A gdyby…? (sezon 1)

Pierwszy sezon amerykańskiego animowanego serialu antologicznego A gdyby…? z 2021 roku inspirowanego serią komiksów wydawnictwa Marvel Comics zatytułowaną Co by było, gdyby?(inne języki) przedstawia alternatywne wersje zdarzeń pokazanych wcześniej w filmach Filmowego Uniwersum Marvela. Wśród historii pokazanych w pierwszym sezonie znalazły się: Peggy Carter przyjmująca serum superżołnierza zamiast Steve’a Rogersa; T’Challa, który zamiast Petera Quilla został porwany z Ziemi przez Łowców i stał się Star-Lordem; Hanka Pyma mordującego pierwszych Avengers w zemście za śmierć córki, Hope; Stephena Strange’a, który stracił Christine Palmer i przy pomocy magii za wszelką cenę próbuje ją przywrócić do życia; świat ogarnięty kwantowym wirusem zamieniającym w zombie; Tony’ego Starka, który został uratowany w Afganistanie przez Killmongera; Thora w świecie, w którym Loki nie został jego adoptowanym bratem; Ultrona, który wygrał i pokonał Avengers oraz Obserwatora, który buduje drużynę, Strażników Multiwersum, by go pokonać.

A gdyby…?
sezon 1

What If…?

Logo serialu
Gatunek	animacja komputerowa superbohaterski(inne języki)
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Oryginalny język	angielski
Twórcy	A.C. Bradley(inne języki)
Główne role	Jeffrey Wright
Liczba odcinków	9
Lista odcinków
Produkcja
Produkcja	Carrie Wassenaar
Produkcja wykonawcza	A.C. Bradley Bryan Andrews(inne języki) Victoria Alonso(inne języki) Louis D’Esposito(inne języki) Kevin Feige Brad Winderbaum(inne języki)
Reżyseria	Bryan Andrews
Scenariusz	A.C. Bradley Matthew Chauncey
Muzyka	Laura Karpman(inne języki)
Scenografia	Paul Lasaine
Wytwórnia	Marvel Studios
Pierwsza emisja
Kraj oryginalnej emisji	Stany Zjednoczone
Data premiery	11 sierpnia 2021
Stacja telewizyjna	Disney+
Lata emisji	2021
Status	zakończony

Chronologia

Produkcja

Czarna Wdowa (2021) A gdyby…? sezon 1 (2021) Shang-Chi i legenda dziesięciu pierścieni (2021)

Wydarzenia

Loki sezon 1[1] (2021) A gdyby…? sezon 1 (2021) WandaVision[1] (2021)

Sezony

– A gdyby…? sezon 1 (2021) sezon 2 (2023)

Główną scenarzystką pierwszego sezonu i twórczynią serialu była A.C. Bradley(inne języki), a reżyserią zajął się Bryan Andrews(inne języki). W serialu głosu użyczył Jeffrey Wright jako Obserwator oraz przeszło pięćdziesięciu aktorów, którzy zagrali w filmach franczyzy.

Pierwszy sezon A gdyby…? jest częścią franczyzy Filmowego Uniwersum Marvela; należy do IV Fazy tego uniwersum i stanowi część jej drugiego rozdziału zatytułowanego Saga multiwersum. Zadebiutował on 11 sierpnia 2021 roku w serwisie Disney+. Ostatni, dziewiąty odcinek pojawił się 6 października. W grudniu 2019 roku zapowiedziano drugi sezon serialu^[2], który miał premierę w 2023 roku^[3]. W Polsce całość pierwszego sezonu udostępniona została 14 czerwca 2022 roku. Pierwszy sezon A gdyby…? otrzymał pozytywne oceny od krytyków, a ponadto został wyróżniony między innymi nagrodami Annie i Emmy. W listopadzie 2021 roku zapowiedziany został serialowy spin-off odcinka „A gdyby… zombie!?” zatytułowany Marvel Zombies^[4].

Obsada

Jeffrey Wright
(Obserwator)

Osobny artykuł: Lista obsady w serialach Filmowego Uniwersum Marvela (Marvel Studios).

Narratorem był Jeffrey Wright jako Obserwator, który należy do rasy obserwującej multwiersum^[5]. Każdy z odcinków pokazał inne wariant postaci, które pojawiły się w produkcjach Filmowego Uniwersum Marvela^[6], gdzie przeszło pięćdziesięciu aktorów powtórzyło swoje role z filmów franczyzy^[7][8], byli to: Hayley Atwell, Samuel L. Jackson, Jeremy Renner, Stanley Tucci, Dominic Cooper, Bradley Whitford, Ross Marquand, Neal McDonough, Sebastian Stan, Toby Jones, Chadwick Boseman, Michael Rooker, Josh Brolin, Benicio del Toro, Kurt Russell, Ophelia Lovibond, Carrie Coon, Tom Vaughan-Lawlor(inne języki), Karen Gillan, Djimon Hounsou, John Kani(inne języki), Sean Gunn(inne języki), Chris Sullivan(inne języki), Seth Green, Danai Gurira, Mark Ruffalo, Tom Hiddleston, Clark Gregg, Jaimie Alexander, Frank Grillo, Michael Douglas, Benedict Cumberbatch, Rachel McAdams, Benedict Wong, Tilda Swinton, Leslie Bibb, Paul Rudd, Evangeline Lilly, Paul Bettany, Jon Favreau, Emily VanCamp, David Dastmalchian, Michael B. Jordan, Angela Bassett, Andy Serkis, Don Cheadle, Chris Hemsworth, Natalie Portman, Kat Dennings, Jeff Goldblum, Cobie Smulders, Taika Waititi, Rachel House, Clancy Brown, Georges St-Pierre^[8].

Natomiast kilkunastu aktorów zastąpiło tych, którzy pojawili się w poprzednich produkcjach FUM: Josh Keaton(inne języki) jako Steve Rogers^[9], Brian T. Delaney(inne języki) jako Peter Quill^[10], Fred Tatasciore jako Drax, Corvus Glaive i Volstagg^[11][12], Lake Bell jako Natasha Romanoff, Mick Wingert jako Tony Stark^[13], Alexandra Daniels jako Carol Danvers, Mike McGill jako Thaddeus Ross, Stephanie Panisello(inne języki) jako Betty Ross^[14], Hudson Thames jako Peter Parker / Spider-Man^[15], Kiff VandenHeuvel(inne języki) jako Obadiah Stane, Beth Hoyt jako Virginia „Pepper” Potts, Ozioma Akagha(inne języki) jako Shuri^[16], Josette Eales jako Frigga, David Chen jako Hogun, Max Mittelman(inne języki) jako Fandral^[12] oraz Cynthia McWilliams(inne języki) jako Gamora^[17]. Ponadto Marquand użyczył również głosu Ultronowi^[18].

Ostatnie dwa odcinki łączą postaci, które pojawiły się we wcześniejszych odcinkach jako „Strażników Multiwersum”: Atwell jako Peggy Carter / Kapitan Carter, Cumberbatch jako Doctor Strange Supreme, Bell jako Natasha Romanoff / Czarna Wdowa, Boseman jako T’Challa / Star-Lord, Jordan jako Killmonger i Hemsworth jako Thor^[19].

Inne postaci, które powróciły w odcinku finałowym to: Russell jako Ego i Delaney jako Peter Quill z drugiego odcinka; Hiddleston jako Loki i Jackson jako Nick Fury z trzeciego, Akagha jako Shuri z szóstego oraz Jones jako Arnim Zola i Marquand jako Ultron z ósmego. Ponadto McWilliams jako Gamora i Wingert jako Tony Stark / Iron Man powtarzają swoje role z odcinka, który postanowiono włączyć do drugiego sezonu^[19].

Emisja

Pierwszy sezon A gdyby…?, składający się z 9 odcinków, zadebiutował 11 sierpnia 2021 roku w serwisie Disney+^[20][21]. W Polsce całość sezonu została udostępniona 14 czerwca 2022 roku, wraz z uruchomieniem serwisu^[22].

