Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
ZNTK Poznań Regio Tramp – rodzina normalnotorowych autobusów szynowych produkowanych w zakładach ZNTK Poznań. W latach 2002–2007 wybudowano łącznie 7 egzemplarzy jednoczłonowych (typ 213M i 213Ma, seria SA105) oraz 10 dwuczłonowych (typ 215M, seria SA108). Nie wyprodukowano żadnego egzemplarza trójczłonowego (typ 216M). Pojazdy eksploatowane są przez Koleje Wielkopolskie (6 sztuk) i Polregio (11 sztuk).
 SA105-001 i SA105-002 na stacji Wolsztyn | |
| Kraj produkcji | |
|---|---|
| Producent | |
| Lata budowy |
2002-2007 |
| Wymiary | |
| Szerokość |
2900 mm |
| Wysokość |
3800 mm |
| Średnica kół |
840 mm |
| Napęd | |
| Typ silników | |
| Parametry eksploatacyjne | |
| Rodzaj przekładni |
hydrokinetyczna Voith 863.3p |
| Prędkość konstrukcyjna |
120 km/h |
| Maksymalna prędkość eksploatacyjna |
100 km/h |
| Parametry użytkowe | |
| Wysokość wejścia |
600 mm |
Do połowy lat 90. w posiadaniu PKP było 6 autobusów szynowych wyprodukowanych przez Kolzam (SN81 i SA104) oraz 6 przez ZNTK Poznań (SA101 i SA102)[3].
PKP w latach 90. planowała dokonać znaczących zakupów nowego taboru: 16 składów Pendolino, 50 lokomotyw EU11/EU43 z Adtranz-Pafawagu oraz kilkuset autobusów szynowych do obsługi lokalnych połączeń[4]. Przetarg na Pendolino został unieważniony w 2000 po kontroli Najwyższej Izby Kontroli[5]. Przetarg na lokomotywy co prawda nie został unieważniony, jednakże ze względu na trudności finansowe PKP żadna z lokomotyw nie weszła do eksploatacji w Polsce i wszystkie zostały sprzedane w 2002 włoskiemu narodowemu przewoźnikowi Ferrovie dello Stato[6].
W przypadku szynobusów do podpisania umowy nawet nie doszło. Jednakże w związku z tymi planami Kolzam oraz ZNTK Poznań, jedyni ówcześni producenci autobusów szynowych w Polsce[3], poczynili pewne przygotowania.
Uchwalenie w 2000 ustawy o restrukturyzacji PKP zmieniło sposób finansowania przewozów regionalnych, tworząc PKP Przewozy Regionalne oraz obligując samorządy do przeznaczenia części środków na zakup taboru[7]. Bazując na doświadczeniach z wcześniejszych przygotowań ZNTK Poznań zaproponował samorządom rodzinę autobusów szynowych Regio Tramp w wersjach 1-, 2- i 3-członowej[4].
Poza ZNTK Poznań w przetargach brali udział również Kolzam ze swoim RegioVanem oraz Pesa (wcześniejsze ZNTK Bydgoszcz) z Partnerem[4].
Kompleksowy projekt został opracowany przez krakowską firmę EC Engineering w latach 2001-2002[8]. Pierwsze zamówienie na Regio Trampa pochodziło od Urzędu marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, który zamówił 2 egzemplarze jednoczłonowe[9]. Pierwszy z nich w kwietniu 2002 rozpoczął testy w Centrum Naukowo-Technicznym Kolejnictwa w Warszawie[9].
Regio Trampy to jednoprzestrzenne, częściowo niskopodłogowe autobusy szynowe przeznaczone do obsługi regionalnych przewozów pasażerskich na mniej obciążonych, głównie niezelektryfikowanych liniach[4]. Powstawały w wersji jedno i dwuczłonowej. Konfiguracja trójczłonowa, pomimo gotowych planów, nie doczekała się realizacji[4][10].
