Remove ads
szwedzka narciarka alpejska Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Anja Sofia Tess Pärson (ur. 25 kwietnia 1981 w Umeå) – szwedzka narciarka alpejska, sześciokrotna medalistka olimpijska, wielokrotna medalistka mistrzostw świata oraz dwukrotna zdobywczyni Pucharu Świata. Jedna z niewielu zawodniczek, które wygrywały zawody Pucharu Świata we wszystkich konkurencjach[1]. Pierwsza narciarka w historii, która zdobyła mistrzostwo świata we wszystkich pięciu konkurencjach[2]. Łącznie na igrzyskach olimpijskich i mistrzostwach świata zdobyła indywidualnie siedemnaście medali, bijąc rekord należący do Niemki Christl Cranz[3].
Po raz pierwszy na arenie międzynarodowej Anja Pärson pojawiła się 3 stycznia 1997 roku w Gällivare, gdzie w zawodach FIS Race w gigancie zajęła osiemnaste miejsce. W 1998 roku wystąpiła na mistrzostwach świata juniorów w Megève, gdzie zwyciężyła w gigancie, a w slalomie zajęła trzecie miejsce za Niemkami Stefanie Wolf i Moniką Bergmann. Dwa tygodnie później, w wieku niespełna 17 lat, zadebiutowała w Pucharze Świata, zajmując 15 marca 1998 roku w Crans-Montana 25. miejsce w gigancie. Szwedka nie zdobyła jednak punktów, były to bowiem zawody Finału Pucharu Świata, w których punkty otrzymało tylko piętnaście najlepszych zawodniczek. Punkty zdobyła za to już w pierwszych zawodach sezonu 1998/1999, plasując się na trzynastym miejscu w gigancie 24 października 1998 roku w Sölden. Nieco ponad miesiąc później, 3 grudnia 1998 roku w Mammoth Mountain po raz pierwszy stanęła na podium zawodów tego cyklu, zwyciężając w slalomie. W zawodach tych wyprzedziła bezpośrednio Zali Steggall z Australii oraz Austriaczkę Ingrid Salvenmoser. W kolejnych startach jeszcze trzy razy stanęła na podium slalomów: 20 grudnia w Veysonnaz była trzecia, 17 stycznia w St. Anton zajęła drugie miejsce, a 23 lutego 1999 roku w Åre ponownie była trzecia. W klasyfikacji generalnej dało jej to dwunaste miejsce, a wśród slalomistek była trzecia, za Austriaczką Sabine Egger i swą rodaczką, Pernillą Wiberg. W marcu 1999 roku zdobyła złoty medal w slalomie podczas mistrzostw świata juniorów w Pra Loup. Miesiąc wcześniej wzięła udział w mistrzostwach świata w Vail/Beaver Creek, jednak nie ukończyła slalomu i giganta.
Kolejne sukcesy w kategorii juniorów osiągnęła na mistrzostwach świata juniorów w Québecu, gdzie w trzech startach zdobyła trzy medale. Najpierw zajęła trzecie miejsce w supergigancie, plasując się za Austriaczkami Kathrin Wilhelm i Ingrid Rumpfhuber. Następnie zwyciężyła w gigancie, wyprzedzając Hiszpankę Carolinę Ruiz Castillo o 1,47 sekundy. Dzień później wygrała także slalom, pokonując Emily Brydon z Kanady o 0,55 sekundy. W zawodach pucharowych cztery razy plasowała się w najlepszej trójce, za każdym razem w slalomie: 12 grudnia w Sestriere była druga, 12 lutego w Santa Caterina i 20 lutego w Åre była trzecia, a 19 marca 2000 roku w Bormio ponownie zajęła drugie miejsce. W klasyfikacji generalnej była tym razem ósma, a w klasyfikacji slalomu ponownie trzecia, za Špelą Pretnar ze Słowenii i Francuzką Christel Pascal. W kolejnym sezonie tylko raz stanęła na podium w slalomie, 10 marca w Åre zajmując trzecie miejsce. Pięciokrotnie dokonała tego jednak w gigancie: 28 października w Sölden i 16 listopada w Park City była trzecia, a 9 i 19 grudnia w Sestriere oraz 11 marca 2001 roku w Åre była druga. Sezon 2000/2001 zakończyła na jedenastej pozycji, a w klasyfikacji giganta była druga za Sonją Nef ze Szwajcarii. W lutym 2001 roku wystartowała na mistrzostwach świata w St. Anton, gdzie zdobyła pierwsze medale wśród seniorek. Zwyciężyła tam w slalomie, a w gigancie była trzecia za Sonją Nef i Włoszką Karen Putzer.