Lista odcinków

№	Nr	Tytuł	Tytuł polski	Reżyseria	Scenariusz	Premiera (Disney+[23])	Premiera w Polsce (Disney+[22])
1	1	What If… Captain Carter Were The First Avenger?[9]	A gdyby… Kapitan Carter była pierwszą Avengerką?	Bryan Andrews(inne języki)	A.C. Bradley(inne języki)	11 sierpnia 2021	14 czerwca 2022
Podczas II wojny światowej Steve Rogers zostaje wybrany, by zostać pierwszym na świecie superżołnierzem, ale zostaje zraniony przez szpiega Hydry przed podaniem serum superżołnierza. Agentka Narodowych Rezerw Strategicznych, Peggy Carter zabija szpiega i otrzymuje serum. Jednak dostaje zakaz walki przez przywódcę N.R.S., Johna Flynna. Po tym, jak udało się jej odebrać Hydrze Tesserakt z pomocą tarczy z vibranium stworzonej przez Howarda Starka, Flynn niechętnie ją awansuje i zostaje ona „Kapitan Carter”. Stark używa Tesseraktu do stworzenia uzbrojonego, opancerzonego kombinezonu, w którym Rogers może walczyć jako „Hydrogromca”. Carter i Rogers toczą wiele bitew, do momentu, kiedy Rogers zostaje uznany za zaginionego po ataku na pociąg Hydry. Carter i jej sojusznicy odnajdują Rogersa w bazie Hydry. Tam zauważają Czerwoną Czaszkę używającego Tesseraktu do otwarcia portalu i przywołania międzywymiarowego stworzenia, które go zabija. Carter wchodzi do zamykającego się portalu, by zmusić stworzenie do wycofania się. Prawie 70 lat później Tesseract otwiera kolejny portal, z którego wyłania się Carter, spotykając Nicka Fury’ego i Clinta Bartona[24][9]. Obsada: Jeffrey Wright jako Obserwator, Hayley Atwell jako Peggy Carter / Kapitan Carter, Josh Keaton(inne języki) jako Steve Rogers / Hydrogromca, Samuel L. Jackson jako Nick Fury, Jeremy Renner jako Clint Barton / Hawkeye, Stanley Tucci jako Abraham Erskine, Dominic Cooper jako Howard Stark, Bradley Whitford jako John Flynn, Ross Marquand jako Johann Schmidt / Czerwona Czaszka, Neal McDonough jako Timothy „Dum Dum” Dugan, Sebastian Stan jako James „Bucky” Barnes, Toby Jones jako Arnim Zola, Darrell Hammond jako nazistowski generał[9]
2	2	What If… T’Challa Was Star-Lord?[25]	A gdyby… T’Challa został Star-Lordem?	Bryan Andrews	Matthew Chauncey	18 sierpnia 2021	14 czerwca 2022
W 1988 roku Łowcy zostają wysłani na Ziemię przez Celestiala o imieniu Ego, by odzyskać jego syna Petera Quilla, ale przez pomyłkę uprowadzają młodego T’Challę z Wakandy. Dwadzieścia lat później T’Challa stał się słynnym międzygalaktycznym najemnikiem „Star-Lordem”, a przywódca Łowców Yondu Udonta przekonał go, że Wakanda została zniszczona. Nebula proponuje Łowcom kradzież Zarodków Stworzenia, kosmicznego artefaktu zdolnego wykorzenić galaktyczny głód, od galaktycznego króla Taneleera Tivana. W siedzibie Tivana na Knowhere oferują mu Kamień Mocy jako podstęp. W międzyczasie T’Challa szuka Zarodków, ale znajduje statek kosmiczny Wakandan, który go szukał. Nebula pozornie zdradza Łowców, którzy zostają schwytani, ale jest to kolejny podstęp pozwalający zdobyć Zarodki. Niewolnica Tivana, Carina, ratuje T’Challę i pomaga Łowcom pokonać Tivana. T’Challa wybacza Udoncie kłamstwo na temat Wakandy i wracają tam, aby T’Challa mógł ponownie połączyć się z rodziną. W innym miejscu na Ziemi Ego podchodzi do Quilla pracującego w restauracji „Dairy Queen”[26][25]. Obsada: Jeffrey Wright jako Obserwator, Chadwick Boseman jako T’Challa / Star-Lord, Michael Rooker jako Yondu Udonta, Josh Brolin jako Thanos, Benicio del Toro jako Taneleer Tivan / Kolekcjoner, Kurt Russell jako Ego, Ophelia Lovibond jako Carina, Carrie Coon jako Proxima Midnight, Tom Vaughan-Lawlor(inne języki) jako Ebony Maw, Karen Gillan jako Nebula, Djimon Hounsou jako Korath, John Kani(inne języki) jako T’Chaka, Sean Gunn(inne języki) jako Kraglin Obfonteri, Chris Sullivan(inne języki) jako Tasak-Man, Seth Green jako Kaczor Howard, Danai Gurira jako Okoye[25], Brian T. Delaney(inne języki) jako Peter Quill[10], Fred Tatasciore jako Drax i Corvus Glaive[11]
3	3	What If… the World Lost Its Mightiest Heroes?[27]	A gdyby… zabrakło najpotężniejszych bohaterów?	Bryan Andrews	A.C. Bradley Matthew Chauncey	25 sierpnia 2021	14 czerwca 2022
W ciągu tygodnia dyrektor T.A.R.C.Z.Y., Nick Fury chce zrekrutować bohaterów do „Projektu Avengers”, ale każdy z nich zostaje zabity w tajemniczy sposób: Natasha Romanoff podaje Tony’emu Starkowi niespodziewanie śmiertelny zastrzyk, Clint Barton przypadkowo strzela i zabija Thora, a następnie umiera w areszcie, Bruce Banner / Hulk eksploduje, a Romanoff zostaje zaatakowana i zabita podczas śledztwa w sprawie innych morderstw. Przed śmiercią, Romanoff mówi Fury’emu, że morderstwa mają związek z „nadzieją” (ang. hope). Asgardianie pod wodzą Lokiego przybywają na Ziemię, by pomścić Thora, ale Fury proponuje sojusz w celu schwytania zabójcy. Fury wnioskuje, że Hank Pym jest mordercą i używa swojej technologii zmniejszania się, by popełniać morderstwa w ramach zemsty za śmierć swojej córki Hope Van Dyne, która zginęła na służbie jako agentka T.A.R.C.Z.Y. Fury i Loki pokonują Pyma, który zostaje aresztowany przez Asgardian. Loki decyduje się pozostać na Ziemi, stając się jej władcą. Fury zaczyna gromadzić innych bohaterów, odnajduje Steve’a Rogersa zamrożonego w lodzie i przywołuje Carol Danvers, która przebywa w kosmosie[28][27]. Obsada: Jeffrey Wright jako Obserwator, Samuel L. Jackson jako Nick Fury, Jeremy Renner jako Clint Barton / Hawkeye, Mark Ruffalo jako Bruce Banner / Hulk, Tom Hiddleston jako Loki, Clark Gregg jako Phil Coulson, Jaimie Alexander jako Sif, Frank Grillo jako Brock Rumlow, Lake Bell jako Natasha Romanoff / Czarna Wdowa, Mick Wingert jako Tony Stark / Iron Man, Michael Douglas jako Hank Pym / Yellowjacket[27], Alexandra Daniels jako Carol Danvers / Kapitan Marvel, Mike McGill jako Thaddeus Ross, Stephanie Panisello(inne języki) jako Betty Ross[14]
4	4	What If… Doctor Strange Lost His Heart Instead of His Hands?[29]	A gdyby… Doktor Strange stracił serce zamiast dłoni?	Bryan Andrews	A.C. Bradley	1 września 2021	14 czerwca 2022
Po utracie w wypadku samochodowym swojej dziewczyny, doktor Christine Palmer, doktor Stephen Strange udaje się do Kamar-Taj i uczy się sztuk mistycznych. Odkrywa Oko Agamotto, które może manipulować czasem, ale Starożytna i Wong ostrzegają go, że może to zniszczyć rzeczywistość. Dwa lata później Strange wielokrotnie próbuje użyć Oka, by uratować Palmer, ale ona i tak umiera w każdym scenariuszu. Starożytna informuje Strange’a, że śmierć Palmer to „punkt absolutny” na osi czasu, którego nie można cofnąć, ale Strange nie chce słuchać. Korzystając z mocy Mrocznego Wymiaru, Starożytna dzieli Strange’a na dwie alternatywne wersje: akceptującego śmierć Palmer i drugą, która zyskuje moc, wchłaniając mistyczne istoty, stając się Strange’em Supreme. Ta druga wersja pokonuje pierwszego Strange’a, pochłania go i wykorzystuje jego moc, by wskrzesić Palmer, rozdzierając rzeczywistość na strzępy. Strange Supreme błaga Obserwatora o pomoc, ale ten odmawia interwencji. Palmer i wszechświat się rozpadają, pozostawiając go w samotności[30][29]. Obsada: Jeffrey Wright jako Obserwator, Benedict Cumberbatch jako Stephen Strange, Rachel McAdams jako Christine Palmer, Benedict Wong jako Wong, Tilda Swinton jako Starożytna, Leslie Bibb jako Christine Everhart[29], Ike Amadi(inne języki) jako O’Bengh[31]
5	5	What If… Zombies!?[15]	A gdyby… zombie!?	Bryan Andrews	Matthew Chauncey	8 września 2021	14 czerwca 2022
W Wymiarze Kwantowym Hank Pym odnajduje Janet Van Dyne, ale ona zaraża go wirusem kwantowym. Wracają na Ziemię i doprowadzają apokalipsy zombie. Dwa tygodnie później grupa ocalałych – Bruce Banner, Hope Van Dyne, Peter Parker, Bucky Barnes, Okoye, Sharon Carter, Happy Hogan i Kurt – dowiaduje się, że w Camp Lehigh istnieje potencjalne lekarstwo. Po drodze tracą Hogana, Carter i Hope w wyniku ataków zombie. Następnie spotykają Visiona. Okazuje się, że jego Kamień Umysłu może odwrócić wirusa, czego przykładem jest wyleczona głowa Scotta Langa trzymana przy życiu w słoiku, ale zarażona Wanda Maximoff jest odporna na lekarstwo, a Vision karmi ją kawałkami T’Challi. Maximoff uwalnia się i zabija Kurta, Okoye oraz Barnesa. Vision popełnia samobójstwo, oddając Kamień Umysłu Parkerowi. Banner przekształca się w Hulka i poświęca się w walce z Maximoff, pozwalając innym uciec. Parker, Lang i T’Challa udają się do Wakandy, by rozprzestrzenić energię Kamienia na cały świat, Tam zombie Thanos dzierży prawie kompletną Rękawicę Nieskończoności[32][15]. Obsada: Jeffrey Wright jako Obserwator, Chadwick Boseman jako T’Challa / Czarna Pantera, Paul Rudd jako Scott Lang / Ant-Man, Mark Ruffalo jako Bruce Banner / Hulk, Evangeline Lilly jako Hope van Dyne / Osa, Sebastian Stan jako James „Bucky” Barnes, Paul Bettany jako Vision, Jon Favreau jako Harold „Happy” Hogan, Danai Gurira jako Okoye, Emily VanCamp jako Sharon Carter, David Dastmalchian jako Kurt, Tom Vaughan-Lawlor jako Ebony Maw, Hudson Thames jako Peter Parker / Spider-Man[15]
6	6	What If… Killmonger Rescued Tony Stark?[16]	A gdyby… Killmonger ocalił Tony’ego Starka?	Bryan Andrews	Matthew Chauncey	15 września 2021	14 czerwca 2022
W Afganistanie Tony Stark wpada w zasadzkę Dziesięciu Pierścieni, ale zostaje uratowany przez Erika „Killmongera” Stevensa. Wracają do Stark Industries, gdzie Killmonger ujawnia udział Obadiaha Stane’a w zasadzce, po czym pomaga Starkowi zbudować humanoidalnego drona bojowego wykorzystującego vibranium. Potrzebując więcej vibranium do stworzenia armii dronów, organizują zakup i wysyłają Jamesa Rhodesa do Ulyssesa Klaue. Na rozkaz Killmongera Klaue przekazuje Wakandzie wiadomość o transakcji, by zwabić T’Challę. Killmonger zabija zarówno T’Challę, jak i Rhodesa, inscenizując to tak, jakby się pozabijali. Stark konfrontuje się z Killmongerem, ale Killmonger go zabija i sprawia, że wygląda to na atak Wakandy. Następnie Killmonger zabija Klaue’a i ponownie spotyka się z krewnymi w Wakandzie. Thaddeus Ross wysyła armię dronów, by zaatakowała Wakandę, ale Killmonger pomaga Wakandzie ich pokonać, stając się nową Czarną Panterą. Gdy Stany Zjednoczone przygotowują kolejny atak, siostra T’Challi, Shuri, odwiedza Pepper Potts, która była podejrzliwa wobec Killmongera i proponuje sojusz w celu ujawnienia prawdy[33][16]. Obsada: Jeffrey Wright jako Obserwator, Michael B. Jordan jako Erik Killmonger, Jon Favreau jako Harold „Happy” Hogan, Chadwick Boseman jako T’Challa / Czarna Pantera, Angela Bassett jako Ramonda, Danai Gurira jako Okoye, Andy Serkis jako Ulysses Klaue, Don Cheadle jako James Rhodes, Paul Bettany jako J.A.R.V.I.S., John Kani jako T’Chaka, Leslie Bibb jako Christine Everhart, Mick Wingert jako Tony Stark, Kiff VandenHeuvel(inne języki) jako Obadiah Stane, Beth Hoyt jako Virginia „Pepper” Potts, Ozioma Akagha(inne języki) jako Shuri[16]
7	7	What If… Thor Was an Only Child?[12]	A gdyby… Thor był jedynakiem?	Bryan Andrews	A.C. Bradley	22 września 2021	14 czerwca 2022
Po pokonaniu Lodowych Gigantów Odyn odkrywa porzucone niemowlę, Lokiego i zwraca go Laufeyowi. Po latach, jedyny syn Odyna, Thor, stał się hałaśliwym, kochającym imprezy księciem. Podczas gdy Odyn śpi, a Frigga jest nieobecna, Thor udaje się na Ziemię, by zorganizować dużą imprezę z udziałem kosmitów z całego wszechświata. Jego przybycie przyciąga uwagę Jane Foster i Darcy Lewis, które przyłączają się do imprezy. Gdy Thor i Foster zbliżają się do siebie, pełniąca obowiązki dyrektora T.A.R.C.Z.Y., Maria Hill wzywa Carol Danvers, by położyła kres zniszczeniom spowodowanym wybrykami Thora. Danvers nie jest w stanie pokonać Thora bez użycia całej swojej mocy, więc Lewis i Hill sugerują, by podjęła walkę na mniej zaludnionym obszarze, podczas gdy Foster kontaktuje się z pomocą Heimdalla z Friggą. Hill przygotowuje atak nuklearny, gdy Danvers i Thor ponownie zaczynają walczyć, ale Frigga kontaktuje się z nimi i mówi, że nadchodzi. Thor i imprezowicze sprzątają bałagan przed jej pojawieniem się. Później Thor zaprasza Foster na randkę, ale przerywa mu armia dronów dowodzona przez Ultrona, który jest w ciele Visiona i posiada wszystkie sześć Kamieni Nieskończoności[34][12]. Obsada: Jeffrey Wright jako Obserwator, Chris Hemsworth jako Thor, Natalie Portman jako Jane Foster, Tom Hiddleston jako Loki, Kat Dennings jako Darcy Lewis, Samuel L. Jackson jako Nick Fury, Jeff Goldblum jako Arcymistrz, Cobie Smulders jako Maria Hill, Clark Gregg jako Phil Coulson, Frank Grillo jako Brock Rumlow, Taika Waititi jako Korg, Karen Gillan jako Nebula, Jaimie Alexander jako Sif, Seth Green jako Koczor Howard, Alexandra Daniels jako Carol Danvers / Kapitan Marvel, Rachel House jako Topaz, Clancy Brown jako Surtur, Josette Eales jako Frigga, David Chen jako Hogun, Max Mittelman(inne języki) jako Fandral[12]
8	8	What If… Ultron Won?[18]	A gdyby… Ultron wygrał?	Bryan Andrews	Matthew Chauncey	29 września 2021	14 czerwca 2022
Ultron, zabierając Kamień Umysłu i ciało Visiona z vibranium, pokonał Avengersów i rozpoczął globalny nuklearny holokaust, zabijając większość ludzkości. Kiedy Thanos pojawia się na Ziemi, by ukończyć Rękawicę Nieskończoności, Ultron przecina go na pół i zabiera resztę Kamieni Nieskończoności, używając ich do stworzenia ogromnej armii dronów, za pomocą której unicestwia prawie całe życie w swoim wszechświecie. Następnie Ultron słyszy Obserwatora i odkrywając istnienie wieloświata, atakuje Obserwatora w jego wieloświatowym obserwatorium. Tymczasem Clint Barton i Natasha Romanoff przeżywają ataki Ultrona i odnajdują na Syberii komputerową kopię umysłu Arnima Zoli. Przesyłają Zolę do ciała drona, by spróbować zniszczyć umysł Ultrona, ale nie udaje się to, ponieważ Ultron opuścił ich wszechświat. Barton poświęca się, by pozwolić Romanoff i Zoli uciec przed dronami Ultrona. Ultron walczy z Obserwatorem w różnych wszechświatach i pokonuje go. Obserwator ucieka do tego, co pozostało z zawalonego wszechświata Strange’a Supreme, by poprosić go o pomoc, podczas gdy Ultron planuje podbić multiwersum[35][18]. Obsada: Jeffrey Wright jako Obserwator, Jeremy Renner jako Clint Barton / Hawkeye, Lake Bell jako Natasha Romanoff / Czarna Wdowa, Toby Jones jako Arnim Zola, Ross Marquand jako Ultron, Josh Keaton jako Steve Rogers / Kapitan Ameryka, Mick Wingert jako Tony Stark / Iron Man, Alexandra Daniels jako Carol Danvers / Kapitan Marvel, Benedict Cumberbatch jako Doktor Strange Supreme[18]
9	9	What If… the Watcher Broke His Oath?[17]	A gdyby… Obserwator złamał zasady?	Bryan Andrews	A.C. Bradley	6 października 2021	14 czerwca 2022
Obserwator rekrutuje do walki z Ultronem: Strange’a Supreme, Kapitan Carter, T’Challę / Star-Lorda, „Party” Thora, Killmongera / Czarną Panterę i wersję Gamory, która zabiła Thanosa z ich odpowiednich wszechświatów. Nazywa ich „Strażnikami Multiwersum”. W rodzimym wszechświecie Ultrona Strażnicy spotykają Natashę Romanoff, która z pomocą Carter strzela do Ultrona strzałą zawierającą umysł Arnima Zoli. Zola niszczy Ultrona od środka i przejmuje kontrolę nad jego ciałem. Killmonger zdradza Strażników i próbuje zdobyć dla siebie Kamienie Nieskończoności Ultrona. Gdy Zola i Killmonger walczą o kamienie, Strange i Obserwator zamykają ich w kieszonkowym wymiarze, nad którym Strange zgadza się czuwać. Obserwator przywraca Carter, T’Challę, Gamorę i Thora do ich odpowiednich wszechświatów. Romanoff odmawia powrotu do swojego, więc Obserwator prowadzi ją do miejsca, w którym zamordowano kandydatów na Avengersów, gdzie pomaga pokonać Lokiego. W scenie po napisach końcowych Carter i Romanoff z jej wszechświata odkrywają zbroję Hydrogromcy z kimś w środku[36][17]. Obsada: Jeffrey Wright jako Obserwator, Hayley Atwell jako Peggy Carter / Kapitan Carter, Lake Bell jako Natasha Romanoff / Czarna Wdowa, Frank Grillo jako Brock Rumlow, Georges St-Pierre jako Georges Batroc, Chadwick Boseman jako T’Challa / Czarna Pantera, Michael B. Jordan jako Erik Killmonger, Chris Hemsworth jako Thor, Benedict Cumberbatch jako Doktor Strange Supreme, Toby Jones jako Arnim Zola, Tom Hiddleston jako Loki, Kurt Russell, Samuel L. Jackson jako Nick Fury, Mick Wingert jako Tony Stark / Iron Man, Cynthia McWilliams(inne języki) jako Gamora, Ross Marquand jako Ultron[17]