Regio Trampy mają lekką, modułową konstrukcję nadwozia, z obniżoną podłogą w rejonie wejścia do 600 mm nad poziomem główki szyny[4]. Wydzielono przestrzeń dla osób na wózkach inwalidzkich i do przewozu rowerów[11]. Do części wysokich prowadzą po trzy schodki[1][2].
Pudła osadzone są na wózkach za pomocą dwustopniowego usprężynowania. Pierwszy stopień to daszkowe sprężyny metalowo-gumowe, a drugi to sprężyny pneumatyczne i metalowo-gumowe – te drugie pełnią funkcję awaryjnych w przypadku braku powietrza w poduszkach[11].
Zarówno wagon 213M, jak i każdy człon 215M posiadają po jednym jednoosiowym wózku napędowym (typ 19MN[11]) i jednym jednoosiowym tocznym[4] (typ 32AN) wyposażonych w zestawy kołowe z hamulcami tarczowymi[11]. W planowanej wersji trójczłonowej, człon środkowy miał być doczepny[4]. Zespół napędowy – silnik spalinowy zintegrowany z przekładnią hydrokinetyczną z hamulcem hydrodynamicznym został umieszczony pod podłogą pod wózkiem napędowym w systemie power-pack[4].
Pojazdy wyposażone są w standardowe urządzenia automatyki bezpieczeństwa ruchu: czuwak aktywny, samoczynne hamowanie pociągu oraz Radio-Stop[4].
| Typ | Liczba członów |
Układ osi |
Masa służbowa |
Długość | Liczba i moc silników |
Typ silnika | Liczba miejsc siedzących |
Liczba miejsc ogółem |
Liczba sztuk |
|
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 213M | 1 | A'1' | 28 t | 17 000 mm | 1 × 257 kW | MAN D2866 LUH21 | 36+7 | 90 | 2 | [1][12] |
| 213Ma | 24 t | 17 720 mm | MAN D2866 LUH21[mini 1] | 35-44 | 5 | [13][14] | ||||
| 215M | 2 | A'1'+1'A' | 56 t | 34 720 mm | 2 × 257 kW | MAN D2866 LUH21[mini 2] MAN D2876 LUE21[mini 3] |
100+10 90+8 82+16 |
205 198 ? |
10 | [2][15][12] |
| 216M | 3 | A'1'+1'1'+1'A'[mini 4] | 52 320 mm[mini 4] | 2 × 257 kW[mini 4] | 137[mini 4] | 292[mini 4] | 0 | [4] |
Pojazdy 213M są wyposażone w po dwie pary jednoskrzydłowych drzwi o prześwicie 800 mm[4], a 213Ma po jednej parze dwuskrzydłowych drzwi[13]. 213M posiadają sprzęgi samoczynne Scharfenberga (dzięki czemu oba wyprodukowane 213M mogą jeździć w trakcji podwójnej[1]), 213Ma posiadają natomiast sprzęg śrubowy i zderzaki[13]. 213M posiadają kamery zamiast lusterek bocznych[4]. Pierwotnie pierwszy z 213M (SA105-001) nie posiadał kabiny WC[4][16].
Pojazdy 215M są wyposażone w po dwie pary dwuskrzydłowych drzwi o prześwicie 1300 mm oraz sprzęg śrubowy i zderzaki[4]. W strefach obniżonej podłogi w jednym członie znajduje się miejsce przeznaczone do przewozu rowerów, a w drugim toaleta[17]. Część pojazdów posiada większą kabinę WC i nieco mniejszą liczbę miejsc siedzących[2].
W 2009 roku oba wielkopolskie pojazdy typu 213M (SA105-001 i 002) zostały zmodernizowane w bydgoskiej Pesie. Pierwszy z pojazdów doposażono w kabinę WC oraz w obu pojazdach zamontowano klimatyzację[16]. W sierpniu 2015 Urząd Marszałkowski Województw Wielkopolskiego ogłosił przetarg na kolejną modernizację SA105-001[18].
