentująca wczesny barok^[2].

Artemisia Gentileschi

Autoportret jako alegoria malarstwa
Data i miejsce urodzenia	8 lipca 1593 Rzym
Data i miejsce śmierci	po 31 stycznia 1654 Neapol
Narodowość	włoska
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	barok

Judyta zabijająca Holofernesa

Życiorys

Córka malarza fresków Orazia Gentileschiego, wywodzącego się ze szkoły Caravaggia. Była jedną z pierwszych kobiet, które podejmowały w swoim malarstwie tematykę religijną i historyczną, uznawaną za niedostępną dla kobiet. Malowała w pracowni ojca, wykazując znacznie większy talent niż jej bracia. Jednym z jej pierwszych obrazów był Zuzanna i starcy. Namalowała go mając 17 lat, około 1610^[3].

Pobierała lekcje malarstwa u Agostino Tassiego, który współpracował z jej ojcem. Została przez niego kilkukrotnie zgwałcona. Gdy jego obietnice ślubu okazały się kłamstwem, został zaskarżony przez jej ojca do sądu. Przedmiotem oskarżenia była defloracja córki^[3]. Podczas procesu była poddana torturom, co miało w wyobrażeniu sądu uwiarygodnić jej zeznania. Tassi, który zamierzał, jak dowiedziono podczas procesu, zabić swoją żonę i ukraść część obrazów ojca Artemisii, został ostatecznie skazany na grzywnę i osiem miesięcy więzienia. To przeżycie wywarło wpływ na malarstwo Gentileschi, np. Judytę zabijającą Holofernesa namalowała niedługo po tym wydarzeniu^[4].

Po procesie wyszła za mąż za Pierantonio Stiattesiego i wyjechała do Florencji^[3]. Urodziła tam piątkę dzieci (czworo zmarło)^[4], jednocześnie dużo malowała (między innymi dla Medyceuszy). Jako pierwsza kobieta została przyjęta do florenckiej Accademia del Disegno. W roku 1620 z powodu długów wyjechała do Rzymu^[3], rozstając się z mężem^[4]. Była uznaną artystką i utrzymywała się ze sztuki wszędzie tam, gdzie mieszkała, a były to: Florencja, Wenecja, Rzym, Londyn i Neapol^[3].

W 1638 Gentileschi dołączyła do ojca, który został zatrudniony jako malarz na dworze króla Karola I w Anglii. W kolekcji władcy znalazł się jej Autoportret jako alegoria malarstwa^[5]. Ostatnie lata życia spędziła w Neapolu^[4].

Dzieła artystki

• Zuzanna i starcy – ok. 1610
• Autoportret jako alegoria malarstwa – 1630, olej na płótnie 96,5 × 73,7 cm, Royal Collection, Windsor
• Judyta zabijająca Holofernesa – 1612–1613, olej na płótnie 199 × 162 cm, Museo di Capodimonte, Neapol
• Judyta odcinająca głowę Holofernesowi – olej na płótnie, Detroit Institute of Arts, Detroit
• Judyta odcinająca głowę Holofernesowi – 1612–1621, olej na płótnie 199 × 162 cm, Galeria Uffizi, Florencja
• Judyta ze służącą – ok. 1618–1619, olej na płótnie 117 × 93 cm, Pałac Pitti, Florencja

Biografie

• Lapierre Alexandra, Artemizja, Rebis, w tłumaczeniu Stanisława Kroszczyńskiego, ISBN 83-7301-241-9.

Filmy

• Artemisia (1997) – reż. Agnes Merlet, w roli głównej wystąpiła Valentina Cervi.