Produkcja

Rozwój projektu

We wrześniu 2018 roku ujawniono, że Marvel Studios pracuje nad serialami na potrzebę serwisu Disney+. Aktorzy z filmów mieli powtórzyć swoje role w tych serialach. Kevin Feige miał odpowiadać za te seriale podobnie jak w przypadku filmów, których jest producentem^[37]. W marcu 2019 roku poinformowano o planowanej produkcji pierwszej animowanej produkcji studia na podstawie serii komiksów Co by było, gdyby?(inne języki), który jako antologia ma przedstawiać alternatywne wersje wydarzeń ukazanych w filmach Filmowego Uniwersum Marvela^[6]. Marvel Studios i The Walt Disney Company oficjalnie zapowiedzieli serial miesiąc później^[38]. W sierpniu ujawniono, że A.C. Bradley(inne języki) została główną scenarzystką serialu, a Bryan Andrews(inne języki) będzie odpowiadał za reżyserię^[39].

Brad Winderbaum(inne języki) wyjawił, że nie był to przypadek, że premiera serialu została zaplanowana tak szybko po finale pierwszego sezonu Lokiego, który wprowadził multiwersum, ponieważ A gdyby…? bada aspekty tego multiwersum^[40]. Bradley potwierdziła, że wszystkie odcinki sezonu są kanoniczne dla FUM^[41], przy czym większość odcinków ma miejsce w ich własnych uniwersach^[42]. Ze względu na fakt, że prace nad serialem rozpoczęto przed powstaniem Lokiego i filmu Doktor Strange w multiwersum obłędu (2022) nie była ona pewna, w jaki sposób te produkcje będą ukazywać i wyjaśniać multiwersum FUM. Skupiła się na możliwościach w alternatywnych liniach czasu, które określiła jako „próbkę różnorodnych czekoladek”, pozostawiając elementy takie jak Agencję Ochrony Chronostruktury do pokazania w innych produkcjach. Feige i Winderbaum informowali zespoły kreatywne Lokiego i Doktora Strange’a w multiwersum obłędu o tym, co dzieje się w A gdyby…? wraz z rozpoczęciem prac nad tymi projektami^[43]. Zespół kreatywny serialu spotkał się z producentami wykonawczymi Lokiego, Stephenem Broussardem(inne języki) i Kevinem Wrightem, a także współproducentką wykonawczą WandaVision (2021), Mary Livanos, by ustalić „zbiór zasad” dotyczących multiwersum, rozgałęzień linii czasowych i wydarzeń w ramach ich powiązań^[44].

Producentami wykonawczymi pierwszego sezonu zostali: Bradley, Andrews, Feige, Winderbaum, Victoria Alonso(inne języki) i Louis D’Esposito(inne języki), natomiast Carrie Wassenaar była producentką^[8]. W grudniu 2019 roku Feige wyjawił, że pierwszy sezon ma mieć 10 odcinków^[2]. Na początku sierpnia 2021 roku ujawniono, że będzie jednak to 9 odcinków. Zmniejszenie ilości odcinków wynikało z opóźnieniami w produkcji spowodowanymi pandemią COVID-19. Jeden z odcinków nie został ukończony na czas i pozostawiono go na drugi sezon^[21]. W lipcu 2022 roku poinformowano, że serial wchodzi w skład Sagi multiwersum^[45].