13 sierpnia 2013 roku wielkopolski urząd marszałkowski złożył w Pesie zamówienie na modernizację 2 sztuk pojazdów typu 215M (SA108-002 i SA108-003)[19], w ramach której m.in. został zainstalowany system rejestrujący obraz przed pojazdem, zmodernizowany został system informacji pasażerskiej oraz zamontowany system zasilania baterii drugiego członu podczas awarii silnika[20][21]. 30 czerwca 2014 urząd marszałkowski podpisał z Pesą umowę rozszerzająca zakres zamówienia o jeden pojazd typu 215M (SA108-001)[22]. 16 lipca 2015 podpisano z Pesą umowę na modernizację 2 kolejnych SA108: 004 i 005[23]. We wrześniu 2016 zdecydowano się rozszerzyć zamówienie o modernizację jednostki SA108-008[24].
26 maja 2014 Lubuski Urząd Marszałkowski złożył w Pesie zamówienie na modernizację połączoną z naprawą główną jednego 213Ma (SA105-105) oraz jednego 215M (SA108-006). W ramach tej modernizacji w pojazdach m.in. został zainstalowany system rejestrujący obraz przed pojazdem, zmodernizowano system informacji pasażerskiej oraz zamontowano system automatycznego zliczania pasażerów. W pojeździe typu 215M dodatkowo zlikwidowano jedna z dwóch kabin WC oraz zamontowano system zasilania baterii drugiego członu podczas awarii silnika[25][15]. 16 czerwca 2015 UM udzielił zamówienia przedsiębiorstwu H. Cegielski – Fabryka Pojazdów Szynowych na modernizację SA105-101 (zakres tej modernizacji jest podobny jak egzemplarza nr 105)[26][27], a w sierpniu 2015 na modernizację SA105-102[28][29]. Na początku 2015 zakończono modernizację SA105-101[30]. W styczniu 2016 UM ogłosił przetarg na modernizację SA105-104[31]. Jedyną ofertę w tym przetargu złożyły zakłady HCP-FPS[32] i to z nimi podpisano umowę[33]. Naprawę zakończono w lipcu[34].
1 lipca 2019 Podlaski Oddział Przewozów Regionalnych podpisał z konsorcjum firm Serwis Pojazdów Szynowych Lisi Ogon oraz Piotr Mieczkowski Autoryzowane Serwis Pojazdów Szynowych Trzeciewnica umowę na modernizację SA105-103 i SA108-007 obejmującą m.in. wymianę foteli pasażerskich, montaż automatu biletowego, systemu zliczania pasażerów, bezprzewodowego internetu, ładowarek USB, nowego systemu informacji pasażerskiej i monitoringu[35][36]. W maju 2020 zakończono naprawę SA105-103[37].
W 2019 roku Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego przeprowadził przetarg na modernizacją SA108-010, jednak ze względu na to, że jedyna oferta przekroczyła planowany budżet, do modernizacji nie doszło[38]. W lutym 2020 przetarg został ponowiony[39] i złożono w nim 3 oferty[40]. Modernizacja ma objąć m.in. wymianę foteli pasażerskich, monitoring, informację pasażerską, zasilanie zewnętrzne 230 V, zasilanie drugiego członu, rolety dla pasażerów, odseparowanie układu ogrzewania od układu wydechowego, oświetlenie i śmietniczki[41].
1 sierpnia 2002 dwa pojazdy 213M rozpoczęły przewozy na trasach Poznań – Wągrowiec oraz Poznań – Grodzisk Wielkopolski[45]. W listopadzie 2002 samorząd województwa wielkopolskiego podpisał umowę na dostawię pięciu 2-członowych 215M, z których pierwszy w 2003 roku rozpoczął przewozy na trasie Leszno – Ostrów Wielkopolski, zastępując skład wagonowy prowadzony lokomotywą SU45[3]. Do końca roku dostarczono 3 kolejne 215M, a 5. egzemplarz dostarczono w 2004 roku[42].