Najważniejszym punktem sezonu 2001/2002 były igrzyska olimpijskie w Salt Lake City. Pärson zdobyła tam srebrny medal w gigancie, awansując z czwartego miejsca po pierwszym przejeździe. W zawodach tych rozdzieliła na podium Janicę Kostelić z Chorwacji i Sonję Nef. Czwarte miejsce po pierwszym przejeździe zajmowała także w slalomie, tracąc do prowadzącej Kostelić 0,43 sekundy. W drugim przejeździe uzyskała ósmy wynik, co jednak dało jej trzeci łączny czas. Ostatecznie straciła 0,99 sekundy do Kostelić, a o 0,92 sekundy przegrała z Francuzką Laure Pequegnot. Był to pierwszy w historii medal olimpijski w tej konkurencji wywalczony przez reprezentantkę Szwecji. W Pucharze Świata ośmiokrotnie stawała na podium, w tym odnosząc cztery zwycięstwa w slalomie: 9 grudnia w Sestriere, 29 grudnia w Lienzu oraz 5 i 6 stycznia 2002 roku w Mariborze. W klasyfikacji generalnej dało jej to piąte miejsce, a w klasyfikacjach slalomu i giganta była trzecia. Jeszcze lepsze wyniki osiągała w sezonie 2002/2003, który ukończyła na trzeciej pozycji, za Kostelić i Putzer. W najlepszej trójce plasowała się dziewięć razy, z czego sześć razy wygrywała: 30 listopada w Aspen zwyciężyła w slalomie, 15 grudnia w Sestriere była najlepsza w slalomie równoległym, 19 stycznia w Cortinie d’Ampezzo i 25 stycznia w Mariborze wygrywała giganty, dzień później ponownie wygrała slalom, a 6 marca 2003 roku w Åre odniosła kolejny triumf w gigancie. W klasyfikacji slalomu była druga za Kostelić, a w gigancie wywalczyła pierwszą w karierze Małą Kryształową Kulę. W lutym 2003 roku wystartowała na mistrzostwach świata w Sankt Moritz, gdzie zwyciężyła w gigancie, wyprzedzając Włoszkę Denise Karbon i Allison Forsyth z Kanady. Na tej samej imprezie była też czwarta w slalomie, przegrywając walkę o podium z Austriaczką Nicole Hosp o 0,12 sekundy.
Najlepsze wyniki osiągnęła w sezonie 2003/2004, kiedy zwyciężyła w klasyfikacji generalnej oraz klasyfikacjach slalomu i giganta. Na podium stawała trzynaście razy, w tym odniosła aż jedenaście zwycięstw: sześć w slalomie (29 listopada w Park City, 16 grudnia w Madonna di Campiglio, 28 grudnia w Lienzu, 5 stycznia w Megève, 25 stycznia w Mariborze i 8 lutego w Zwiesel) oraz pięć w gigancie (28 listopada w Park City, 24 stycznia w Mariborze, 7 lutego w Zwiesel, 21 lutego w Åre i 14 marca w Sestriere). W kolejnym sezonie jedenaście razy plasowała się na podium, jednak odniosła tylko cztery zwycięstwa: 23 listopada w Sölden w gigancie, 23 stycznia w Mariborze w slalomie oraz 25 i 26 lutego 2005 roku w San Sicario, kolejno w supergigancie i zjeździe. Wystarczyło to do zwycięstwa w klasyfikacji generalnej, z przewagą zaledwie trzech punktów nad Janicą Kostelić. Ponadto Szwedka była druga w klasyfikacjach giganta i kombinacji. Na przełomie stycznia i lutego 2005 roku wystąpiła na mistrzostwach świata w Bormio, zdobywając trzy medale. Najpierw zwyciężyła w supergigancie, zdobywając pierwszy w historii złoty medal dla Szwecji w tej konkurencji. Następnie zwyciężyła w gigancie, wyprzedzając Tanję Poutiainen z Finlandii. Na koniec zajęła drugie miejsce w kombinacji, rozdzielając na podium Janicę Kostelić i Austriaczkę Marlies Schild.