Scenariusz

Kevin Feige wyjawił, że serial ukaże „kluczowe momenty” z całego Filmowego Uniwersum Marvela w zmieniony sposób. Przykładowo w pierwszym odcinku Peggy Carter zostaje poddana działaniu serum superżołnierza zamiast Steve’a Rogersa^[46]. Scenarzyści początkowo nie byli pewni, czy mogliby wykorzystać Spider-Mana w serialu, ponieważ Sony Pictures posiadało prawa filmowe do tej postaci, ale ostatecznie pozwolono im na to^[47]. Przed rozważeniem scenariuszy „co by było, gdyby” scenarzyści sprawdzili wszystkich bohaterów FUM, by określić, „co ich motywuje”^[48]. Chcieli mieć pewność, że poza zmianą każdego odcinka w stylu „co by było, gdyby” istniał ponadto potencjał fabularny^[49], tak aby móc sprawdzić różne scenariusze ukazujące „bohatera za tarczą”^[48]. Bradley porównała równowagę serialu pomiędzy badaniem postaci a akcją jako spotkanie Szklanej pułapki (1988) z Wesem Andersonem^[50].

A.C. Bradley(inne języki), Bryan Andrews(inne języki), Brad Winderbaum(inne języki), Simona Paparelli(inne języki). Matthew Chauncey i Ryan Little napisali scenariusz do 30 potencjalnych odcinków. Seria Co by było, gdyby?(inne języki) dostarczyła inspiracji dla potencjalnych rozwiązań fabularnych^[51]. Początkowo Bradley stworzyła proste scenariusze w trosce o budżet serialu, ale Marvel Studios uznało, że trzeba je „zwariować”^[50]. Feige wybrał swoje ulubione koncepcje spośród 30 opcji, które następnie zawężono do dziesięciu odcinków pierwszego sezonu^[51]. Po tym, jak błędnie pojawiły się pogłoski, że każdy odcinek skupia się na jednym filmie z Sagi nieskończoności, Bradley wyjaśniła, że w każdym odcinku będzie reprezentowanych wiele filmów i postaci, a większość postaci ze wszystkich filmów będzie pojawiać się przez cały sezon^[51][52]. Winderbaum miał nadzieję, że odcinki zaintrygują widzów do ponownego sięgnięcia po filmy^[49].

Każdy odcinek i jego alternatywna historia jest wprowadzana i zakończona przez postać Obserwatora, ukazując go jako „przestrogę w duchu Strefy mroku(inne języki)”^[53][54]. Odcinki posługują się różnymi gatunkami filmowymi i mają różną tonację, niektóre są mroczniejsze, a inne lżejsze^[48]. Na przykład jeden odcinek to thriller polityczny, kolejny to „mroczna i tragiczna historia miłosna”, a inny pozwolił Bradley „wygłupiać się” i czerpać inspirację z filmów, które lubiła, gdy dorastała, takich jak Szalona impreza (1998) i filmy „National Lampoon(inne języki)”^[55]. W A gdyby…? wykorzystano również gatunki: horror, heist^[48] i mystery^[55]. Niektóre koncepcje scenarzystów zostały odrzucone, ponieważ Marvel Studios planowało je wykorzystać w przyszłych projektach. Przykładowo: profesor Hulk, starszy Steve Rogers i Pepper Potts w kostiumie Rescue pojawili się w Avengers: Koniec gry (2019)^[56][57]; Loki stający się bohaterem, co pokazano w serialu Loki (2021–2023)^[58]; Jane Foster jako Thor, co było zaplanowane w Thor: Miłość i grom (2022)^[56][51] oraz odcinek, który był „połową” planowanych wtedy Strażników Galaktyki vol. 3 (2023)^[48]. Niewykorzystana została scena, w której Spider-Man zamieniał się w prawdziwego pająka, ponieważ uznano ją za „zbyt ciemną i zbyt straszną” dla docelowej oceny wiekowej serialu^[59]. Ponadto zrezygnowano z odcinka inspirowanego Parkiem Jurajskim (1993)^[60], ukazującego Avengers jako dinozaury w czasach prehistorycznych oraz crossoveru z postaciami z Gwiezdnych wojen^[61].

Pomimo formatu serialu jako antologii, scenarzyści opracowali dla pierwszego sezonu narzędzia, które umożliwiły im pewne powiązania między odcinkami^[42]. Zaczęło się to ujawniać w odcinku ósmym sezonu. Ponadto Obserwator w pierwszych odcinkach był bardziej odległy i pojawiał się w tle, a stawał się coraz bardziej widoczny w miarę postępu sezonu. Bradley porównała tę postać do publiczności, ponieważ „w miarę jak doświadcza triumfów [bohaterów] i ich tragedii, stawał się także bardziej zaangażowany emocjonalnie i dlatego stawał się coraz bardziej częścią ich świata i chciał być bardziej częścią ich świata, mimo że wie, że nie powinien”^[62]. Każdy odcinek kończył się zwrotem akcji lub pytaniem, które potencjalnie można było rozwinąć w kolejnym odcinku, podobnie jak sceny po napisach w filmach FUM. Podobny zabieg został zastosowany w komiksach Co by było, gdyby?^[63]. Wiele zakończeń odcinków pierwszego sezonu zostało rozwiązanych w ostatnim odcinku^[64]. Odnosząc się do mrocznych tonów i tragicznych wątków fabularnych pierwszego sezonu, Bradley wyjaśniła, że możliwość pokazania rzeczy, które nigdy nie wydarzyłyby się w aktorskich produkcjach FUM, takich jak zabijanie bohaterów, było „najbardziej wyzwalającą częścią” serialu i że niektóre odcinki zakończyły się tragedią z powodów związanych z ogólnym planem pierwszego sezonu^[62]. Podczas opracowywania scenariuszy scenarzyści zdali sobie sprawę, że Kapitan Carter „rozkwitnie i stanie się ważniejsza” wraz z Obserwatorem, i postanowili wracać do jej historii w kolejnych sezonach^[65].

Casting

W lipcu 2019 roku, podczas San Diego Comic-Conu poinformowano, że swoje role z filmów powtórzą: Michael B. Jordan jako Erik Killmonger, Sebastian Stan jako Bucky Barnes, Josh Brolin jako Thanos, Mark Ruffalo jako Bruce Banner, Tom Hiddleston jako Loki, Samuel L. Jackson jako Nick Fury, Chris Hemsworth jako Thor, Hayley Atwell jako Peggy Carter, Chadwick Boseman jako T’Challa, Karen Gillan jako Nebula, Jeremy Renner jako Clint Barton, Paul Rudd jako Scott Lang, Michael Douglas jako Hank Pym, Neal McDonough jako Dum Dum Dugan, Dominic Cooper jako Howard Stark, Sean Gunn(inne języki) jako Kraglin, Natalie Portman jako Jane Foster, Taika Waititi jako Korg, Toby Jones jako Arnim Zola, Djimon Hounsou jako Korath, Jeff Goldblum jako Arcymistrz, Michael Rooker jako Yondu^[5], Chris Sullivan(inne języki) jako Tasak-Man, David Dastmalchian jako Kurt i Stanley Tucci jako Abraham Erskine^[66]. Ujawniono również, że Jeffrey Wright został obsadzony jako głos Obserwatora, który będzie narratorem serialu^[67].

W styczniu 2021 roku poinformowano, że Frank Grillo powróci jako Brock Rumlow^[68]. W lipcu ujawniono, że Seth Green i Andy Serkis użyczą głosów Kaczorowi Howardowi i Ulyssesowi Klauemu^[69][70]. W tym samym miesiącu wyjawiono, że inni aktorzy użyczą głosów między innymi: Tony’emu Starkowi, Steve’owi Rogersowi i Carol Danvers^[69]. Josh Keaton(inne języki), Mick Wingert, Lake Bell, Brian T. Delaney(inne języki) i Fred Tatasciore zastąpili Chrisa Evansa, Roberta Downeya Jr. i Scarlett Johansson w rolach Rogersa, Starka, Natashy Romanoff, Petera Quilla i Draxa^{[9][13][11][10]}.

Na początku sierpnia poinformowano, że swoje role z filmów powtórzą: Angela Bassett jako Ramonda, Benedict Cumberbatch jako Stephen Strange, Benedict Wong jako Wong, Benicio del Toro jako Taneleer Tivan / Kolekcjoner, Bradley Whitford jako John Flynn, Carrie Coon jako Proxima Midnight, Clancy Brown jako Surtur, Clark Gregg jako Phil Coulson, Cobie Smulders jako Maria Hill, Danai Gurira jako Okoye, Don Cheadle jako James Rhodes, Emily VanCamp jako Sharon Carter, Evangeline Lilly jako Hope van Dyne, Georges St-Pierre jako Georges Batroc, Jaimie Alexander jako Sif, John Kani(inne języki) jako T’Chaka, Jon Favreau jako Harold „Happy” Hogan, Kat Dennings jako Darcy Lewis, Kurt Russell jako Ego, Leslie Bibb jako Christine Everhart, Ophelia Lovibond jako Carina, Paul Bettany jako Vision, Rachel House jako Topaz, Rachel McAdams jako Christine Palmer, Tilda Swinton jako Starożytna i Tom Vaughan-Lawlor(inne języki) jako Ebony Maw^[7].

W sierpniu 2019 roku Atwell wyjawiła, że prace przy nagrywaniu głosu zostały już rozpoczęte^[71]. Trwały one do początku 2020 roku^[68]. W związku z zamknięciem Walt Disney Studios na czas pandemii COVID-19 część prac była kontynowania zdalnie^[72]. Wright nagrywał w prowizorycznym studiu w swoim mieszkaniu^[73].

Plan Marvel Studios zakładał, że aktorzy odgrywający role w produkcjach Filmowego Uniwersum Marvela użyczą głosów odgrywanym przez siebie postaciom w A gdyby…?^[6]. Ponad pięćdziesięciu aktorów powtórzyło swoje role^[8]. Brad Winderbaum(inne języki) wyjawił, że część obsady została zastąpiona innymi aktorami z powodu konfliktów w harmonogramie oryginalnych aktorów^[74]. Dave Bautista zwrócił uwagę, że nie został poproszony o udział w serialu^[75]. Natomiast Winderbaum wyraził zdziwienie jego twierdzeniem, uznając, że w pewnym momencie musiało dojść do nieporozumienia, ponieważ wszyscy aktorzy FUM zostali zaproszeni do udziału w serialu bezpośrednio lub za pośrednictwem swoich agentów^[74].

Prace nad animacją

Stephan Franck(inne języki) był głównym animatorem sezonu^[72][76]. Ryan Meinerding(inne języki) z Marvel Studios pracował razem z Bryanem Andrewsem(inne języki) nad znalezieniem odpowiedniego stylu animacji^[51], który był spójny we wszystkich odcinkach^[77]. Wykorzystano styl animacji cel-shading oraz wygląd postaci zbliżony do wyglądu aktorów z filmów^[78]. Nad pierwszym sezonem pracowały studia animacyjne: Squeeze^[79], Blue Spirit(inne języki), Flying Bark Productions(inne języki)^[77] i Stellar Creative Lab^[80].