W 2005 roku SA108-003 (typ 215M) został zaprezentowany podczas targów Trako w Gdańsku Oliwie[46].
W 2006 roku dostarczono SA108-008 (typ 215M), a w 2007 roku SA108-010, który był ostatnim wyprodukowanym pojazdem z rodziny Regio Tramp[42].
Do 31 maja 2011 wszystkie składy były wykorzystywane jedynie przez Wielkopolski Zakład Przewozów Regionalnych, a od 1 czerwca SA105-001 i SA108-001÷003, SA108-010 zostały przekazane w użytkowanie Kolejom Wielkopolskim[47][48].
12 marca 2014 SA108-002 zderzył się z autobusem, w wyniku czego zginęła jedna osoba, a pojazd został poważnie uszkodzony[21].
13 grudnia 2015 Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego zakończył dzierżawę autobusu szynowego SA105-001 Kolejom Wielkopolskim i wydzierżawił go na 5 lat Przewozom Regionalnym[49][43], jednakże 8 maja 2018 roku szynobus, wraz z SA105-002 zostały przekazane KW[44].
We wrześniu 2002 samorząd województwa lubuskiego podpisał umowę na dostawę czterech 213Ma[50], 1 września 2003 pierwszy z nich (SA105-101) rozpoczął przewozy na reaktywowanej trasie Gorzów Wielkopolski – Międzyrzecz[3]. 2 sierpnia 2004 drugi pojazd 213Ma (SA105-102) rozpoczął przewozy na trasie Zielona Góra – Żagań[51]. W 2005 roku dostarczono dwa pozostałe 213Ma (SA105-104 i 105)[52]. 9 stycznia 2006 jedyny 215M (SA108-006) rozpoczął przewozy[53].
9 grudnia 2007 jeden z pojazdów 213Ma skierowano do obsługi reaktywowanego połączenia Międzyrzecz – Rzepin[54]. Pod koniec 2012 roku dwa pojazdy zostały skierowane na naprawę rewizyjną do Taboru Szynowego Opole[55].
W połowie 2019 roku składy obsługiwały m.in. połączenie Gorzów Wielkopolski – Zielona Góra[56]
Pojazdy 213Ma mają dopuszczenie do wjazdu na niemiecką sieć kolejową do stacji granicznej Forst (Lausitz)[57].
30 listopada 2004 na dworcu w Białymstoku zaprezentowano pierwszy pojazd typu 213Ma[58]. 25 listopada 2005 przekazano pierwszy 215M dla województwa podlaskiego[59], a w 2006 roku drugi[42]. Nie były to jednakże pierwsze autobusy szynowe eksploatowane przez podlaski zakład PKP Przewozów Regionalnych, gdyż już wcześniej eksploatowano tutaj SN81 będące własnością PKP Przewozów Regionalnych[3].
W 2007 roku pojazdy wykorzystano na trasie Białystok – Czeremcha – Siedlce[60], a w 2008 roku również na trasie Hajnówka – Czeremcha – Siedlce[42].
SA105 i SA108 to według oznaczeń PKP autobusy szynowe, jednakże równie dobrze można by zakwalifikować SA105 jako wagon spalinowy, a SA108 jako spalinowy zespół trakcyjny. Kryterium uznania pojazdu za autobus szynowy jest nieprecyzyjnie zdefiniowana lekkość taboru. Ostatecznie na decyzję o zakwalifikowaniu Regio Trampów jako autobusy szynowe wpłynęły preferencyjne stawki dostępu do infrastruktury dla tego rodzaju pojazdów[61]. Dodatkowe zamieszanie wprowadza krajowy zarządca infrastruktury – PKP Polskie Linie Kolejowe, stosując w regulaminie przydzielania tras pociągów żargonowy termin szynobus[42].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
