Alpy Lepontyńskie

Alpy Lepontyjskie (niem. Lepontinische Alpen, wł. Alpi Lepontine) – część Alp Zachodnich na terenie Szwajcarii (kantony: Valais, Ticino, Gryzonia) oraz we Włoszech (region Piemont). Zajmują centralną część Alp.

Alpy Lepontyńskie

Kontynent	Europa
Państwo	Szwajcaria  Włochy
Najwyższy szczyt	Monte Leone (3552 m n.p.m.)
Długość	151 km
Powierzchnia	12 639 km²
Jednostka dominująca	Alpy Zachodnie, Alpy
Sąsiednie pasma	Alpy Pennińskie, Alpy Urneńskie, Alpy Glarneńskie, Prealpi Luganesi
Położenie na mapie Europy Alpy Lepontyńskie
46°23′00″N 8°50′00″E

Monte Leone

Zervreilasee

Jezioro Ritom

Piz Medel

Rheinwaldhorn

Pizzo di Claro

Blinnenhorn i lodowiec Gries

Pizzo Rotondo

Na północy przełęcz Furka oddziela je od Alp Berneńskich, a przełęcz Oberalp oddziela je od Alp Glarneńskich, na wschodzie przełęcz Splügen oddziela je od Alp Retyckich (w Alpach Wschodnich), na południu graniczą z Prealpami Lugańskimi przez przełęcz San Jorio, a na zachodzie przełęcz Simplon odgradza pasmo od Alp Pennińskich. Najwyższym szczytem pasma jest Monte Leone, który osiąga 3552 m.

W Alpach Lepontyńskich bierze początek wiele rzek, między innymi: dopływy Rodanu na zachodzie, Reuss na północy, Vorderrhein i Tylny Ren (dopływy Renu) na wschodzie oraz Ticino i Toce na południu.

Znajdują się tu ważne połączenia komunikacyjne, np. tunel kolejowy Simplon, który łączy miejscowości Brig-Glis i Domodossola; Tunel kolejowy Świętego Gotarda i Tunel drogowy Świętego Gotarda łączące Andermatt z Airolo oraz Tunel San Bernardino.

Podgrupy:

• Alpy Monte Leone – Świętego Gotarda,
• Alpy Ticino i Verbano,
• Alpy Adula.

Najwyższe szczyty Alp Lepontyńskich:

Monte Leone 3552 m, Rheinwaldhorn 3402 m, Güferhorn 3393 m, Blinnenhorn 3374 m, Pizzo Tambò 3276 m, Helsenhorn 3274 m, Basodino 3273 m, Punta di Terrarossa 3255 m, Punta d’Arbola 3242 m, Monte Cervandone 3210 m, Piz Medel 3203 m, Scopi 3200 m, Rheinquellhorn 3200 m, Pizzo Rotondo 3197 m, Punta del Rebbio 3194 m, Hübschhorn 3187 m, Punta del Sabbione 3182 m, Punta di Mottiscia 3181 m, Cima di Camadra 3172 m, Piz Vial 3168 m, Cima Rossa 3161 m, Pizzo dei Piani 3158 m, Rappehorn 3158 m, Pizzo Zapport 3152 m, Piz Terri 3151 m, Piz Cassimoi 3129 m, Piz Ault 3124 m, Fanellhorn 3124 m, Pizzo di Pesciora 3123 m, Pizzo Gaglianera 3120 m, Punta Marani 3108 m, Witenwasserenstock 3084 m, Campo Tencia 3075 m, Chüebodenhorn 3070 m, Leckihorn 3069 m, Punta Gallina 3061 m, Bruschghorn 3054 m,

Alperschällihorn 3045 m, Bättelmatthorn 3044 m, Plattenberg 3041 m, Piz Gannaretsch 3040 m, Chilchalphorn 3040 m, Gelbhorn 3036 m, Frunthorn 3030 m, Piz Corbet 3026 m, Piz Blas 3023 m, Faltschonhorn 3022 m, Piz Rondadura 3016 m, Monte Giove 3010 m, Piz Ravetsch 3006 m, Fleschhorn 3004 m, Pizzas d’Anarosa 3002 m, Pizzo Centrale 2999 m, Piz Beverin 2997 m, Holzjihorn 2987 m, Piz de la Lumbreida 2983 m, Teurihorn 2973 m, Marscholhorn 2970 m, Pizzo Lucendro 2959 m, Bättlihorn 2951 m, Torrone Alto 2950 m, Piz Cavel 2944 m, Bärenhorn 2932 m, Six Madun 2932 m, Pizzo Cristallina 2912 m, Pizzo Forno 2907 m, Piz Muraun 2899 m, Guggernüll 2886 m, Monte Cistella 2880 m, Piz Fess 2880 m, Pizzo Biela 2863 m, Pizzo Paglia 2594 m, Pizzo Cavregasco 2535 m, Monte Cazzola 2330 m.

Przełęcze:

Zapport Pass 3079 m, Guferlücke 2980 m, Lentalücke 2954 m, Hohsand Pass 2927 m, Lecki Pass 2912 m, Passo Rotondo 2880 m, Kaltwasser Pass 2844 m, Scaradra Pass 2770 m, Satteltelücke 2768 m, Ritter Pass 2692 m, Cavanna Pass 2611 m, Scatta Minoja 2597 m, Bocca di Cadlimo 2542 m, Valserberg 2507 m, Safierberg 2490 m,

Nufenenpass 2478 m, Geisspfad Pass 2475 m, Griespass 2468 m, Passo di Naret 2443 m, Passo Valtendra 2431 m, Diesrutpass 2424 m, Albrunpass 2410 m, Greinapass 2360 m, San Giacomopass 2308 m, Passo di Buffalora 2265 m, Passo dell'Uomo 2212 m, Splügenpass 2113 m, Przełęcz Świętego Gotarda 2108 m, Przełęcz San Bernardino 2066 m, Lukmanierpass 1915 m.

Schroniska:

• Rifugio Città di Busto – 2480 m,
• Rifugio Maria Luisa – 2157 m,
• Capanna Campo Tencia – 2140 m,
• Capanna Piansecco – 2099 m,
• Capanna di Cava – 2066 m,
• Capanna Efra – 2039 m,
• Ospizio del Sempione – 2005 m,
• Capanna Alpe Sponda – 2000 m,
• Capanna Borgna – 1919 m,

• Capanna Basodino - 1856 m,
• Capanna Como – 1790 m,
• Rifugio Città di Arona – 1760 m.

Zobacz też

Zobacz hasło Alpy Lepontyńskie w Wikisłowniku

• Góry we Włoszech
• Góry w Szwajcarii

Bibliografia

• Alpy Lepontyńskie

Panorama fragmentu pasma Adula-Alpen, części Alp Lepontyńskich

Kontrola autorytatywna (alpine section):

• VIAF: 243107136
• LCCN: sh96006460
• GND: 4277782-3
• J9U: 987007554178705171

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3868202
• Britannica: place/Lepontine-Alps
• БРЭ: 2141015