A.C. Bradley(inne języki) zauważyła, że Marvel „próbował wykorzystać paletę kolorów, oświetlenie [i] projekty postaci, by opowiedzieć jak najwięcej historii”, podobnie jak zrobiono w filmach aktorskich^[51], dostosowując kamerę i paletę kolorów pomiędzy każdym odcinkiem^[77]. Scenograf Paul Lasaine i jego zespół namalowali wszystkie tła na sezon, opierając je na klatkach z filmów, grafikach koncepcyjnych i planach scenograficznych z tych produkcji^[81]. Odnosząc się do przesadnej akcji i możliwości serialu, Franck powiedział, że starali się zachować spójność z tym, co widać w filmach, ale „każde medium ma swoją własną poezję i czyta się inaczej, a ponadto istnieje pewien poziom abstrakcji i przesady, który jest nieodłącznie związany z animacją”^[76]. Graham Fisher i Joel Fisher odpowiadali za montaż odcinków pierwszego sezonu^[8].

Muzyka

W październiku 2020 roku poinformowano, że Laura Karpman(inne języki) skomponuje muzykę do serialu^[82]. Pracę nad muzyką do serialu określiła jako „idealnym placem zabaw dla kompozytorów”, ponieważ mogła odwoływać się do istniejących partytur Filmowego Uniwersum Marvela, ale także od nich odstępować^[83]. Karpman i producenci serialu zainspirowali się podejściem Alana Silvestriego do pracy nad muzyką przy Avengers: Koniec gry (2019), gdzie włączył już istniejącą muzykę z innych filmów FUM. Podejście Karpman podczas pracy przy serialu polegało „dotknięciu [istniejących tematów], a potem kontynuowaniu”^[84]. Karpman miała dostęp do nut i nagrań poprzednich partytur FUM, ale także zaadaptowała niektóre elementy ze słuchu. W każdym odcinku sprawdzała, jak historia jest zgodna z FUM, jak odbiega i czego sama historia wymaga muzycznie^[85].

Albumy z muzyką do każdego odcinka były wydawane kilka dni po emisji każdego z odcinków przez Marvel Music / Hollywood Records. What If… Captain Carter Were The First Avenger? Soundtrack pojawił się 13 sierpnia 2021 roku^[86], a ostatni, What If… the Watcher Broke His Oath? Soundtrack, został wydany 8 października tego samego roku^[87].

What If… Captain Carter Were The First Avenger? Soundtrack[86] – 2021
Nr	Tytuł utworu	Autor	Długość
1.	„Main Title”	L. Karpman(inne języki)	1:07
2.	„My Favorite Story…??”	L. Karpman	1:39
3.	„A Lighter”	L. Karpman	1:25
4.	„A New Hero”	L. Karpman	0:56
5.	„Glorified Battery”	L. Karpman	1:35
6.	„Attack of the Peggy”	L. Karpman	2:02
7.	„What to Do”	L. Karpman	0:45
8.	„You Owe Me a Dance”	L. Karpman	1:39
9.	„Rescue”	L. Karpman	1:04
10.	„Demands to a God”	L. Karpman	1:22
11.	„You Are My Hero”	L. Karpman	0:47
12.	„Tragic Fall”	L. Karpman	2:29
13.	„Captain’s Speech”	L. Karpman	0:39
14.	„Assault to the Castle”	L. Karpman	2:06
15.	„Growing Tentacles”	L. Karpman	1:08
16.	„All Day”	L. Karpman	1:44
17.	„She’s Gone”	L. Karpman	0:37
18.	„We Won the War”	L. Karpman	0:38
			23:42

What If… T’Challa Was Star-Lord? Soundtrack[88] – 2021
Nr	Tytuł utworu	Autor	Długość
1.	„Explorer”	L. Karpman	1:39
2.	„Use the Gun”	L. Karpman	1:32
3.	„The Plan”	L. Karpman	0:39
4.	„Alien Lounging”	L. Karpman	1:29
5.	„Necklace”	L. Karpman	0:53
6.	„Maniac”	L. Karpman	0:59
7.	„The Soul”	L. Karpman	0:43
8.	„Strategy”	L. Karpman	1:24
9.	„Lockdown”	L. Karpman	1:15
10.	„Just Like Me”	L. Karpman	1:57
11.	„I Abhor Drama”	L. Karpman	1:25
12.	„Prisoners Escape”	L. Karpman	1:35
13.	„Not Crazy…Mad”	L. Karpman	2:02
14.	„Eat This”	L. Karpman	0:57
15.	„To the Skies”	L. Karpman	0:43
16.	„Cocktails”	L. Karpman	0:41
17.	„The Universe”	L. Karpman	1:31
18.	„A Prince Goes Home”	L. Karpman	1:03
			22:27

What If… the World Lost Its Mightiest Heroes? Soundtrack[89] – 2021
Nr	Tytuł utworu	Autor	Długość
1.	„All in One Week”	L. Karpman	1:24
2.	„Can’t Wait”	L. Karpman	0:58
3.	„Hold This”	L. Karpman	0:46
4.	„Missing”	L. Karpman	0:57
5.	„Sound the Alarm”	L. Karpman	2:17
6.	„Smells Like Lavender”	L. Karpman	3:22
7.	„Maybe Middle Earth”	L. Karpman	1:10
8.	„Ancient Winters”	L. Karpman	1:15
9.	„Double Trouble”	L. Karpman	1:14
10.	„Blast”	L. Karpman	1:33
11.	„You Won’t Win”	L. Karpman	1:59
12.	„One More Left”	L. Karpman	1:28
13.	„Sound and Fury”	L. Karpman	2:45
14.	„Don’t Give a Damn”	L. Karpman	1:04
15.	„Honor Her”	L. Karpman	1:08
16.	„Taken Out”	L. Karpman	0:51
17.	„Hope Never Dies”	L. Karpman	0:51
			25:02

What If… Doctor Strange Lost His Heart Instead of His Hands? Soundtrack[90] – 2021
Nr	Tytuł utworu	Autor	Długość
1.	„The Absolute Point”	L. Karpman	2:12
2.	„Evening Handsome”	L. Karpman	1:44
3.	„Something Reckless”	L. Karpman	0:57
4.	„Not Again”	L. Karpman	4:34
5.	„No Door”	L. Karpman	1:18
6.	„Maybe Nowhere”	L. Karpman	1:49
7.	„The Wrong Path”	L. Karpman	0:56
8.	„Absorption”	L. Karpman	2:45
9.	„Half a Man”	L. Karpman	1:11
10.	„Both Sides”	L. Karpman	2:47
11.	„When Are You?”	L. Karpman	0:56
12.	„I Am You”	L. Karpman	1:08
13.	„Whole Again”	L. Karpman	2:42
14.	„Crème Brûlée”	L. Karpman	2:25
15.	„Sorry”	L. Karpman	2:45
			30:09

What If… Zombies!? Soundtrack[91] – 2021
Nr	Tytuł utworu	Autor	Długość
1.	„Too Late?”	L. Karpman	1:22
2.	„Overkill”	L. Karpman	2:12
3.	„Searching”	L. Karpman	1:23
4.	„Hope”	L. Karpman	0:48
5.	„Grand Central”	L. Karpman	1:20
6.	„Station Brawl”	L. Karpman	2:33
7.	„Snakes on a Train”	L. Karpman	1:10
8.	„You’re in Trouble”	L. Karpman	1:25
9.	„Walk Through That”	L. Karpman	2:05
10.	„Brain Stuff”	L. Karpman	1:04
11.	„Trap”	L. Karpman	2:42
12.	„Man-Eater”	L. Karpman	2:53
13.	„Avenge Us”	L. Karpman	1:27
14.	„Saved Twice”	L. Karpman	2:23
			24:47

What If… Killmonger Rescued Tony Stark? Soundtrack[92] – 2021
Nr	Tytuł utworu	Autor	Długość
1.	„Convoy”	L. Karpman	0:53
2.	„Saved”	L. Karpman	1:09
3.	„Speech”	L. Karpman	1:11
4.	„Bankrolled”	L. Karpman	1:02
5.	„Return the Favor”	L. Karpman	0:52
6.	„Building Montage”	L. Karpman	0:56
7.	„Juice”	L. Karpman	0:56
8.	„Salvage Yard Fight”	L. Karpman	1:11
9.	„Eyes on This”	L. Karpman	1:26
10.	„Uniform”	L. Karpman	1:26
11.	„Justice”	L. Karpman	1:40
12.	„You Work For Me”	L. Karpman	1:36
13.	„War Is Here”	L. Karpman	1:07
14.	„Drones”	L. Karpman	1:21
15.	„Impossible”	L. Karpman	2:11
16.	„Loyal Servant”	L. Karpman	0:50
17.	„For Chadwick”	L. Karpman	1:02
			20:49

What If… Thor Was an Only Child? Soundtrack[93] – 2021
Nr	Tytuł utworu	Autor	Długość
1.	„They’re Here”	L. Karpman	1:08
2.	„Different Prince”	L. Karpman	0:59
3.	„Solstice”	L. Karpman	1:25
4.	„Company’s Here”	L. Karpman	0:46
5.	„Your Party”	L. Karpman	1:43
6.	„Butt Ugly Popsicle Stick”	L. Karpman	0:37
7.	„Make a Wish”	L. Karpman	1:00
8.	„Party Pooper/Hammerang”	L. Karpman	0:55
9.	„Party Foul”	L. Karpman	1:08
10.	„Goose”	L. Karpman	1:10
11.	„See You Again”	L. Karpman	0:43
12.	„Kaboom”	L. Karpman	0:40
13.	„Waddling Back”	L. Karpman	0:41
14.	„Good to Go/Distracted”	L. Karpman	1:23
15.	„Mellow/OH NO!!!!”	L. Karpman	1:31
16.	„Get It Together”	L. Karpman	1:30
17.	„Pooping the Party”	L. Karpman	1:08
18.	„She’s Coming!”	L. Karpman	0:46
19.	„You Called”	L. Karpman	1:11
20.	„Study Group”	L. Karpman	1:16
			21:40

What If… Ultron Won? Soundtrack[94] – 2021
Nr	Tytuł utworu	Autor	Długość
1.	„Clock”	L. Karpman	2:19
2.	„Path to Peace”	L. Karpman	0:58
3.	„The Distinction”	L. Karpman	0:54
4.	„Fascinating”	L. Karpman	2:17
5.	„Can’t Win”	L. Karpman	1:06
6.	„Aware”	L. Karpman	4:31
7.	„My Purpose”	L. Karpman	2:00
8.	„Ninety Seconds”	L. Karpman	1:55
9.	„Sound Promising”	L. Karpman	1:18
10.	„Keep Moving”	L. Karpman	1:13
11.	„Entire Multiverse”	L. Karpman	1:22
12.	„Natural Order”	L. Karpman	1:21
			21:14

