3 Dywizja Strzelców Polskich (WP na Wschodzie)

3 Dywizja Strzelców Polskich (3 DSP) – wielka jednostka piechoty Wojska Polskiego na Wschodzie.

Ten artykuł dotyczy 3 Dywizji Strzelców Polskich WP na Wschodzie. Zobacz też: 3 Dywizja Piechoty - inne dywizje piechoty z numerem 3.

3 Dywizja Strzelców Polskich

Historia
Państwo	Republika Rosyjska
Sformowanie	18 sierpnia 1917
Rozformowanie	1918
Dowódcy
Pierwszy	gen. Gustaw Ostapowicz
Działania zbrojne
Wojna domowa w Rosji
Organizacja
Dyslokacja	Jelnia
Rodzaj wojsk	Piechota
Podległość	I Korpus Polski w Rosji

Sztab 3 Dywizji Strzelców Polskich w Jelni; czwarty od lewej dowódca generał - por. Wacław Iwaszkiewicz-Rudoszański

3 Dywizja Strzelców Polskich została sformowana jesienią 1917 roku w Jelni, w składzie I Korpusu Polskiego w Rosji^[1]. 18 sierpnia 1917 roku do Dowództwa 2 Kaukaskiej Dywizji Grenadierów we wsi Łowcowicze przybył generał Józef Leśniewski wraz z kilkuosobową grupą oficerów celem przejęcia majątku dywizji^[2]. 11 lutego 1918 roku dywizja wyruszyła z Jelni i 2 marca przybyła do Żłobina. W czasie przemarszu dywizja poniosła trudne do oszacowania straty^[3].

Skład organizacyjny

W nawiasach podano nazwy repolonizowanych oddziałów armii rosyjskiej.

• Dowództwo 3 Dywizji Strzelców Polskich (2 Kaukaska Dywizja Grenadierów, ros. 2-я Кавказская гренадерская дивизия)
• 9 pułk strzelców polskich (23 Manglisski Pułk Piechoty, ros. 23-й гренадерский Манглисский полк)
• 10 pułk strzelców polskich (24 Nawtługski Pułk Piechoty, ros. 24-й гренадерский Навтлугский полк)
• 11 pułk strzelców polskich (703 Suramski Pułk Piechoty, ros. 703-й гренадерский Сурамский полк → Surami)
• 12 pułk strzelców polskich (704 Rioński Pułk Piechoty, ros. 704-й гренадерский Рионский полк)
• 3 Brygada Artylerii
• 3 dywizjon parkowy
• kompania inżynieryjna
• tabor dywizyjny
• 1 lazaret 3 Dywizji Strzelców Polskich (2 Lazaret 11 Syberyjskiej Dywizji Strzelców, ros. 2-й лазарет 11-й Сибирской стрелковой дивизии)
• oddział opatrunkowy 3 Dywizji Strzelców Polskich (rozformowany z końcem marca 1918 roku)
• 1 czołówka 14 Oddziału Czołowego (rozformowana 28 grudnia 1917 roku)
• 42 oddział epidemiczny WZZ - dr Kazimierz Parnowski
• szpital polowy PKPS (rozformowany 8 kwietnia 1918 roku)
• 72 oddział czołowy PKPS (rozformowany 8 kwietnia 1918 roku)
• 72 czołówka sanitarna PKPS

W grudniu 1917 dywizja etatowo liczyła: 320 oficerów, 29 lekarzy, 44 urzędników, 14771 żołnierzy frontowych, 2002 żołnierzy niefrontowych, około 2350 koni. Stan faktyczny wynosił odpowiednio: 329, 10, 22, 2264, 1151, ok. 1590^[4]

Obsada personalna dowództwa 3 DSP

Dowódcy dywizji

• gen. mjr Gustaw Ostapowicz (od 5 IX 1917)
• gen. mjr Józef Leśniewski (IX – XII 1917)
• gen. mjr Wacław Iwaszkiewicz-Rudoszański (od 10 XII 1917^[5])

Zastępca dowódcy dywizji

• gen. Adolf Kuczewski^[6]

Szef sztabu

• ppłk Julian Kobyłecki^[6]

Szefowie intendentury

• ppłk Lassotowicz
• płk Józef Wencel

Naczelni lekarze dywizji

• dr Rudziński (cz.p.o. od 1 X 1917)
• płk dr Michał Niedźwiecki (do 13 III 1918^{[uwaga 1]})
• dr Żołądkowski

Naczelni lekarze Oddziału Opatrunkowego 3 DSP

• dr Edmund Boczkowski
• dr Tadeusz Sroczyński

Naczelni lekarze 1 Lazaretu 3 DSP

• ppłk dr Jan Świątecki
• płk dr Kazimierz Kardaszewicz (V - VII 1918)

Uwagi

1. Płk dr Michał Niedźwiecki został przez dowódcę I Korpusu Polskiego usunięty ze stanowiska naczelnego lekarza dywizji za to, że w czasie marszu z Jelni do Żłobina, wbrew rozkazowi dowódcy dywizji, pojechał do Moskwy zamiast do Mińska. → Adrian Konopka, Służba zdrowia ..., s. 60.

Przypisy

1. Bagiński 1921 ↓, s. 154.
2. Adrian Konopka, Służba zdrowia ..., s. 51.
3. Adrian Konopka, Służba zdrowia ..., s. 56, 59.
4. Bagiński 1921 ↓, s. 171.
5. Bagiński 1921 ↓, s. 246.
6. Jarno 2020 ↓, s. 229.

Bibliografia

• Henryk Bagiński: Wojsko Polskie na Wschodzie 1914-1920. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa. Zakłady Graficzno-Wydawnicze „Książka”, 1921.
• Witold Jarno: Przemarsz 3 Dywizji Strzelców Polskich z Jelni do Żłobina w lutym 1918 roku. W: Oblicza wojny. Tadeusz Grabarczyk (red.) Magdalena Pogońska-Pol (red.). T. 2: Armia kontra natura. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020. ISBN 978-83-8220-057-7.
• Adrian Konopka, Służba zdrowia 3 Dywizji Strzelców Polskich I Korpusu Polskiego (sierpień 1917 - maj 1918), Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska w Białymstoku nr 12, Ośrodek Badań Historii Wojskowej Muzeum Wojska w Białymstoku, Białystok 1998, ISSN 1230-9338.
• Polskie formacje wojskowe w Rosji 1914-1920 w świetle dokomentów CAW. archiwumcaw.wp.mil.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. dostęp 11.10.2008