Kolejne medale wywalczyła podczas igrzysk olimpijskich w Turynie, rozpoczynając od zajęcia trzeciego miejsca w zjeździe. W zawodach tych o 0,64 sekundy przegrała z Michaelą Dorfmeister, a o 0,27 sekundy uległa Martinie Schild ze Szwajcarii. Trzy dni później trzecia była również w kombinacji, plasując się za Kostelić i Marlies Schild. W swoim ostatnim starcie zdobyła złoty medal w slalomie, pokonując Austriaczki Nicole Hosp i Marlies Schild. Był to pierwszy w historii złoty medal olimpijski dla Szwecji w tej konkurencji w rywalizacji kobiet. W zawodach pucharowych stawała na podium częściej, niż w jakimkolwiek innym sezonie, dokonując tego piętnaście razy. Odniosła kolejnych osiem zwycięstw w czterech konkurencjach: 11 grudnia w Aspen, 22 grudnia w Szpindlerowym Młynie i 11 marca w Levi była najlepsza w slalomach, 28 grudnia w Lienzu i 4 lutego w Ofterschwang wygrywała giganty, 13 stycznia w Bad Kleinkirchheim i 15 marca w Åre wygrywała zjazdy, a 27 stycznia w Cortinie d'Ampezzo triumfowała w supergigancie. Sezon 2005/2006 ukończyła na drugiej pozycji, 308 punktów za Kostelić, która ustanowiła nowy rekord punktów zdobytych w jednym sezonie[4]. Szwedka zwyciężyła za to w klasyfikacji giganta, była druga w kombinacji i trzecia w klasyfikacji slalomu. W sezonie 2006/2007 wielokrotnie nie kończyła zawodów, a na podium stanęła cztery razy. Odniosła jedno zwycięstwo 15 marca 2007 roku w Lenzerheide wygrywając supergiganta. W klasyfikacji generalnej była piąta, nie znalazła się także w czołowej trójce klasyfikacji końcowych w żadnej z konkurencji. Rozgrywane w 2007 roku mistrzostwa świata w Åre okazały się za to najbardziej udaną imprezą w jej karierze. W sześciu startach zdobyła tam pięć medali, zaczynając od trzech kolejnych zwycięstw: w supergigancie, superkombinacji oraz zjeździe. Wraz ze zdobyciem złota w zjeździe stała się pierwszą w historii narciarką, która zdobyła mistrzostwo świata we wszystkich konkurencjach[5]. Następnie nie ukończyła giganta, jednak w slalomie wywalczyła trzecie miejsce, plasując się za Czeszką Šárką Záhrobską i Marlies Schild. Ponadto wspólnie z Hansem Olssonem, Patrikiem Järbynem, Anną Ottosson, Markusem Larssonem i Jensem Byggmarkiem zdobyła srebrny medal w rywalizacji drużynowej.
