Loading AI tools
wojskowy, działacz PPS Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Antoni Wołowski ps. Zenon (ur. 1890 w Łodzi, zm. 17 sierpnia 1920 w Rybienku Leśnym) – działacz socjalistyczny i niepodległościowy. Członek Organizacji Bojowej PPS, skazany na karę śmierci. Legionista i powstaniec śląski. Zamordowany w 1920 przez bolszewików. Kawaler Orderu Virtuti Militari.
 | |
 podporucznik | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
od 1914 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
  | |
Pochodził z rodziny robotniczej. Od piętnastego roku życia był członkiem Organizacji Bojowej PPS w Łodzi. Aresztowany z bronią w ręku w 1906 skazany na karę śmierci, którą zamieniono na dożywotnią katorgę. Z uwagi na wiek zmniejszono wyrok do 8 lat ciężkiego więzienia. Karę odbywał w więzieniach w Łodzi, Piotrkowie, Warszawie (X Pawilon Cytadeli Warszawskiej), Łęczycy Po rozbiciu więzienia, po ucieczce Rosjan w 1914 zbiegł do Łodzi i tydzień później i wstąpił do I Brygady Legionów Polskich. Uczestniczył w całej kampanii Brygady.
W bitwie pod Łowczówkiem został ranny. Po dymisji Józefa Piłsudskiego ze stanowiska w 1916, był jednym z wysłanych na posterunki werbunkowe przez rady żołnierskie celem agitacji.
Po kryzysie przysięgowym w 1917 rozpoczął działania jako funkcjonariusz PPS początkowo w Lublinie. Do marca 1918 kierował Pogotowiem Bojowym PPS w Kutnie. Zagrożony aresztowaniem przedarł się pod okupację austriacką, działając w Lublinie, zaś od marca 1918 w Częstochowie[1], gdzie uczestniczył w rozbrajaniu okupantów.
Po odzyskaniu niepodległości dowodził Milicją Ludową PPS w Częstochowie. W 1919 brał udział w I powstaniu śląskim, pełnił m.in. funkcję komendanta biura wywiadowczego.
W 1920 w randze podporucznika uczestniczył w oddziałach partyzanckich w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Został wzięty do niewoli pod Radzyminem, kiedy przedzierał się z rozkazami do Białegostoku. 17 sierpnia 1920 wraz z sześcioma innymi jeńcami został rozstrzelany w Rybienku Leśnym pod Wyszkowem. Ciało zostało sprowadzone 3 marca 1921 do Łodzi i pochowane na Cmentarzu na Dołach.
Na miejscu śmierci w 1921 postawiono pomnik z napisem:
Tu zostali zamordowani w dniu 17 sierpnia 1920 roku przez czerezwyczajkę bolszewicką śp. Antoni Wołowski ppor. wojsk polskich i sześciu nieznanych. Cześć ich pamięci
W 1949 władze nakazały rozbicie pomnika. Ówczesny naczelnik urzędu gminy w Somiance p. Gotowiec zignorował nakaz i polecił umieścić go literami ku ziemi pod płotem posesji urzędu. Po dziesięciu latach na żądanie władz bezpieczeństwa ponowiono nakaz rozbicia pomnika. Kolejny naczelnik gminy Roman Liskiewicz polecił zaufanym osobom wmurować w tajemnicy części pomnika w schody nowo wznoszonej siedziby urzędu gminy. Pomnik 3 marca 1989 został odnaleziony dzięki informacjom świadków. 13 sierpnia 1989 odbyło się jego ponowne odsłonięcie[2]. Ulica w Rybienku Leśnym, przy której znajduje się pomnik, nosi imię ppor. Wołowskiego.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.png){kind=small}
