Antoni Szyfter

Antoni Szyfter (ur. 24 marca 1896 w Stęszewie, zm. 19 marca 1942 w KL Auschwitz^[1]) – polski ziemianin, działacz niepodległościowy i społeczny, major piechoty rezerwy Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Antoni Szyfter

major
Data i miejsce urodzenia	24 marca 1896 Stęszew
Data i miejsce śmierci	19 marca 1942 KL Auschwitz
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Cesarstwa Niemieckiego Wojsko Polskie
Jednostki	10. Pułk Strzelców Wielkopolskich
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa powstanie wielkopolskie wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Pomnik w Wirach z tablicą pamiątkową (po lewej)

Życiorys

Urodził się w rodzinie Pawła, kupca i Stanisławy z domu Kopa^[2]. W 1913 ukończył gimnazjum w Rogoźnie. W następnych latach praktykował w Poznaniu w zawodzie kupca. Powołanie do armii pruskiej otrzymał w 1914. Walczył pod Verdun i na innych odcinkach frontu we Francji. W styczniu 1917 został mianowany podporucznikiem^[2].

20 grudnia 1918 zdezerterował i 27 grudnia tego samego roku przybył do Poznania, gdzie zaciągnął się do wojsk powstańczych. Służył pod rozkazami pułkownika Andrzeja Kopy, m.in. walczył o Wolsztyn. W końcu stycznia 1919 przeniesiono go do 10. Pułku Strzelców Wielkopolskich, a następnie walczył też w szeregach 155. i 68. Pułku Piechoty. Był dwa razy ranny w walkach z bolszewikami w 1920^[1], w tym 4 lipca w bitwie pod Dryhuczami.

25 sierpnia 1921 urlopowano go z armii – administrował majątkiem rodzinnym w Wirach pod Poznaniem (w tym czasie przewodził też kółku rolniczemu w tej miejscowości). W lipcu 1926 nabył majątek Gogolewo, ale sprzedał go już w lipcu 1931 z uwagi na problemy finansowe związane z wielkim kryzysem (w tym czasie był wójtem w Książu). Był działaczem komitetu ds. opieki na mogiłami powstańców wielkopolskich z 1848 w Książu^[1]. Na stopień majora rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 25. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[3].

W trakcie okupacji niemieckiej został aresztowany w lutym 1942. Niemcy przewieźli go do swojego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz (numer obozowy 26328), gdzie został zamordowany^[1].

29 grudnia 2018 został upamiętniony tablicą pamiątkową w obrębie pomnika w Wirach^[4].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 4698^[2] – 19 września 1922^[5]
• Krzyż Niepodległości – 9 listopada 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[6]
• Krzyż Walecznych dwukrotnie^[2]
• Srebrny Krzyż Zasługi^[2]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[2][1]

Przypisy

1. WIR, Wirtualna Izba Regionalna Gminy Książ Wielkopolski [online], wir-ksiazwlkp.pl [dostęp 2024-09-12].
2. Antoni Szyfter. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.60-5089 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-09-25].
3. Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 674.
4. IPN, Relacja z obchodów rocznicy 100-lecia wybuchu Powstania Wielkopolskiego w Murowanej Goślinie, Poznaniu, Gnieźnie i Wirach, [w:] IPN Oddział Poznań [online].
5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 10 października 1922, s. 769.
6. M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 296.

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.