Sezon 2007/2008 był jej najsłabszym od siedmiu lat. W najlepszej trójce zawodów PŚ znalazła się pięciokrotnie, w tym wygrywając kolejno zjazd i supergiganta w dniach 15 i 16 grudnia w Sankt Moritz oraz superkombinację 9 marca 2008 roku w Crans-Montana. W klasyfikacji generalnej była szósta, a klasyfikacji kombinacji zajęła trzecie miejsce, za Niemką Marią Riesch i Lindsey Vonn z USA. Przez dwa kolejne sezony zajmowała trzecie miejsce w klasyfikacji generalnej. W tym czasie łącznie trzynaście razy stawała na podium, wygrywając trzy zawody: 19 grudnia 2008 roku w Sankt Moritz zwyciężyła w superkombinacji, 18 stycznia 2009 roku w Altenmarkt triumfowała w zjeździe, a 29 stycznia 2010 roku w Sankt Moritz ponownie była najlepsza w superkombinacji. W sezonie 2008/2009 zwyciężyła w klasyfikacji kombinacji, zdobywając swoją ostatnią Małą Kryształową Kulę. Natomiast w sezonie 2009/2010 zajęła trzecie miejsce w klasyfikacji zjazdu i drugie w kombinacji. Rozgrywane w 2009 roku mistrzostwa świata w Val d’Isère były pierwszą od dziesięciu lat imprezą, z której wróciła bez medalu. Najlepszy wynik osiągnęła tam w slalomie, który ukończyła na dziewiątej pozycji. Na rozgrywanych rok później igrzyskach w Vancouver tylko w kombinacji zajęła miejsce w pierwszej dziesiątce. Po zjeździe do kombinacji zajmowała siódme miejsce, tracąc do prowadzącej Vonn 1,41 sekundy. W slalomie uzyskała szósty wynik, co dało jej jednak trzeci łączny czas i brązowy medal. Ostatecznie straciła 1,05 sekundy do Marii Höfl-Riesch oraz 0,11 sekundy do Julii Mancuso z USA. Pärson blisko medalu była także w zjeździe, jednak tuż przed metą straciła równowagę i wypadała z trasy, uderzając w jedną z bramek. Na ostatnim punkcie pomiarowym przez wypadkiem traciła do ostatecznej zwyciężczyni, Lindsey Vonn 0,37 sekundy (wynik ten dałby jej srebrny medal). Nie odniosła poważniejszych obrażeń[6].
Ostatnie sukcesy osiągnęła w sezonie 2010/2011. Trzykrotnie stawała na podium, odnosząc zwycięstwo w zjeździe 5 marca 2011 roku w Tarvisio. Triumf ten był jednocześnie jej ostatnim podium w zawodach tego cyklu. W klasyfikacji generalnej zajęła ósme miejsce, a w klasyfikacjach zjazdu i supergiganta była piąta. W lutym 2011 roku brała udział w mistrzostwach świata w Garmisch-Partenkirchen zdobywając dwa brązowe medale. Najpierw zajęła trzecie miejsce w kombinacji, osiągając trzeci czas zjazdu i ósmy czas slalomu. W zawodach tych lepsze były tylko Austriaczka Anna Fenninger oraz Tina Maze ze Słowenii. Parę dni później trzecia była także w zawodach drużynowych, w których startowała wspólnie z Hansem Olssonem, Mattsem Olssonem, Axelem Bäckiem, Sarą Hector i Marią Pietilą-Holmner. Startowała jeszcze w sezonie 2011/2012, jednak zajęła dopiero 32. miejsce w klasyfikacji generalnej. Był to najsłabszy wynik w historii jej startów w Pucharze Świata. Sześciokrotnie plasowała się w czołowej dziesiątce, najlepszy wynik osiągając 15 marca 2012 roku w Schladming, gdzie była ósma w supergigancie. Zawody te były ostatnim oficjalnym występem Pärson na arenie międzynarodowej. W marcu 2012 roku zakończyła karierę. Jako jeden z powodów decyzji podała nękające ją kontuzje (kilkakrotnie przeszła operację lewego kolana, miała także problemy z kręgosłupem)[7][8].
