Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
10 Sudecka Dywizja Piechoty (10 DP) – związek taktyczny piechoty ludowego Wojska Polskiego.
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie |
1944 |
Rozformowanie |
1949 |
Nazwa wyróżniająca |
Sudecka[uwaga 1] |
Tradycje | |
Nadanie sztandaru |
14 stycznia 1945 |
Kontynuacja | |
Dowódcy | |
Pierwszy |
płk Andrzej Czartoryski |
Ostatni |
płk Wacław Zwierzański |
Działania zbrojne | |
Operacja łużycka Operacja praska | |
Organizacja | |
Numer |
JW 2843[uwaga 2] |
Dyslokacja | |
Rodzaj sił zbrojnych | |
Rodzaj wojsk | |
Podległość | |
Skład |
25 pułk piechoty |
19 sierpnia 1945 Naczelny Dowódca WP rozkazem nr 180 nadał 10 DP miano „Sudecka”[3].
Na podstawie Rozkazu Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego nr 41 na początku października 1944 rozpoczęto w Rzeszowie formowanie 10 Dywizji Piechoty jako jednostki 3 Armii WP.
11 listopada 1944 w Rzeszowie odbyła się pierwsza defilada w rocznicę odzyskania niepodległości. 14 stycznia 1945 dywizja otrzymała z rąk Naczelnego Dowódcy WP gen. broni Michała Roli-Żymierskiego sztandar[3]. W tym też dniu odbyła się pierwsza przysięga wojskowa oddziałów dywizji[3].
Dowództwo 10 DP |
25 pułk piechoty |
27 pułk piechoty |
29 pułk piechoty |
39 pułk artylerii lekkiej |
13 samodzielny dywizjon artylerii samochodowej |
10 batalion szkolny |
21 batalion saperów |
12 batalion sanitarny |
10 kompania rozpoznania |
19 kompania łączności |
9 kompania chemiczna |
oddziały specjalne |
22 stycznia 1945 10 DP opuściła Rzeszów i przystąpiła do ochrony obiektów przemysłowych na Górnym Śląsku.
W połowie lutego przegrupowała się na Pomorze Zachodnie, gdzie ochraniała prawe skrzydło 1 Frontu Białoruskiego. Niektóre pododdziały dywizji prowadziły walkę z niemieckimi dywersantami i oddziałami wroga, które znalazły się w okrążeniu.
Z dniem 27 lutego 1945 została ona podporządkowana 2 Armii Wojska Polskiego i po koncentracji w rejonie Gorzowa Wielkopolskiego została przerzucona w rejon Wrocławia, aby wziąć udział w walkach o to miasto.
Na początku kwietnia 1945 2 Armia WP zgodnie z rozkazem Dowódcy 1 Frontu Ukraińskiego otrzymała zadanie wzięcia udziału w operacji łużyckiej na kierunku Drezna. Pododdziały 10 DP wyruszyły w kierunku Nysy Łużyckiej i zluzowały oddziały radzieckie. Rozpoczęto rozbudowę inżynieryjną pozycji obronnych oraz przygotowania do forsowania Nysy. W dniu 16 kwietnia dywizji nie powiodło się forsowanie Nysy Łużyckiej. Następnego dnia w dalszym ciągu nie uzyskano powodzenia. Dopiero 18 kwietnia jej pododdziały zdobyły niewielki przyczółek w rejonie Dobrzynia. 20 kwietnia dywizja ostatecznie sforsowała Nysę na całym pasie natarcia i posunęła się o 6-11 km do przodu. W kolejnych dniach wyszła na rubież: Tzschelln, Boxberg, Hirschwalde i Sproitz. Następnie dywizja brała udział w walce z oddziałami niemieckimi zdążającymi z południa na odsiecz Berlinowi.
Kolejnym etapem walk był udział wraz z całą 2 Armią WP w operacji praskiej. 11 maja dywizja zakończyła swój szlak bojowy[4].
Sztandar dywizji ufundowany został przez społeczeństwo Rzeszowa i powiatu rzeszowskiego. 14 stycznia 1945 gen. broni Michał Rola-Żymierski wręczył dywizji sztandar[4]. Towarzyszyli mu gen. bryg. Aleksander Zawadzki i gen. Karol Świerczewski.
Płat o wymiarach 98 x 98 cm obszyty z trzech stron złotą frędzlą, przymocowany do drzewca za pomocą 7 białych tasiemek. Drzewce z jasnego, politurowanego drewna. Głowica w kształcie orła wspartego na kuli[4].
Strona główna:
Na czerwonym adamaszku haftowany srebrną nicią orzeł[uwaga 6]. Ponad orłem haftowany w półokrąg złotą nicią, napis: „ZA NASZĄ I WASZĄ WOLNOŚĆ”, poniżej „10 SUDECKA DYWIZJA PIECHOTY WOJSK Polskich”[4].
Strona odwrotna:
Na białym adamaszku ślad po wizerunku. Powyżej złotą nicią napis: „BÓG, HONOR I OJCZYZNA”[4].
Po zakończeniu działań wojennych forsownym marszem pieszo 14-17 maja 1945[5] przegrupowana na Dolny Śląsk nad granicę czechosłowacką do ochrony granicy południowo-zachodniej w rejonie Jeleniej Góry i Kłodzka. W związku z incydentami na granicy południowej dywizję 12 czerwca 1945 skierowano do ochrony granicy na odcinku Karpacz-Paczków. W czerwcu 1945 dowództwo dywizji stacjonowało w Jeleniej Górze. Jej żołnierze brali udział w akcji osiedleńczej w okolicach Lwówka Śląskiego i Wlenia. Zgodnie z rozkazem organizacyjnym Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego nr 0305/Org. z 10 listopada 1945 dywizja przeszła na etaty pokojowe[6].
Nazwa jednostki | Miejsce stacjonowania |
---|---|
Dowództwo 10 DP | Jelenia Góra |
25 pułk piechoty | Wrocław |
27 pułk piechoty | Kłodzko |
29 pułk piechoty | Jelenia Góra |
39 pułk artylerii lekkiej | Strzegom |
13 dywizjon artylerii przeciwpancernej | Kłodzko |
21 batalion saperów | Jelenia Góra |
Rozkazem Nr 0056/0rg z 30 marca 1949 Minister ON nakazał dowódcy OW IV do 1 września 1951 przenieść 10 Sudecką Dywizję Piechoty z etatów 2/76-2/81 na etaty 5/44,5/47, 5/50-5/59 dywizji pancernej o ogólnym stanie osobowym 6197 żołnierzy oraz 34 pracowników kontraktowych.
W połowie 1949 przeniesiono z Jeleniej Góry do Wrocławia dowództwo 10 Sudeckiej DP i przeformowano na dowództwo 10 Sudeckiej DPanc. Dywizja weszła w skład 2 Korpusu Pancernego.