Święty Dominik Guzman pogrążony w modlitwie

Święty Dominik Guzman w modlitwie – obraz hiszpańskiego malarza pochodzenia greckiego Dominikosa Theotokopulosa, znanego jako El Greco.

Święty Dominik Guzman w modlitwie,
(1600-1610),
73 × 57 cm, kol. prywatna

Święty Dominik Guzman w modlitwie

Autor	El Greco
Data powstania	1586–1590
Medium	olej na płótnie
Wymiary	118 × 86 cm
Miejsce przechowywania
Miejscowość	Madryt
Lokalizacja	Placido Arango Collection

Święty Dominik obok świętego Franciszka i Marią Magdaleną był przez El Greco najczęściej malowaną postacią. Obraz był wspomniany w inwentarzu majątku El Greca po jego śmierci w 1614 roku, jako Święty Dominik trzymający krzyż. Kompozycja znana była wcześniej z grafiki z 1606 sporządzonej przez Diego de Astora.

Opis i analiza obrazu

Obraz został namalowany w tym samym okresie co Pogrzeb hrabiego Orgaza na co wskazuje sposób ujęcia postaci świętych i zakonnika. Święty Dominik ukazany został na pierwszym planie w pozycji klęczącej i modlący się przed krzyżem, z rękami złożonymi do modlitwy. Ubrany jest w biały habit i w czarną opończę z kapturem, strój zakonu Dominikanów, który założył w 1216 roku. Postać ukazana jest z dolnej perspektywy, przez co wydaje się jeszcze potężniejsza, przy czym jego głowa jest nieproporcjonalnie mała. Dominik modli się przed krucyfiksem opartym o nagą skałę. Ten sam krzyż można znaleźć na obrazach Święty Franciszek pogrążony w modlitwie czy Pokutująca Maria Magdalena.

W każdej wersji, El Greco nadał świętemu indywidualne rysy; na twarzy Dominika rysuje się niezwykła żarliwość wiary. Być może pierwowzorem dla postaci Dominika była jakaś konkretna osoba. Z praktyki takiej korzystali często włoscy artyści np. Giovanni Bellini w portrecie ojca Teodora da Urbino jako św. Dominik^[1] (National Gallery w Londynie) lub Lorenzo Lotto i jego portret ojca Angelo Ferretti jako św. Piotr (Harvard University Art Museums, Cambridge)^[2]. Na żadnym późniejszym portrecie, postacie El Greca znane przez niego osobiście, nie łączy w sobie w taki sposób jednocześnie ludzką intensywność uczuć i charakteru z żarliwością modlitwy osoby świętej.

Inne wersja

Tę samą kompozycję El Greco powtórzył w kolejnych mniejszych kopiach m.in. z katedry w Toledo i z Museum of Fine Arts w Bostonie. W wersjach tych burzowe niebo i intensywność oświetlenia kształtują tło dla postaci Dominika. Pomiędzy trzema pracami występują niewielkie różnice i zmiany w typologii: obraz z prywatnej kolekcji jest bardziej naturalistyczny, a wersja z Bostonu ma więcej dramatyczności. Wersja trzecia, z prywatnej kolekcji do lipca 2013 roku znajdowała się w kolekcji Arp Museum. W 2013 roku obraz został wystawiony na aukcji przez dom aukcyjny Sotheby’s i osiągnął rekordową cenę ze wszystkich dotychczasowych obrazów El Greca – 9.154.500 funtów^[3].

• Święty Dominik Guzman w modlitwie – (1603-1607), 120 × 88 cm Katedra w Toledo;
• Święty Dominik Guzman w modlitwie – (1603-1607), 105 × 83 cm, Museum of Fine Arts w Bostonie
• Święty Dominik Guzman w modlitwie – (1600-1610), 73 × 57 cm^[4], kolekcja prywatna (wcześniej w kolekcjach Marqués de Aldama (Madryt); With Tomás Harris, Londyn 1931; sprzedane Conte Alessandro Contini Bonacossi (Florencja); Galerie Julius Böhler (Monachium), od 1970 w Arp Museum);
• Święty Dominik Guzman w modlitwie – 72 × 58 cm, Hispanic Society of America (Nowy Jork); wcześniej w kolekcji Henri Rochefort (Paryż); Ehrich Galleries (Nowy Jork).