Aralia, dzięgława[5] (Aralia L.) – rodzaj roślin należący do rodziny araliowatych (Araliaceae). Zalicza się do niego co najmniej 73 gatunki[4]. Występują one w Azji i w obu Amerykach[4]. Rodzaj najbardziej zróżnicowany jest w południowo-wschodniej Azji. W Chinach występuje 29 gatunków, z czego 17 to endemity tego kraju[6]. Rośliny te rosną w lasach, często w lukach i na porębach, także w formacjach zaroślowych[7].
Aralia wysokaA. elata, rzadziej inne gatunki drzewiaste, uprawiane są jako rośliny ozdobne, cenione dla okazałych liści i obfitego kwitnienia późnym latem[7][8]. Młodę pędy aralii chińskiejA. chinensis i aralii sercowatejA. cordata są spożywane jako warzywo[7]. Liczne gatunki wykorzystywane są także jako rośliny lecznicze[9].
Pokrój
W większości okazałe[7], kłączowe[6]byliny, rzadziej krzewy, półkrzewy i niewysokie drzewa[8], osiągające do 14 m wysokości[7]. Nieliczne gatunki to pnącza[7]. Pędy aralii są grube, z szerokim, białym rdzeniem, nagie lub owłosione, bardzo często różne części roślin (pnie, pędy, osie liści i nerwy) pokryte są krótkimi kolcami[8].
Skrętoległe, u roślin drzewiastych zwykle skupione na końcach pędów[8]. Przylistki zrośnięte z dolną częścią ogonków liściowych[6]. Blaszki liściowe okazałe, do 100 cm długości[8], pojedynczo, podwójnie lub potrójnie pierzasto złożone. Oś liścia stawowata. Listków 3–20, całobrzegich, drobno piłkowanych, piłkowanych, karbowanych lub falistych na brzegu[6].
Drobne, 5-krotne, obupłciowe lub rozdzielnopłciowe, zebrane w kwiatostany wyrastające na szczytach pędów lub bocznie, zazwyczaj złożone, wiechowate, baldachogroniaste lub baldachowate, składające się z pojedynczych baldaszków, główek, lub gron; rzadziej w kształcie pojedynczych baldachów. Szypułki kwiatowe członowane pod zalążnią. Krawędź kielicha z 5 ząbkami lub równa. Płatków korony 5, w pączku zachodzących na siebie, w dojrzałym kwiecie rozłożonych[6], białawych lub zielonkawych[7]. Pręcików 5. Zalążnia dolna[7], tworzona przez 5(6) owocolistków, rzadziej tylko trzy. Szyjek słupka 5 czasem zrośniętych u podstawy[6].
Kuliste, czasem 3–5-kątne (zwłaszcza po wyschnięciu[8]) jagody[6] (lub pestkowce podobne do jagód[8]), zwykle czarne i niewielkie[8]. Zawierające 2–5 nasion bocznie spłaszczonych[8].
Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI:10.1371/journal.pone.0119248, PMID:25923521, PMCID:PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
ZbigniewZ.MirekZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 35, ISBN978-83-62975-45-7.
WłodzimierzW.SenetaWłodzimierzW., Drzewa i krzewy liściaste. T. 1, Abelia-Buxus, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1991, s. 231-235, ISBN83-01-10135-0.
Ludmiła Karpowiczowa (red.):Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński.Warszawa:Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego,1973. Brak numerów stron w książce