What If… the Watcher Broke His Oath? Soundtrack[87] – 2021
Nr	Tytuł utworu	Autor	Długość
1.	„Good Dancer”	L. Karpman	0:34
2.	„Relax Son”	L. Karpman	0:35
3.	„Protégé”	L. Karpman	1:09
4.	„Vegas”	L. Karpman	0:44
5.	„You Again”	L. Karpman	0:57
6.	„Hiding Anywhere”	L. Karpman	0:41
7.	„You Picked Them”	L. Karpman	0:54
8.	„This Place”	L. Karpman	1:07
9.	„Pop Up Pub”	L. Karpman	0:42
10.	„Life After All”	L. Karpman	1:03
11.	„All Too Easy”	L. Karpman	2:33
12.	„Stand Down”	L. Karpman	1:05
13.	„Not BFFs”	L. Karpman	2:10
14.	„Wasn’t So Hard”	L. Karpman	1:30
15.	„Warning”	L. Karpman	1:29
16.	„Bullseye”	L. Karpman	0:58
17.	„Permanent Condition”	L. Karpman	0:49
18.	„Infected”	L. Karpman	1:28
19.	„Growing Apart”	L. Karpman	1:36
20.	„Your Sacrifice”	L. Karpman	1:52
21.	„Metaphor”	L. Karpman	1:49
22.	„Her Spirit”	L. Karpman	1:51
23.	„Guardians”	L. Karpman	2:33
			30:09

Promocja

W sierpniu 2019 roku podczas konwentu D23 pokazano fragmenty serialu^[95]. 12 listopada na Disney+ serial był promowany w krótkometrażowym dokumencie Expanding the Universe, który pokazywał zapowiedzi Marvel Studios dla tego serwisu^[96]. Pierwszy zwiastun pierwszego sezonu został zaprezentowany 10 grudnia 2020 roku^[97]. Na początku stycznia 2021 roku uruchomiony został program „Marvel Must Haves”, który promował różne gadżety związane z serialem, w tym: zabawki, gry, książki i ubrania^[98]. Podczas emisji sezonu w każdy piątek do początku października prezentowane były nowe produkty^[99][100].

W czerwcu 2021 roku fragment pierwszego odcinka został pokazany na panelu o kobietach w animacji na międzynarodowym Festiwalu Filmów Animowanych w Annecy^[101]. Również w tym samym miesiącu Hyundai Motor Company wyemitowało kilka reklam modelu Hyundai Tucson we współpracy z Marvelem^[102]. Reklama związana z serialem A gdyby…? pojawiła się w sierpniu. W niej Party Thor prowadził samochód natrafiając na walkę robotów Ultona z Kapitan Carter, T’Challą / Star-Lordem i Supreme Doktorem Strange’em^[103].

8 lipca pojawił się ostateczny zwiastun pierwszego sezonu^[104]. 4 sierpnia 2021 roku na Disney+ pojawiły się trzy odcinki serialu dokumentalnego Legendy Marvela przypominające historię Peggy Carter, Projektu Avengers i Łowców w FUM^[105]. Natomiast 27 października pojawił się odcinek serialu dokumentalnego Assembled – The Making of What If…?, który pokazał kulisy powstania sezonu^[106].

Odbiór

Krytyka w mediach

Pierwszy sezon serialu spotkał się z pozytywną reakcją krytyków. W serwisie Rotten Tomatoes 94% ze 104 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 7,9/10^[107]. Na portalu Metacritic średnia ważona ocen z 16 recenzji wyniosła 69 punktów na 100^[108].

Ben Travis z „Empire Magazine” stwierdził, że „pierwszy serial animowany Marvel Studios to stylowy eksperyment narracyjny z zabawnymi zwrotami akcji i niespodziankami – nic więcej, nic mniej. Dla niewtajemniczonych jest to nie do przeniknięcia”^[109]. Alan Sepinwall z „Rolling Stone” uznał, że A gdyby…? jest „zabawny po prostu dlatego, że poziom kontroli jakości w Marvelu jest obecnie dość wysoki i dlatego, że niektóre pomysły są z natury atrakcyjne… Jednak nie w pełni wykorzystuje nieograniczony potencjał tytułu”^[110]. Tyler Hersko z Indie Wire napisał, że serial „może nie pokonać niechęci do superbohaterów, ale jeśli jesteś fanem, który ostatnio znudził się największą serią Disneya, może to być antidotum, którego potrzebowałeś”^[111]. Liz Shannon Miller z Collidera oceniła, że „atrakcyjność serialu polega głównie na powiązaniu z tym, co było wcześniej”. I dodała, że „być może najmocniejszą stroną serialu jest to, jak wiele gwiazd FUM powraca w swoich charakterystycznych rolach”^[112]. Brian Lowry z CNN przyznał, że „to szczególnie sprytny sposób na super obsługę fanów, w pakiecie, który jest kolorowy i wystarczająco szybki, aby zabawiać tych, którzy mogą nie zdążyć zrozumieć wszystkich odniesień i sztuczek”^[113]. Ethan Anderton ze /Film stwierdził, że „dla fanów, którzy już są zaangażowani we wszystko, co robi Marvel Studios, A gdyby…? będzie satysfakcjonującym remiksem, nawet pomimo frustrujących niedociągnięć serialu”^[114].

Mateusz Piesowicz z portalu Serialowa ocenił, że „A gdyby…? prezentuje się bowiem znakomicie pod kątem animacji, której oglądanie sprawia przyjemność już przy statycznych ujęciach, ale prawdziwy popis umiejętności twórców dając dopiero w sekwencjach akcji. Nie spodziewałem się po nich wiele, oczekując raczej standardów znanych z telewizyjnej konkurencji, tymczasem otrzymałem napędzane adrenaliną widowisko”^[115]. Paulina Guz z NaEkranie.pl napisała, że „A gdyby…? to coś świeżego, kreatywnego. Widz po prostu świetnie się przy tym bawi, a czasem to jest najważniejsze”^[116]. Mikołaj Lipkowsk z Movies Room stwierdził, że „ten serial, był dla mnie jedną, wielką sinusoidą. Dodatkowo bolesnym jest niesamowicie zmarnowany potencjał tej produkcji, która nadrabia końcówką”^[117]. Piotr Grabiec ze Spider’s Web przyznał, że „cieszy, że scenarzyści Marvela, gdy odpowiadali sobie na to pytanie, popuścili wodze wyobraźni. Jeszcze dwa miesiące temu się martwiłem, że A gdyby…? będzie nudne jak flaki z olejem, a kolejne odcinki będą silnie bazowały na filmach, ale tak się nie stało. Serial się rozkręcił i przerósł moje oczekiwania, bo poszedł w nieoczywistym kierunku, rozbudzając apetyt na więcej”^[118].

Nagrody i nominacje

Rok	Ceremonia	Kategoria	Nominowani	Rezultat	Przypis
2022	Gold Derby Awards(inne języki)	Najlepszy serial animowany	A gdyby…?	Nominacja	[119]
	Dorian Awards(inne języki)	Najlepszy serial animowany	A gdyby…?	Nominacja	[120]
	Annie Awards	Najlepszy montaż w produkcji telewizyjnej	Graham Fisher, Joel Fisher, Sharia Lynn Davis, Basuki Juwono, Adam Spieckermann (za odcinek „A gdyby… Ultron wygrał?”)	Wygrana	[121]
	Critics’ Choice Television Awards(inne języki)	Najlepszy serial animowany	A gdyby…?	Wygrana	[122]
	Online Film & Television Association Awards(inne języki)	Najlepszy serial animowany	A gdyby…?	Nominacja	[123]
		Najlepsza gra głosem	Chadwick Boseman	Wygrana
		Najlepsze miksowanie dźwięku w serialu	A gdyby…?	Nominacja
	Nagrody Amerykańskiego Stowarzyszenia Montażystów	Najlepszy montaż niekinowej animacji	Graham Fisher, Joel Fisher (za odcinek „A gdyby… Ultron wygrał?”)	Nominacja	[124]
	Golden Reel Awards(inne języki)	Najlepszy montaż dźwięku w niekinowej animacji	Mac Smith, Bill Rudolph, Alyssa Nevarez, Cheryl Nardi, Anele Onyekwere, Tom Kramer, John Roesch, Shelley Roden (za odcinek „A gdyby… Doktor Strange stracił serce zamiast dłoni?”)	Nominacja	[125]
	Hollywood Critics Association TV Awards(inne języki)	Najlepszy animowany serial lub film telewizyjny (streaming)	A gdyby…?	Nominacja	[126]
	Primetime Creative Arts Emmy Awards	Najlepszy program animowany	„A gdyby… Doktor Strange stracił serce zamiast dłoni?”	Nominacja	[127][128]
		Najlepsza gra głosem	Chadwick Boseman (za odcinek „A gdyby… T’Challa został Star-Lordem?”)	Wygrana
			Jeffrey Wright (za odcinek „A gdyby… Ultron wygrał?”)	Nominacja
	Saturn Awards	Najlepszy serial animowany	A gdyby…?	Nominacja	[129]