Wielokrotnie zdobywała medale mistrzostw Szwecji, w tym dziesięć złotych: w zjeździe w latach 2001, 2003 i 2010, gigancie w latach 1998, 2003 i 2005, kombinacji w latach 2000, 2001 i 2003 oraz slalomie w 2005 roku. W latach 2006–2007 otrzymywała nagrodę Svenska Dagbladets guldmedalj[9]. W 2006 roku była chorążym reprezentacji Szwecji podczas ceremonii otwarcia igrzysk w Turynie[10]. Łącznie wygrała 42. zawody Pucharu Świata, co daje jej piąte miejsce w klasyfikacji wszech czasów[11]. Z wynikiem 95. miejsc na podium zawodów tego cyklu jest również piąta w klasyfikacji wszech czasów[12].
W czerwcu 2012 roku publicznie ogłosiła, że jest lesbijką[13]. W lipcu 2012 roku urodziła syna, Elvisa[14]. W 2014 roku wzięła ślub ze swoją partnerką, Filippą[15]. Przez pewien czas mieszkała w Monako, jednak od 2012 roku wraz z rodziną mieszka w szwedzkiej miejscowości Umeå[16]. W styczniu 2015 roku ogłosiła, że po raz drugi jest w ciąży[17]. Od 2015 roku pracuje jako komentatorka zawodów w narciarstwie alpejskim dla Sveriges Television[18].
Miejsce | Dzień | Rok | Miejscowość | Konkurencja | Czas biegu | Strata | Zwyciężczyni |
---|---|---|---|---|---|---|---|
3. | 20 lutego | 2002 | Salt Lake City | Slalom | 1:46,10 | +0,99 | Janica Kostelić |
2. | 22 lutego | 2002 | Salt Lake City | Gigant | 2:30,01 | +1,32 | Janica Kostelić |
3. | 15 lutego | 2006 | Turyn | Zjazd | 1:56,49 | +0,64 | Michaela Dorfmeister |
3. | 18 lutego | 2006 | Turyn | Kombinacja | 2:51,08 | +0,55 | Janica Kostelić |
12. | 20 lutego | 2006 | Turyn | Supergigant | 1:32,47 | +1,41 | Michaela Dorfmeister |
1. | 22 lutego | 2006 | Turyn | Slalom | 1:29,04 | – | – |
6. | 24 lutego | 2006 | Turyn | Gigant | 2:09,19 | +1,77 | Julia Mancuso |
DNF | 17 lutego | 2010 | Vancouver | Zjazd | 1:44,19 | – | Lindsey Vonn |
3. | 18 lutego | 2010 | Vancouver | Superkombinacja | 2:09,14 | +1,05 | Maria Riesch |
11. | 20 lutego | 2010 | Vancouver | Supergigant | 1:20,14 | +1,84 | Andrea Fischbacher |
22. | 25 lutego | 2010 | Vancouver | Gigant | 2:27,11 | +1,79 | Viktoria Rebensburg |
DNF2 | 26 lutego | 2010 | Vancouver | Slalom | 1:42,89 | – | Maria Riesch |
Miejsce | Dzień | Rok | Miejscowość | Konkurencja | Czas biegu | Strata | Zwyciężczyni |
---|---|---|---|---|---|---|---|
DNF1 | 11 lutego | 1999 | Vail/Beaver Creek | Gigant | 2:08,54 | – | Alexandra Meissnitzer |
DNF1 | 13 lutego | 1999 | Vail/Beaver Creek | Slalom | 1:33,97 | – | Zali Steggall |
1. | 7 lutego | 2001 | St. Anton | Slalom | 1:32,95 | – | – |
3. | 9 lutego | 2001 | St. Anton | Gigant | 2:19,01 | +1,51 | Sonja Nef |
1. | 13 lutego | 2003 | Sankt Moritz | Gigant | 2:30,97 | – | – |
4. | 15 lutego | 2003 | Sankt Moritz | Slalom | 1:39,55 | +1,03 | Janica Kostelić |
