Łaziska Średnie

Łaziska Średnie (niem. Mittel Lazisk) – dzielnica (część miasta) Łazisk Górnych.

Łaziska Średnie

część Łazisk Górnych
Łaziska Średnie widziane z hałdy Skalny
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	mikołowski
Miasto	Łaziska Górne
W granicach Łazisk Górnych	1 stycznia 1973[1]
SIMC	0941174
Tablice rejestracyjne	SMI
Położenie na mapie Polski Łaziska Średnie
Położenie na mapie województwa śląskiego Łaziska Średnie
Położenie na mapie powiatu mikołowskiego Łaziska Średnie
Położenie na mapie Łazisk Górnych Łaziska Średnie
50°08′36″N 18°52′09″E

W miejscowości jest stacja kolejowa Łaziska Średnie.

Historia

Przedwojenny herb Łazisk Średnich – współczesna wersja kolorowa

Pierwsza wzmianka notowana w 1287 r. Jest to najstarsza dzielnica Łazisk, założona na terenach zwanych łazami lub łysinami. Przez wiele lat była w rękach szlacheckich, dopiero w 1814 r. została włączona do własności władców pszczyńskiego państwa stanowego. W XVI w. posiadający wieś ród Zawadzkich i większość mieszkańców przyjęła ewangelicyzm. W kolejnym stuleciu Zawadzcy ufundowali w Łaziskach drewniany kościół, który jednak nie zachował się nawet do następnego wieku^[2]. Dzielnica ta leży na styku dwóch krain geograficznych: Garbu Mikołowskiego (część Wyżyny Śląsko - Krakowskiej) i Kotliny Oświęcimskiej.

W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie prowincji śląskiej wydanym w 1830 r. we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod niemiecką nazwą Mittel Lazisk^[3].

W XIX w. na charakter osady wpłynęły bogate złoża węgla kamiennego i ich eksploatacja. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich wymienia w 1884 5 działających w Łaziskach Średnich kopalń - Martha-Valesca (Waleska), Herzogin-Auguste, Gottmituns (Szczęść Boże), Trautscholtsegen i Bonaparte. W miejscowości stało 69 budynków, w tym 58 domów mieszkalnych, szkoła i młyn. W 1910 spis wykazał w gminie 1406 mieszkańców, a w obszarze dworskim 373^[4]

Podczas plebiscytu w 1921 r. 580 mieszkańców głosowało za Polską, a 166 za Niemcami^[5].

Do dnia dzisiejszego pracuje kopalnia "Bolesław Śmiały".

W latach 1945–1954 siedziba gminy Łaziska Średnie. W 1954 r. powołano gromadę Łaziska Średnie, ale zanim zaczęła funkcjonować zniesiono ją powołując osiedle funkcjonujące do końca 1972^[6], od 1973 część Łazisk Górnych^[1].

Przekształcenie gromady w osiedle sprawiło, że pozostałe miejscowości gromady (Łaziska Dolne) stały się integralną częścią osiedla^[6]

Zabytki

• Nieistniejący już pałac w Łaziskach Średnich. Znajdował się w miejscu, gdzie dziś wybudowane zostało osiedle ks. Głowińskiego; do rejestru zabytków wpisany jest teren dawnego parku pałacowego^[7]
• Pomnik (kapliczka) św. Jana Ewangelisty
• kościół parafialny z lat 1937-1940 w stylu modernistycznym,
• budynek gimnazjum nr 3 z lat 1928-1930, wybudowanego w stylu funkcjonalistycznym.

• 
  Kapliczka św. Jana

Wspólnoty wyznaniowe

• Kościół rzymskokatolicki:
  • parafia Męczeństwa Św. Jana Chrzciciela
• Świadkowie Jehowy:
  • zbór, Sala Królestwa^[8]

Przypisy

1. Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327
2. Buszman B., Buszman T.: Kulturowa ścieżadka dydaktyczne na Kopaninie i w rejonie ul. Lasoki. Łaziska Górne: 2011, s. 9. ISBN 978-83-928669-4-7.
3. Johann GeorgJ.G. Knie Johann GeorgJ.G., Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, s. 413, OCLC 751379865 (niem.).
4. Landkreis Pless
5. Wyniki plebiscytu w powiecie pszczyńskim. [dostęp 2016-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-26)].
6. Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 253
7. Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2024-03-28]
8. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-05-22].