Anna z Działyńskich Potocka

Anna z Działyńskich Potocka, (ur. 2 listopada 1846 w Kórniku, zm. 2 czerwca 1926 w Ociece) – polska właścicielka dóbr, działaczka społeczna i oświatowa.

Ten artykuł dotyczy Anny Potockiej z Działyńskich. Zobacz też: Anna Potocka – stronę ujednoznaczniającą.

Anna z Działyńskich Potocka

Złota Pilawa
Rodzina	Działyńscy herbu Ogończyk
Data i miejsce urodzenia	2 listopada 1846 Kórnik
Data i miejsce śmierci	2 czerwca 1926 Ocieka
Ojciec	Adam Tytus Działyński
Matka	Gryzelda Celestyna z Zamoyskich
Mąż	Stanisław Potocki
Dzieci	Jan Nepomucen Potocki Józef Marian Potocki Piotr I Potocki Piotr II Potocki Maria z Potockich Paweł Potocki Cecylia Maria z Potockich Dominik Potocki Antoni Tytus Potocki

Ławeczka Anny Potockiej w Rymanowie-Zdroju

Życiorys

Najmłodsza córka powstańca listopadowego i posła, właściciela Kórnika Adama Tytusa Działyńskiego (1796-1861) i Gryzeldy Celestyny z Zamoyskich h. Jelita (1804-1883), siostra powstańca styczniowego Jana Kantego (1828-1880) i Cecylii.

Anna i Stanisław Potocki poznali się w Dreźnie. W lecie 1865 r. odbyły się ich zaręczyny, a 6 lutego 1866 r. ślub w Kórniku.

Działaczka społeczna, współzałożycielka wraz z mężem hr. Stanisławem Potockim uzdrowiska Rymanów-Zdrój, które miało wziąć początek 16 sierpnia 1876 r., kiedy to podczas spaceru Anny Potockiej z dziećmi, jeden z synków Józef Marian Potocki, odkrył źródło lecznicze wody.

Wspólnie z mężem założyła szkółkę rzeźbiarską dla chłopców (uczył się w niej m.in. późniejszy rzeźbiarz Stanisław Piątkiewicz), a następnie szkółkę koronkarską dla dziewcząt. Na jej prośbę został mianowany proboszczem w Miejscu Piastowym bł. ks. Bronisław Markiewicz. Wiosną 1874, w czasie epidemii cholery, Anna i Stanisław Potoccy opiekowali się chorymi. Była propagatorką zaprzestania importu do Galicji zagranicznych roślin i ziół leczniczych oraz umożliwienia zarobku w tej dziedzinie wytwórcom z polskiej wsi (prócz niej lobbował także dr Jan Stella-Sawicki)^[1]. W 1869 otrzymała tytuł członka honorowego Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego we Lwowie^[2].

Autorka wydanych już po jej śmierci (w 1927) wspomnień pt. Mój pamiętnik, powtórnie wydanych przez Wydawnictwo Pax w latach 70. i krośnieńskie wydawnictwo „Ruthenus” w 1998.

Pod koniec XIX wieku była właścicielką tabularną dóbr Polany, Posada Niżna, Rudawka Rymanowska, Rymanów, Tarnawka, Wulka^[3], Posada Górna, Posada Dolna, Deszno, Wołtuszowa, Zawoje, Wisłoczek, Bidar, Bałucianka^[4]. Ponadto posiadała Oleszyce (które otrzymała w dziale rodzinnym jako najmłodsza córka Tytusa Działyńskiego) oraz Rymanów (kontrakt kupna Rymanowa podpisała w 1872 r.). Przed 1880 r. Potoccy sprzedali klucz oleszycki Kazimierzowi Potulickiemu (1820-1880).

Dzieci Anny Potockiej:

• Jan Nepomucen Potocki (1867 – 13 marca 1943) – właściciel dóbr Rymanów-Zdrój
• Józef Marian Potocki (1868-1918 Rymanów-Zdrój) – właściciel dóbr Rymanów-Zdrój, Komańcza, Antoniówka – żona Helena Maria Czarnecka.
• Piotr Potocki (zm. w r. ur. 1870)
• Piotr II Potocki (zm. w r. ur. 1870)
• Maria Potocka (1871-1961)
• Paweł Potocki (1874-1894)
• Cecylia Maria Potocka (1878-1962)
• Dominik Potocki (1877 – 7 października 1939 Lwów)
• Antoni Tytus Potocki (1880-1952) – właściciel dóbr Olsza, ożeniony w 1909 r. z Krystyną Trzecieską (c. Jana Wojciecha Trzecieckiego h. Strzemię).

Mąż Anny – Stanisław Potocki ciężko zachorował i zmarł w Krakowie 21 stycznia 1884 w wieku 47 lat. Anna zmarła 2 czerwca 1926 w Ociece.

W 2001 roku została obrana patronką Zespołu Szkół Publicznych w Posadzie Górnej^[5]. W 2014 roku Parkowi Podworskiemu w Rymanowie nadano nazwę „Park im. Anny i Stanisława Potockich”^[6].