Przypisy

1. New MCU Timelines Arrive on Disney+. marvel.com, 2024-02-08. [dostęp 2024-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-02-11)]. (ang.).
2. Cameron Bonomolo: Kevin Feige Reveals What If…? Has More Episodes Than Marvel Studios’ Other Disney+ Series. Comic Book, 2019-12-20. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-18)]. (ang.).
3. ‘What If…?’: Unwrap New Season 2 Trailer Now. marvel.com, 2023-11-15. [dostęp 2023-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-11-15)]. (ang.).
4. Aaron Couch: Disney+ Orders ’90s ‘X-Men’ Revival, ‘Marvel Zombies’ and ‘Spider-Man: Freshman Year’. The Hollywood Reporter, 2021-11-12. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-11-12)]. (ang.).
5. Vinnie Mancuso: Marvel’s ‘What If?’ Announces Massive Voice Cast of MCU Stars & Jeffrey Wright as The Watcher. Collider, 2019-07-20. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-09)]. (ang.).
6. Peter Sciretta: Exclusive: Marvel Studios Producing ‘What If’ TV Series For Disney+. /Film, 2019-03-12. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-14)]. (ang.).
7. Scott Campbell: Here Are All the Marvel Actors Doing Voices in ‘What If…?’. Collider, 2021-08-01. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-04)]. (ang.).
8. What If…? Production Brief 2021 ↓, s. 2.
9. Kirsten Howard: Marvel’s What If…? Episode 1 Review: Peggy Carter Changes MCU History. Den of Geek, 2021-08-11. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-11)]. (ang.).
10. Adreinne Tyler: What If? Who Replaces Chris Pratt As Peter Quill In Episode 2. Screen Rant, 2021-08-19. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-22)]. (ang.).
11. John Orquiola: What If…? Who Replaces Dave Bautista As Drax In Episode 2. Screen Rant, 2021-08-19. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-19)]. (ang.).
12. Adam Chitwood: Here’s the Full Voice Cast for ‘Marvel’s What If…?’ Episode 7. The Wrap, 2021-09-22. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-22)]. (ang.).
13. Ben Travis: What If...? Review. Empire Magazine, 2021-08-10. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-10)]. (ang.).
14. Simon Gallagher: What If…? Episode 3 Cast Guide: Every New & Returning MCU Character. Screen Rant, 2021-08-25. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-25)]. (ang.).
15. Kirsten Howard: What If…? Episode 5 Review: Magnificent Marvel Zombie Chaos. Den of Geek, 2021-09-08. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-08)]. (ang.).
16. Gavin Jasper: What If…? Episode 6 Review: Killmonger to the Rescue. Den of Geek, 2021-09-15. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-15)]. (ang.).
17. Pooja Darade: What If Episode 9 Review: Guardians of the Multiverse. Leisure Byte, 2021-10-06. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-06)]. (ang.).
18. Pooja Darade: What If Episode 8 Review: Unstoppable Ultron. Leisure Byte, 2021-09-29. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-29)]. (ang.).
19. Thomas Lethbridge: What If…? Episode 9 Cast Guide: Every New & Returning MCU Character. Screen Rant, 2021-10-06. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-27)]. (ang.).
20. Rachel Paige: 'What If…?': Watch the New Trailer Now. marvel.com, 2021-07-08. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-08)]. (ang.).
21. Jeff Sneider: Exclusive: Marvel’s 'What If...?' Episode Count Revealed – And It’s Not What You Think. Collider, 2021-08-02. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-03)]. (ang.).
22. Rafał Christ: Te seriale i filmy obejrzymy na Disney+ w Polsce. Serwis obiecuje na start dwa tysiące produkcji. Spider’s Web, 2022-05-07. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-05-07)]. (pol.).
23. What If…?. The Futon Critic. [dostęp 2023-11-18]. (ang.).
24. A gdyby… Kapitan Carter była pierwszą Avengerką?. Bryan Andrews(inne języki), A.C. Bradley(inne języki). A gdyby…?. Disney+. 2021-08-11. [dostęp 2023-11-19].
25. Kirsten Howard: Marvel’s What If…? Episode 2 Review: T’Challa Becomes a Phenomenal Star-Lord. Den of Geek, 2021-08-18. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-18)]. (ang.).
26. A gdyby… T’Challa został Star-Lordem?. Bryan Andrews(inne języki), Matthew Chauncey. A gdyby…?. Disney+. 2021-08-18. [dostęp 2023-11-19].
27. Kirsten Howard: What If…? Episode 3 Review: The Avengers Initiative Is DOA. Den of Geek, 2021-08-25. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-25)]. (ang.).
28. A gdyby… zabrakło najpotężniejszych bohaterów?. Bryan Andrews(inne języki), A.C. Bradley(inne języki), Matthew Chauncey. A gdyby…?. Disney+. 2021-08-25. [dostęp 2023-11-19].
29. Roxy Simons: Marvel’s 'What If...?': Who Stars in the Voice Cast for Episode 4?. Newsweek, 2021-09-01. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-01)]. (ang.).
30. A gdyby… Doktor Strange stracił serce zamiast dłoni?. Bryan Andrews(inne języki), A.C. Bradley(inne języki). A gdyby…?. Disney+. 2021-09-01. [dostęp 2023-11-19].
31. Eric Eisenberg: Marvel’s What If: 5 Coolest Changes To The MCU In The Doctor Strange Episode. Cinema Blend, 2021-09-01. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-01)]. (ang.).
32. A gdyby… zombie!?. Bryan Andrews(inne języki), Matthew Chauncey. A gdyby…?. Disney+. 2021-09-08. [dostęp 2023-11-19].
33. A gdyby… Killmonger ocalił Tony’ego Starka?. Bryan Andrews(inne języki), Matthew Chauncey. A gdyby…?. Disney+. 2021-09-15. [dostęp 2023-11-19].
34. A gdyby… Thor był jedynakiem?. Bryan Andrews(inne języki), A.C. Bradley(inne języki). A gdyby…?. Disney+. 2021-09-22. [dostęp 2023-11-19].
35. A gdyby… Ultron wygrał?. Bryan Andrews(inne języki), Matthew Chauncey. A gdyby…?. Disney+. 2021-09-29. [dostęp 2023-11-19].
36. A gdyby… Obserwator złamał zasady?. Bryan Andrews(inne języki), A.C. Bradley(inne języki). A gdyby…?. Disney+. 2021-10-06. [dostęp 2023-11-19].
37. Justin Kroll: Loki, Scarlet Witch, Other Marvel Heroes to Get Own TV Series on Disney Streaming Service (Exclusive). Variety, 2018-09-18. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-03)]. (ang.).
38. Aaron Couch: Marvel’s Kevin Feige Promises „Major Storylines” for Disney+ Shows. The Hollywood Reporter, 2019-04-11. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-12)]. (ang.).
39. D23 Expo 2019: New Marvel Studios Shows on Disney+ Announced. marvel.com, 2019-08-23. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-18)]. (ang.).
40. Anthony D’Alessandro: ‘What If…?’ Actor Jeffrey Wright On Chadwick Boseman’s Final “Mythic” Turn As T’Challa In MCU. Deadline Hollywood, 2021-08-01. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-28)]. (ang.).
41. Joe Skrebels: What If...? Is Officially MCU Canon. IGN, 2021-08-03. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-22)]. (ang.).
42. Ethan Anderton: Marvel’s 'What If...?' Executive Producer Talks The Multiverse And A New Assembly Of Avengers [Interview]. /Film, 2021-08-11. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-11-17)]. (ang.).
43. Charles Pulliam-Moore: What If’s Multiverse Was Already Forming Before Loki, Doctor Strange 2. Gizmodo, 2021-08-05. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-04)]. (ang.).
44. Kofi Outlaw: How Marvel’s What If...? Coordinated With Loki, WandaVision, Spider-Man, and More. Comic Book, 2021-08-12. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-28)]. (ang.).
45. Aaron Couch, Borys Kit: Marvel’s Kevin Feige Unveils Phase 5 Plans, New ‘Avengers’ Movies at Comic-Con. The Hollywood Reporter, 2022-07-23. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-07-24)]. (ang.).
46. Christine Dinh: Marvel Studios Brings First Animated Series ‘Marvel’s What If...?' to Disney+. marvel.com, 2019-04-12. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-27)]. (ang.).
47. Mike Ryan: The ‘What If?’ Creators On Chadwick Boseman And Including Spider-Man. Uproxx, 2021-08-04. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-09)]. (ang.).
48. Alleef Ashaari: Marvel’s What If…? Crew Explains Why They Went 3D Over 2D & A Scrapped Episode That Was Too Close To GOTG 3. Kakuchopurei, 2021-08-01. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-12)]. (ang.).
49. Joe Deckelmeier: EP Brad Winderbaum Interview: Marvel’s What If. Screen Rant, 2021-08-05. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-07)]. (ang.).
50. PaulP. Bradshaw PaulP., Chaos Theory, „Total Film”, 1 sierpnia 2021, s. 73–77, ISSN 1366-3135 (ang.).
51. Andrew J.Salazar: ‘What If...?’ Showrunner Ashley Bradley Talks ‘Trollhunters’, The Beginning Of ‘What If...?’, Captain Carter, The Watcher & Star-Lord T’Challa (Exclusive). Discussing Film, 2019-09-06. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-26)]. (ang.).
52. Joe Deckelmeier: Bryan Andrews & A.C. Bradley Interview: Marvel’s What If. Screen Rant, 2021-08-08. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-07)]. (ang.).
53. Brian Davids: Jeffrey Wright on ‘What If…?’ and the “Brilliant” ‘The Batman’. The Hollywood Reporter, 2021-08-02. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-12)]. (ang.).
54. What If…? Production Brief 2021 ↓, s. 1.
55. Matt Maytum, Paul Bradshaw: Exclusive: Marvel’s What If…? will feature a „tragic love story” and an „Agatha Christie episode”. Total Film, 2021-07-22. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-14)]. (ang.).
56. Graeme Guttmann: What If..? Writer Spoiled Avengers 4 and Thor 4 When Pitching Show. Screen Rant, 2021-08-02. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-09)]. (ang.).
57. Brian Silliman: 'What If...?' writer & director on how the alt Marvel series tended to accidentally run into future MCU plans. Syfy Wire, 2021-08-09. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-11-12)]. (ang.).
58. Anthony Breznican: Marvel’s What If…? Creators Reveal Abandoned Story Lines. Vanity Fair, 2021-08-12. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-12)]. (ang.).
59. Wesley LeBlanc: This Marvel What If...? Spider-Man Plotline Was Too Dark For the Final Release. IGN, 2021-08-09. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-19)]. (ang.).
60. Kevin Polowy: ‘What If?’ creators talk Chadwick Boseman’s final role and scrapped idea to make the Avengers all dinosaurs. Yahoo! Entertainment, 2021-08-11. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-09)]. (ang.).
61. Adam Bernhardt: What If: Marvel Studios Producers Shot Down Luke Skywalker Cameo. Comic Book, 2021-08-03. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-19)]. (ang.).
62. Sydney Bucksbaum: Marvel’s 'What If...?' team reveals season 1 finale intel: There’s ‘a bigger plan’. Entertainment Weekly, 2021-09-28. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-09)]. (ang.).
63. Eric Thomas: Breaking Down Fury’s Big Week with ‘What If…?’ Head Writer A.C. Bradley – Exclusive Interview. Discussing Film, 2021-08-25. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-09)]. (ang.).
64. Adam B.Vary: Inside Marvel’s ‘What If…?’ Finale, Season 2 Plans and the T’Challa Spinoff That Never Was. Variety, 2021-10-06. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-28)]. (ang.).
65. Ethan Anderton: Captain Carter Is The Crux Of Marvel’s 'What If...?' Animated Series And Will Return In Future Seasons. /Film, 2021-08-02. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-11-16)]. (ang.).
66. Jenna Anderson: Here’s All of the Major MCU Actors Returning for What If...?. Comic Book, 2019-07-21. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-05)]. (ang.).
