Antoni Wandtke

Antoni Bazyli Wandtke (ur. 13 września 1891^[1] w Zdunowicach, zm. 12 sierpnia 1978 w Katowicach) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego.

Antoni Bazyli Wandtke

Antoni Wandtke (przed 1934)
pułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	13 września 1891 Zdunowice
Data i miejsce śmierci	12 sierpnia 1978 Katowice
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Formacja	Korpus Ochrony Pogranicza
Jednostki	63 Toruński Pułk Piechoty 35 Pułk Piechoty 55 Poznański Pułk Piechoty 81 Pułk Strzelców Grodzieńskich 76 Lidzki Pułk Piechoty Pułk KOP „Wilno” 133 Pułk Piechoty
Stanowiska	dowódca batalionu kwatermistrz pułku zastępca dowódcy pułku dowódca pułku
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Życiorys

Antoni Bazyli Wandtke urodził się 13 września 1891 roku w Zdunowicach, w rodzinie Augusta, kierownika tamtejszej szkoły powszechnej, i Agaty z d. Błaszkowskiej^[2], jako najstarszy z dziewięciorga rodzeństwa^[3]. W 1911 roku ukończył Studium Nauczycielskie w Kościerzynie^[4]. W 1914 roku został zmobilizowany do Armii Cesarstwa Niemieckiego^[4].

Jesienią 1919 roku, w Gnieźnie, objął dowództwo III batalionu Toruńskiego pułku strzelców. W styczniu 1920 roku na czele dowodzonego przez siebie pododdziału wziął udział w zajęciu Pomorza^[4]. W trzeciej dekadzie tego samego miesiąca powierzono mu dowództwo nowo utworzonego batalionu sztabowego, występującego w strukturze pułku^[5]. 19 kwietnia 1920 roku na czele batalionu wyruszył na front i w pierwszej dekadzie maja skoncentrował się w Ostaszkiewiczach.

3 maja 1922 roku w Toruniu, jako pełniący obowiązki dowódcy 63 Toruńskiego pułku piechoty odebrał z rąk generała porucznika Władysława Sikorskiego chorągiew pułku. Tego samego dnia został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 519. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[6]. W 1923 roku pełnił obowiązki dowódcy batalionu sztabowego 35 pułku piechoty w Brześciu. W grudniu 1924 roku został przeniesiony do 55 pułku piechoty w Lesznie na stanowisko dowódcy III batalionu^[7]. W lipcu 1925 został przesunięty ze stanowiska komendanta składnicy wojennej na stanowisko kwatermistrza^[8], a w kwietniu 1928 roku na stanowisko dowódcy II batalionu^[9]. 23 stycznia 1929 roku awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 roku i 20. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W 1932 roku pełnił służbę na stanowisku zastępcy dowódcy 81 pułku piechoty w Grodnie^[10][4]. Od 19 października 1931 roku był słuchaczem dwutygodniowego kursu informacyjno-gazowego w Szkole Gazowej w Warszawie^[11]. 13 listopada 1935 roku został dowódcą 76 Lidzkiego pułku piechoty w Grodnie. 1 lutego 1937 roku został mianowany dowódcą pułku KOP „Wilno” w Wilnie^[12][13]. Na pułkownika został awansowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938 roku i 8. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[14].

W sierpniu 1939 roku, w czasie mobilizacji alarmowej, objął dowództwo rezerwowego 133 pułku piechoty. Na czele tego oddziału walczył w kampanii wrześniowej 1939 roku. W latach 1939–1945 przebywał w niemieckiej niewoli, najdłużej w Oflagu II C Woldenberg.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 2456^[2]
• Krzyż Walecznych^[15]
• Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1931)^[16]
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę (28 maja 1938)^{[uwaga 1]}

Uwagi

1. Medal nadany Rozkazem nr 25 Ministerstwa Spraw Wewnętrznych – Korpusu Ochrony Pogranicza z dnia 28 maja 1938 roku, pkt 4 (informacja ze zbiorów Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie).

Przypisy

1. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 23 ogłoszono sprostowanie daty urodzenia z 15 września 1891 roku na 13 września 1891 roku oraz zmianę imienia „Antoni” na „Antoni Bazyli”.
2. Kolekcja VM ↓, s. 1.
3. Pułkownik WP August Wandtke, „Pomerania” nr 5 (88), Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, maj 1979, s. 36.
4. Kolekcja VM ↓, s. 4.
5. Ówczesny batalion sztabowy był pododdziałem wsparcia, w skład którego wchodziła kompania szturmowa, kompania karabinów maszynowych, pluton techniczny i pluton telegraficzny (łączności).
6. Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 36.
7. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 127 z 4 grudnia 1924 roku, s. 714.
8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 77 z 24 lipca 1925 roku, s. 416.
9. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 173.
10. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 22, 609.
11. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 260.
12. Opinie podpułkowników piechoty, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/1/120, s. 30.
13. Opinie dowódców pułków piechoty za 1936 rok, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/1/120, s. 52.
14. Opinie pułkowników piechoty za 1938 rok, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/1/120, s. 310.
15. Kolekcja VM ↓, s. 3.
16. M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.

Bibliografia

• Wandtke Antoni. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.6-509 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-30].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Aleksander Tomaszewski, Zarys historii wojennej 63-go Toruńskiego Pułku Piechoty, Warszawa 1929.