20 Regiment Pieszy Koronny

20 Regiment Pieszy Koronny – oddział piechoty armii koronnej wojska I Rzeczypospolitej.

Ten artykuł dotyczy 20 Regimentu Pieszego Koronnego. Zobacz też: 20 Pułk Piechoty - stronę ujednoznaczniającą.

20 Regiment Pieszy

Historia
Państwo	I Rzeczpospolita
Sformowanie	1794
Rozformowanie	1794
Nazwa wyróżniająca	Koronny
Dowódcy
Pierwszy	płk Jan Kiliński
Działania zbrojne
Powstanie kościuszkowskie
Organizacja
Dyslokacja	Warszawa[1]
Rodzaj wojsk	piechota

Jan Kiliński w mundurze województwa mazowieckiego

Regiment został sformowany w czerwcu 1794 przez szewca Jana Kilińskiego z wziętych przymusowo do wojska mieszkańców Warszawy^[2]. Brał w działaniach zbrojnych w okresie insurekcji kościuszkowskiej^[1]

Formowanie i zmiany organizacyjne

30 czerwca przywódca ludu stolicy w dniach insurekcji, Jan Kiliński, zgłosił projekt uspokojenia wzburzonego miasta poprzez werbunek do wojska „ludzi luźnych”. Rada Najwyższa Narodowa zaakceptowała pomysł, polecając wypłacić Kilińskiemu na koszty rekrutacji 10 000 złp, a gen. lejtn. Józefowi Orłowskiemu wyznaczyć dom na koszary i wydzielić Kilińskiemu oficerów do pomocy. W pierwszych dniach lipca Kiliński pojechał do Naczelnika z wnioskiem o utworzenie 20 regimentu. Wrócił do Warszawy i zaczął wcielać siłą Warszawiaków do swego oddziału, powołując się przy tym na udzielone mu rzekomo pełnomocnictwa^[3]. Na tego typu działania posypały się skargi różnych instytucji zarówno do prezydenta Ignacego Zakrzewskiego i do gen. lejtn. Orłowskiego. Skargi spowodowały że Naczelnik Tadeusz Kościuszko zabronił Kilińskiemu brać do wojska posesjonatów, rzemieślników i służbę domową, a zezwolił na wcielanie do regimentu wyłącznie „ludzi luźnych”. Wykonując zalecenia Kościuszki, gen. lejtn. Orłowski rozkazał Kilińskiemu opuścić z regimentem Warszawę i ulokować żołnierzy w koszarach ujazdowskich. Liczebność regimentu w lipcu 1794 wynosiła 360 żołnierzy^[4], 27 sierpnia regiment liczył 569 głów. Był to w zasadzie I batalion, ponieważ II batalionu do końca powstania nie utworzono. 30 września stan liczebny regimentu wynosił 613 głów^[5][6]. Na uzbrojeniu regiment posiadał 369 karabinów^[7].

Żołnierze regimentu

Organizatorem i dowódcą regimentu był płk Jan Kiliński. W regimencie, oprócz Kilińskiego, służyło 23 oficerów delegowanych przez Kościuszkę z różnych jednostek. Byli to między innymi: ppłk Jan Strzałkowski i ppłk Józef Konarski. Pierwszym majorem regimentu był Franciszek Strzyżewski, drugim majorem Ksawery Markocki, a trzecim Łukasz Sosnowski. Kapitanem był Julian Orłowski^[5].* płk Jan Kiliński^[2]:

Przypisy

1. Gembarzewski 1925 ↓, s. 31.
2. Wimmer 1978 ↓, s. 368.
3. Bauer 1981 ↓, s. 159.
4. Bauer 1981 ↓, s. 386.
5. Bauer 1981 ↓, s. 160.
6. Ratajczyk i Teodorczyk 1987 ↓, s. 97.
7. Bauer 1981 ↓, s. 278.

Bibliografia

• Krzysztof Bauer: Wojsko koronne powstania kościuszkowskiego. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1981. ISBN 83-11-06605-1.
• Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
• Leonard Ratajczyk, Jerzy Teodorczyk: Wojsko powstania kościuszkowskiego w oczach współczesnych malarzy. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07090-3.
• Jan Wimmer: Historia piechoty polskiej do roku 1864. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.