67. Aaron Couch: Marvel Unveils Post-'Endgame’ Slate with ‘Eternals’, ‘Shang-Chi’ and Multiple Sequels. The Hollywood Reporter, 2018-07-21. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-19)]. (ang.).
68. Greagory Lawrence: Exclusive: Frank Grillo Returning to MCU as Crossbones in 'What If...?'. Collider, 2021-01-11. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-12)]. (ang.).
69. Antonio Ferme: Marvel’s ‘What If?’ Series Coming to Disney Plus in August, Drops New Trailer. Variety, 2019-07-21. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-05)]. (ang.).
70. Grant Hermanns: Andy Serkis Confirms Return as Black Panther Villain In Marvel’s What If. Screen Rant, 2021-07-12. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-16)]. (ang.).
71. Brian Davis: Hayley Atwell on 'Blinded by the Light’ and Shooting Her ‘Avengers’ Ending. The Hollywood Reporter, 2019-08-16. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-18)]. (ang.).
72. Chris Arrant: Work on Marvel Studios’ What If...? Continues During Coronavirus Pandemic. Newsarama, 2020-04-15. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-17)]. (ang.).
73. Sydney Bucksbaum: Marvel’s 'What If…?' star Jeffrey Wright talks charting a new path with the all-knowing Watcher. Entertainment Weekly, 2021-07-28. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-07)]. (ang.).
74. Adam B.Vary: Marvel Studios Planning ‘Multiple’ New Animated Series Following Debut of ‘What If…?’. Variety, 2021-08-11. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-15)]. (ang.).
75. Tim Baysinger: Dave Bautista Says He Was ‘Never Asked’ to Voice Drax for Marvel’s Disney+ Series ‘What If...’. The Wrap, 2021-08-02. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-31)]. (ang.).
76. Alisha Grauso: Animation Supervisor Stephan Franck Interview: Marvel’s What If...?. Screen Rant, 2021-09-02. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-10)]. (ang.).
77. What If…? Production Brief 2021 ↓, s. 4.
78. Marcus Jones: What If on Disney+ will feature voices from majority of Marvel Cinematic Universe cast. Entertainment Weekly, 2019-11-15. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-11)]. (ang.).
79. Tim Dams: Marvel Picks Quebec’s Squeeze for Disney Plus Animated Series ‘What If…?’ (Exclusive). Variety, 2020-03-10. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-22)]. (ang.).
80. Vancouver-Based Stellar Creative Lab Continues its Collaboration with Marvel Studios. Occhi Magazine, 2021-10-30. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-30)]. (ang.).
81. Alisha Grauso: Production Designer Paul Lasaine Interview: Marvel’s What If...?. Screen Rant, 2021-09-02. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-03)]. (ang.).
82. Variety’s L.A. Women’s Impact Report 2020. Variety, 2020-10-28. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-03)]. (ang.).
83. Disney Music Announces 'What If...?' Soundtrack Albums. Soundtrack.Net, 2021-08-13. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-09)]. (ang.).
84. Liam Crowley: How Avengers: Endgame & Other MCU Movies Influenced Marvel’s What If Score (Exclusive). The Direct, 2021-09-02. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-06)]. (ang.).
85. Josh Weiss: To Shatter The Multiverse In Marvel’s ‘What If...?’ Composer Laura Karpman First Had To Shatter Some Glass. Forbes, 2021-09-02. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-07)]. (ang.).
86. First Soundtrack Album for Marvel’s Disney+ Series ‘What If…?’ to Be Released. Film Music Reporter, 2021-08-12. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-09)]. (ang.).
87. ‘What If… The Watcher Broke His Oath?’ Soundtrack Album Details. Film Music Reporter, 2021-10-07. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-07-08)]. (ang.).
88. ‘What If…T’Challa Became a Star-Lord?’ Soundtrack Album Details. Film Music Reporter, 2021-08-22. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-06-25)]. (ang.).
89. ‘What If…the World Lost Its Mightiest Heroes?’ Soundtrack Album Details. Film Music Reporter, 2021-08-26. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-06-27)]. (ang.).
90. ‘What If… Doctor Strange Lost His Heart Instead of His Hands?’ Soundtrack Album Details. Film Music Reporter, 2021-09-02. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-07-09)]. (ang.).
91. ‘What If… Zombies!?’ Soundtrack Album Details. Film Music Reporter, 2021-09-09. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-07-09)]. (ang.).
92. ‘What If… Killmonger Rescued Tony Stark?’ Soundtrack Album Details. Film Music Reporter, 2021-09-16. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-11-17)]. (ang.).
93. ‘What If… Thor Were an Only Child?’ Soundtrack Album Details. Film Music Reporter, 2021-09-23. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-06-24)]. (ang.).
94. ‘What If… Ultron Won?’ Soundtrack Album Details. Film Music Reporter, 2021-09-30. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-07-08)]. (ang.).
95. Petrana Radulovic: Everything we learned at D23’s Disney Plus presentation. Polygon, 2019-08-24. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-14)]. (ang.).
96. Ben Pearson: Marvel’s Animated 'What If?' Clips: Feast Your Eyes On A Zombified Captain America. /Film, 2019-11-12. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-06-03)]. (ang.).
97. Petrana Radulovic: Marvel’s animated What If...? shows the possibilities of the multiverse. Polygon, 2020-12-10. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-07)]. (ang.).
98. Rachel Paige: Introducing Marvel Must Haves. marvel.com, 2021-01-12. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-06)]. (ang.).
99. Rachel Paige: Marvel Must Haves: 'What If...?' Episode 1. marvel.com, 2021-08-13. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-29)]. (ang.).
100. Rachel Paige: Shop Marvel Must Haves: 'What If...?' Episode 9. marvel.com, 2021-10-08. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-11)]. (ang.).
101. Ann-Marie Corvin: Marvel’s Victoria Alonso on Exploring Diversity and Inclusion Through ‘What If’ and the Hunt for Global Animation Partnerships. Variety, 2021-06-14. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-07)]. (ang.).
102. Ryan Faughnder: Meet Loki, Hyundai pitchman. Can Marvel streaming shows sell SUVs and Disney+?. Los Angeles Times, 2021-06-15. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-02)]. (ang.).
103. Adam Bentz: Thor Wipes Out Ultron’s Army With A Car In Bizarre Marvel’s What If Ad. Screen Rant, 2021-08-12. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-09)]. (ang.).
104. Nick Romano: Chadwick Boseman’s Star-Lord, Captain Carter take center stage in 'What If...?' trailer. Entertainment Weekly, 2021-07-08. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-07)]. (ang.).
105. Marvel Studios: Legends – Peggy Carter / The Avengers Initiative / The Ravagers. The Futon Critic, 2021-07-21. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
106. Charlie Ridgely: Everything Coming to Disney+ in October 2021. Comic Book, 2021-09-22. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-23)]. (ang.).
107. What If…?: Season 1. Rotten Tomatoes. [dostęp 2023-11-18]. (ang.).
108. What If…?: Season 1. Metacritic. [dostęp 2023-11-18]. (ang.).
109. Ben Travis: What If…? Review. Empire Magazine, 2021-10-08. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-03)]. (ang.).
110. Alan Sepinwall: ‘What If…’ Marvel’s TV Universe Kept Expanding?. Rolling Stone, 2021-08-10. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-11-12)]. (ang.).
111. Tyler Hersko: ‘What If…?’ Review: An Enthusiastic Love Letter to the MCU’s Diehard Fans. Indie Wire, 2021-08-10. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-11-17)]. (ang.).
112. Liz Shannon Miller: ‘Marvel’s What If...?' Review: Guaranteed Fun for the MCU Superfans. Collider, 2021-08-10. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-01)]. (ang.).
113. Brian Lowry: 'What If...?' brings infinite possibilities to the Marvel multi-verse on Disney+. CNN, 2021-08-10. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-17)]. (ang.).
114. Ethan Anderton: Marvel’s 'What If...?' Review: The Multiverse Offers Mixed Results With Stylish Animation And Rushed Storytelling. /Film, 2021-08-10. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-11-15)]. (ang.).
115. Mateusz Piesowicz: A gdyby...?, czyli alternatywna historia MCU (Recenzja). Serialowa, 2021-08-12. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-06-28)]. (pol.).
116. Paulina Guz: What If...? – sezon 1, odcinek 9 (finał sezonu) – recenzja. NaEkranie.pl, 2021-10-06. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-06)]. (pol.).
117. Mikołaj Lipkowski: What If...? – recenzja pierwszego sezonu! Falowanie i spadanie. Movies Room, 2021-10-06. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-11-18)]. (pol.).
118. Piotr Grabiec: Finał „Marvel’s What if” ze Strażnikami Multiwersum – czysty nerdgasm. Spider’s Web, 2021-10-07. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-11-18)]. (pol.).
119. Daniel Montgomery, Chris Beachum, Marcus James Dixon, Christopher Rosen, Denton Davidson, Joyce Eng: 2022 Gold Derby TV Awards: Top nominees are ‘Succession,’ ‘Only Murders’ and all things Taika Waititi. Gold Derby, 2022-07-11. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-19)]. (ang.).
120. Tyler Coates: ‘Hacks’ and ‘Somebody Somewhere’ Lead Dorian TV Nominations. The Hollywood Reporter, 2022-06-23. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-29)]. (ang.).
121. Carolyn Giardina: ‘The Mitchells vs. the Machines’ Wins Big at Annie Awards. The Hollywood Reporter, 2022-03-12. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-14)]. (ang.).
122. Erik Pedersen, Rosy Cordero, Fred Topel: Critics Choice Awards: ‘The Power Of The Dog’ Wins Best Picture & Jane Campion Is Best Director; ‘Ted Lasso’ & ‘Succession’ Top TV – Full List. Deadline Hollywood, 2022-03-13. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-18)]. (ang.).
123. 26th Annual TV Awards (2021-22). Online Film & Television Association, 2022-03-06. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-11-02)]. (ang.).
124. Carolyn Giardina: ‘King Richard,’ ‘Tick, Tick … Boom!’ Top American Cinema Editors Eddie Awards. The Hollywood Reporter, 2022-03-05. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-07)]. (ang.).
125. Jazz Tangcay: ‘Dune’ Leads Nominations for Golden Reel Awards. Variety, 2022-01-24. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-02-05)]. (ang.).
126. Michael Schneider: ‘Severance,’ ‘Ted Lasso’ Lead Streaming Nominees for 2nd Annual HCA TV Awards. Variety, 2022-07-07. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-07-11)]. (ang.).
127. Jordan Moreau, Michael Schneider: Emmys 2022: The Complete Nominations List. Variety, 2022-07-12. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-12)]. (ang.).
128. 2022 Creative Arts Emmys: See full winners list. Entertainment Weekly, 2022-09-04. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-20)]. (ang.).
129. Armando Tinoco: Saturn Awards Nominations: ‘The Batman’, ‘Nightmare Alley’, ‘Spider-Man’, ‘Better Call Saul’ Top List. Deadline Hollywood, 2022-08-12. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-12)]. (ang.).

Bibliografia

• What If…? Production Brief. [w:] Disney Media and Entertainment Distribution [on-line]. 2021. [dostęp 2023-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-01)].

Linki zewnętrzne

• A gdyby…? w bazie Filmweb
• A gdyby…? w bazie IMDb (ang.)