Loading AI tools
działacz PPS, organizator ucieczek więźniów obozu Auschwitz Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Adam Michał[1] Rysiewicz ps. „Teodor”, „Skiba” (ur. 24 lutego 1918 w Wilczyskach-Jeżowie, zm. 24 czerwca 1944 Ryczów) – działacz socjalistyczny i niepodległościowy. Jeden z przywódców PPS-WRN i Gwardii Ludowej WRN w Małopolsce. Organizator ucieczek z obozu Auschwitz, zginął organizując ucieczkę Józefa Cyrankiewicza.
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data śmierci | |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | |
Stanowiska |
Komendant krakowskiego zgrupowania GL WRN/OW PPS |
Główne wojny i bitwy |
Syn Mikołaja Rysiewicza, oficera legionowego, aktywisty ruchu ludowego i Eugenii z domu Krzysztoń. W 1936 r. ukończył II Liceum im. Bolesława Chrobrego w Nowym Sączu. W 1937 r. rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie wstąpił do Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej.
Uczestniczył w wojnie obronnej w 1939 r. W listopadzie 1939 r. przedostał się z okupacji radzieckiej we Lwowie do Krakowa. Rozpoczął działalność w strukturach krakowskiej PPS-WRN. Początkowo organizował przerzuty działaczy PPS do Budapesztu oraz udział w tworzeniu konspiracyjnej prasy PPS-WRN. M.in. redagował pismo „Naprzód”.
Od kwietnia 1941 r. po aresztowaniu Józefa Cyrankiewicza Rysiewicz został mianowany sekretarzem okręgowego komitetu robotniczego PPS-WRN, równocześnie pełnił funkcję sekretarza Miejskiego Komitetu Robotniczego PPS-WRN w Krakowie. Organizował struktury Gwardii Ludowej WRN oraz brał aktywny udział w akcjach dywersyjnych GL m.in. uczestniczył w zniszczeniu kartotek osób przeznaczonych na roboty do Niemiec w krakowskim urzędzie pracy. Od maja 1943 do lutego 1944 r. kierował okręgiem krakowskim GL WRN w zastępstwie rannego, a następnie działającego w partyzantce dowódcę okręgu Mariana Bomby. Zorganizował krakowską strukturę Rady Pomocy Żydom „Żegota”, oraz organizował ucieczki oraz wsparcie dla zbiegów z getta.
Od 1943 r. był jednym z organizatorów Komitetu Pomocy Więźniom Obozów Koncentracyjnych dla utrzymania łączności z obozem Auschwitz, oraz sieci ucieczkowej PPS więźniów z obozu Auschwitz-Birkenau. Osobiście uczestniczył w organizacji ucieczek. Zginął wraz z Józefem Kornasiem i Ryszardem Krogulskim, na stacji kolejowej Ryczów przy przekraczaniu granicy Generalnego Gubernatorstwa w starciu z banschutzami. Organizował wówczas kolejną próbę ucieczki z obozu Auschwitz Józefa Cyrankiewicza.
Siostra Adama Rysiewicza, Jadwiga Rysiewicz ps. „Zośka”, „Pola” „Mama”, również członek PPS-WRN i łączniczka w oddziałach partyzanckich Gwardii Ludowej WRN była aresztowana przez UB w 1945. Ponownie zagrożona aresztowaniem przedostała się nielegalnie za granicę[4].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.