Adam Rysiewicz

działacz PPS, organizator ucieczek więźniów obozu Auschwitz Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Adam Rysiewicz

Adam Michał[1] Rysiewicz ps. „Teodor”, „Skiba” (ur. 24 lutego 1918 w Wilczyskach-Jeżowie, zm. 24 czerwca 1944 Ryczów) – działacz socjalistyczny i niepodległościowy. Jeden z przywódców PPS-WRN i Gwardii Ludowej WRN w Małopolsce. Organizator ucieczek z obozu Auschwitz, zginął organizując ucieczkę Józefa Cyrankiewicza.

Szybkie fakty Data i miejsce urodzenia, Data i miejsce śmierci ...
Adam Rysiewicz
Thumb
Data i miejsce urodzenia

24 lutego 1918
Wilczyska-Jeżów

Data i miejsce śmierci

24 czerwca 1944
Ryczów

Sekretarz Okręgowego Komitetu Robotniczego w Krakowie
Okres

od 1941
do 1944

Przynależność polityczna

Polska Partia Socjalistyczna

Poprzednik

Józef Cyrankiewicz

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
Zamknij
Szybkie fakty Data i miejsce urodzenia, Data śmierci ...
Adam Rysiewicz
Adam Michał Rysiewicz
Teodor
Data i miejsce urodzenia

24 lutego 1918
Wilczyska

Data śmierci

22 czerwca 1944

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Gwardia Ludowa WRN

Stanowiska

Komendant krakowskiego zgrupowania GL WRN/OW PPS

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Zamknij
favicon
1 sources

Życiorys

Thumb
Pomnik obok stacji kolejowej w Ryczowie

Syn Mikołaja Rysiewicza, oficera legionowego, aktywisty ruchu ludowego i Eugenii z domu Krzysztoń. W 1936 r. ukończył II Liceum im. Bolesława Chrobrego w Nowym Sączu. W 1937 r. rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie wstąpił do Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej.

Uczestniczył w wojnie obronnej w 1939 r. W listopadzie 1939 r. przedostał się z okupacji radzieckiej we Lwowie do Krakowa. Rozpoczął działalność w strukturach krakowskiej PPS-WRN. Początkowo organizował przerzuty działaczy PPS do Budapesztu oraz udział w tworzeniu konspiracyjnej prasy PPS-WRN. M.in. redagował pismo „Naprzód”.

Od kwietnia 1941 r. po aresztowaniu Józefa Cyrankiewicza Rysiewicz został mianowany sekretarzem okręgowego komitetu robotniczego PPS-WRN, równocześnie pełnił funkcję sekretarza Miejskiego Komitetu Robotniczego PPS-WRN w Krakowie. Organizował struktury Gwardii Ludowej WRN oraz brał aktywny udział w akcjach dywersyjnych GL m.in. uczestniczył w zniszczeniu kartotek osób przeznaczonych na roboty do Niemiec w krakowskim urzędzie pracy. Od maja 1943 do lutego 1944 r. kierował okręgiem krakowskim GL WRN w zastępstwie rannego, a następnie działającego w partyzantce dowódcę okręgu Mariana Bomby. Zorganizował krakowską strukturę Rady Pomocy Żydom „Żegota”, oraz organizował ucieczki oraz wsparcie dla zbiegów z getta.

Od 1943 r. był jednym z organizatorów Komitetu Pomocy Więźniom Obozów Koncentracyjnych dla utrzymania łączności z obozem Auschwitz, oraz sieci ucieczkowej PPS więźniów z obozu Auschwitz-Birkenau. Osobiście uczestniczył w organizacji ucieczek. Zginął wraz z Józefem Kornasiem i Ryszardem Krogulskim, na stacji kolejowej Ryczów przy przekraczaniu granicy Generalnego Gubernatorstwa w starciu z banschutzami. Organizował wówczas kolejną próbę ucieczki z obozu Auschwitz Józefa Cyrankiewicza.

Upamiętnienie

  • po śmierci Adama Rysiewicza, stworzony z formowanych przez niego Socjalistycznych Batalionów Śmierci, oddział partyzancki Oddziałów Wojskowych Powstańczego Pogotowia Socjalistów dowodzony przez ppor. Stanisława Długosza ps. „Zamek” nazwano Oddziałami Bojowymi PPS im. towarzysza „Teodora”[2].
  • niedaleko stacji kolejowej w Ryczowie postawiono pomnik z napisem: „W dniu 24 czerwca 1944 r. zginęli w walce z okupantem niosąc pomoc więźniom obozu hitlerowskiego w Oświęcimiu bojowcy PPS Adam Rysiewicz, Józef Kornaś, Ryszard Krogulski”[3]. Jego imię nosi ulica w Krakowie.
faviconfavicon
2 sources

Rodzina

Siostra Adama Rysiewicza, Jadwiga Rysiewicz ps. „Zośka”, „Pola” „Mama”, również członek PPS-WRN i łączniczka w oddziałach partyzanckich Gwardii Ludowej WRN była aresztowana przez UB w 1945. Ponownie zagrożona aresztowaniem przedostała się nielegalnie za granicę[4].

favicon
1 sources

Odznaczenia

faviconfavicon
2 sources

Przypisy

Bibliografia

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.