1. | 30 stycznia | 2005 | Bormio | Supergigant | 1:17,64 | – | – |
2. | 4 lutego | 2005 | Bormio | Kombinacja | 2:53,70 | +1,45 | Janica Kostelić |
7. | 6 lutego | 2005 | Bormio | Zjazd | 1:39,90 | +1,17 | Janica Kostelić |
1. | 8 lutego | 2005 | Bormio | Gigant | 2:13,63 | – | – |
DNF2 | 11 lutego | 2005 | Bormio | Slalom | 1:47,98 | – | Janica Kostelić |
1. | 6 lutego | 2007 | Åre | Supergigant | 1:18,85 | – | – |
1. | 9 lutego | 2007 | Åre | Superkombinacja | 1:57,69 | – | – |
1. | 11 lutego | 2007 | Åre | Zjazd | 1:26,89 | – | – |
DNF2 | 13 lutego | 2007 | Åre | Gigant | 2:31,72 | – | Nicole Hosp |
3. | 16 lutego | 2007 | Åre | Slalom | 1:43,91 | +0,16 | Šárka Záhrobská |
2. | 18 lutego | 2007 | Åre | Drużynowo | 18 pkt | +15 pkt | Austria |
DNF | 3 lutego | 2009 | Val d’Isère | Supergigant | 1:20,73 | – | Lindsey Vonn |
DNF1 | 6 lutego | 2009 | Val d’Isère | Superkombinacja | 2:20,13 | – | Kathrin Zettel |
12. | 9 lutego | 2009 | Val d’Isère | Zjazd | 1:30,31 | +2,32 | Lindsey Vonn |
15. | 12 lutego | 2009 | Val d’Isère | Gigant | 2:03,49 | +2,56 | Kathrin Hölzl |
9. | 14 lutego | 2009 | Val d’Isère | Slalom | 1:51,80 | +1,98 | Maria Riesch |
10. | 8 lutego | 2011 | Ga-Pa | Supergigant | 1:23,82 | +1,17 | Elisabeth Görgl |
3. | 11 lutego | 2011 | Ga-Pa | Superkombinacja | 2:43,23 | +0,27 | Anna Fenninger |
11. | 13 lutego | 2011 | Ga-Pa | Zjazd | 1:47,24 | +1,78 | Elisabeth Görgl |
3. | 16 lutego | 2011 | Ga-Pa | Drużynowo | – | – | Francja |
9. | 17 lutego | 2011 | Ga-Pa | Gigant | 2:20,54 | +1,21 | Tina Maze |
Miejsce | Dzień | Rok | Miejscowość | Konkurencja | Czas biegu | Strata | Zwyciężczyni |
---|---|---|---|---|---|---|---|
3. | 28 lutego | 1998 | Megève | Slalom | 1:26,48 | +0,85 | Stefanie Wolf |
1. | 1 marca | 1998 | Megève | Gigant | 1:54,35 | – | – |
1. | 9 marca | 1999 | Pra Loup | Slalom | 1:46,62 | – | – |
DNF2 | 10 marca | 1999 | Pra Loup | Gigant | 1:53,82 | – | Denise Karbon |
3. | 22 lutego | 2000 | Québec | Supergigant | 1:18,79 | +0,20 | Kathrin Wilhelm |
1. | 25 lutego | 2000 | Québec | Gigant | 1:55,08 | – | – |
1. | 26 lutego | 2000 | Québec | Slalom | 1:50,79 | – | – |
Sezon | 1. miejsce | 2. miejsce | 3. miejsce | Razem |
1998/1999 | 1 | 1 | 2 | 4 |
1999/2000 | - | 2 | 2 | 4 |
2000/2001 | - | 3 | 3 | 4 |
2001/2002 | 4 | 3 | 1 | 8 |
2002/2003 | 6 | 2 | 1 | 9 |
2003/2004 | 11 | 2 | - | 13 |
2004/2005 | 4 | 5 | 2 | 11 |
2005/2006 | 8 | 5 | 2 | 15 |
2006/2007 | 1 | 1 | 2 | 4 |
2007/2008 | 3 | 1 | 1 | 5 |
2008/2009 | 2 | 1 | 3 | 6 |
2009/2010 | 1 | 2 | 4 | 7 |
2010/2011 | 1 | 2 | - | 3 |
suma | 42 | 30 | 23 | 95 |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.