Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego i Miejskiego

Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego i Miejskiego Sp. z o.o. – zlokalizowane na Wyspie Portowej w Gdańsku przedsiębiorstwo, specjalizujące się m.in. w naprawie taboru szynowego (lokomotywy elektryczne, spalinowe, wagony towarowe) i podzespołów do pojazdów szynowych^[1].

Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego i Miejskiego

Państwo	Polska
Adres	80-758 Gdańsk ul. Siennicka 25
Data założenia	1910
Forma prawna	spółka z o.o.
Prezes	Henryk Basałygo
Nr KRS	0000050836
Dane finansowe
Kapitał zakładowy	1 014 000 zł
Położenie na mapie Polski Siedziba przedsiębiorstwa
Położenie na mapie województwa pomorskiego Siedziba przedsiębiorstwa
Położenie na mapie Gdańska Siedziba przedsiębiorstwa
54°21′27,3″N 18°40′57,5″E
Strona internetowa

Historia

Zakłady na planie z 1912

Zakłady powstały w 1910 jako Eisenbahn-Hauptwerkstatt Danzig-Troyl (Główny Warsztat Kolejowy Gdańsk-Trojan), w skrócie: EHW Danzig-Troyl. Zakłady wyposażono w największe na Pomorzu Gdańskim hale przemysłowe – np. hala napraw wagonów ma rozmiary 251×103 m, zaś napraw lokomotyw ok. 166×102 m.

Po zakończeniu I wojny światowej, na mocy artykułu nr 107 traktatu wersalskiego, w 1922 zakłady wraz z dawną Stocznią Cesarską w Gdańsku przekazano na 50 lat w bezpłatną dzierżawę nowo utworzonej międzynarodowej spółce International Shipbuilding & Engineering Co Ltd, używającej też nazwy Danziger Werft und Eisenwerkstatten AG z 20% udziałem kapitału polskiego (reprezentowanym przez Bank Handlowy w Warszawie), 20% Wolnego Miasta Gdańska (Danziger Privat AG), 30% Wielkiej Brytanii (fabrykę wagonów Cravens Ltd) i 30% Francji (Gdańską Grupę Przemysłową Groupement Industriel pour Danzig)^[2].

W okresie II wojny światowej zakładami (Reichsbahnausbesserungswerk) zarządzała Deutsche Reichsbahn.

Po przyłączeniu do Polski w 1945 zakłady nosiły nazwę Warsztatów Głównych Gdańsk-Trojan, Warsztatów Kolejowych PKP, od 1952 Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego. Pierwszym dyrektorem był w 1945 r. Aleksander Bader. Był okres, w którym zakłady zatrudniały ponad 3000 pracowników. Przez pewien czas zakładom podlegał też ZNTK w Słupsku (po 1967 i przed 1997 r.).

Obecnie naprawy taboru odbywają się jedynie w jednej hali, zaś pozostałą powierzchnię dzierżawi cały szereg firm, m.in. producent jachtów.

ZNTKiM w Gdańsku

Na potrzeby powstającej Szybkiej Kolei Miejskiej w Trójmieście, początkowo ZNTK Lubań (1948-1955, 48 szt.), następnie ZNTK Gdańsk (1957-1963, 32 szt.)^[3] adaptowały, zmieniając ich zasilanie pozostawione przez władze niemieckie w zakładach naprawy w Lubaniu (Reichsbahnausbesserungswerk Lauban), wagony berlińskiej S-Bahn, dawne 800-woltowe jednostki EW90, EW91, EW92^[4].

Budynki warsztatów

Budynki zakładu zostały wpisane jest do rejestru zabytków pod nr rej.: A-11734

Zlokalizowane przy ul. Siennickiej warsztaty kolejowe ZNTK, które powstały w latach 1910–1920, zostały wpisane do rejestru zabytków w 2002 roku,. Ochronie podlegają hale napraw lokomotyw i wagonów, kuźnie, wieża ciśnień, kotłownia, portiernia, budynek dyrekcji, stołówka, sklep zakładowy oraz mur z bramami i kioskiem^[5].

Zobacz też

• Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego
• Gdańsk Kanał Kaszubski

Przypisy

1. Oferta ZNTKiM w Gdańsku.
2. Stocznia Cesarska – Katedra Stoczniologii – Wydział Morski. [dostęp 2012-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-17)].
3. 50 lat elektryfikacji PKP, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności Warszawa 1989, s. 319.
4. Bartłomiej Buczek (red.): SKM. Z dziejów Szybkiej Kolei Miejskiej w Trójmieście, PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście Sp. z o.o. Gdynia 2011, s. 37–39, 69–74.
5. Rejestr zabytków nieruchomych województwa pomorskiego – Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Bibliografia

• Edmund Cieślak (red.): Historia budownictwa okrętowego na Wybrzeżu Gdańskim, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1972, bez ISBN
• Edmund Cieślak (red.): Historia Gdańska Tom IV/2:1920-1945, Wydawnictwo Lex Sopot 1998, ISBN 83-7159-298-1, s. 142