![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Xiuhtecuhtli_1.jpg/640px-Xiuhtecuhtli_1.jpg&w=640&q=50)
Xiuhtecuhtli
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Xiuhtecuhtli [ʃiw'tekʷtɬi] (nah. "Turkusowy Pan" lub "Pan Roku") lub Huehuetéotl (nah. "stary bóg") – w mitologii Azteków bóg ognia i światła, uosobienie życia po śmierci i pan Gwiazdy Polarnej. Uważany za Starego Boga, który pozwolił przodkom na wydobycie się z barbarzyństwa, a także za boga środka – Serce Wszechświata (lub stojącego w jego centrum Pana Ognia). Patron kalendarzowy 9 dnia miesiąca (Atl) i małżonek bogini wody i deszczu Chalchiuhtlicue. Często jest utożsamiany z innym azteckim "starym bogiem" – Huehuetéotl i podaje się ich nazwę łącznie: Huehueteotl-Xiuhtecuhtli[1].
bóg ognia i światła, uosobienie życia po śmierci i pan Gwiazdy Polarnej | |
![]() Xiuhtecuhtli w centrum świata przedstawionego jako krzyż (symbolizujący jego cztery strony) – rys. z Codex Ferjevary-Mayer, XV wiek | |
Inne imiona |
Huehuetéotl |
---|---|
Występowanie | |
Atrybuty |
kadzielnica na głowie |
Teren kultu |
Państwo Azteków |
Rodzina | |
Żona |
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Xiuhtecuhtli%2C_Codex_Borgia%2C_14%2C_w_rubber_balls_offering.jpg/320px-Xiuhtecuhtli%2C_Codex_Borgia%2C_14%2C_w_rubber_balls_offering.jpg)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Xiuhtecuhtli_3.jpg/320px-Xiuhtecuhtli_3.jpg)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Aztec_mask_050910_170205.jpg/320px-Aztec_mask_050910_170205.jpg)
Bronią Xiuhtecuhtla był Xiuhcoatl – Ogniowy Wąż, czasem nazywany Meteorytowym Wężem, a wtedy Xiuhtecuhtli nazywany był Panem Meteorytów[2]. Ogniowym Wężem posługiwał się też boski patron Azteków – Huitzilopochtli.
Aztekowie na zakończenie 52 letniego cyklu świata obchodzili na cześć Xiuhtecuhtli święto, podczas którego gaszono i z powrotem rozpalano wszystkie ognie. Składano też ofiarę z człowieka, którego po uprzednim ogłuszeniu maczugą lub odurzeniu dymem z konopi, kładziono na rozżarzone węgle (lub rozpalano ogień na piersiach ofiary) i wyrywano serce. Wierzono, iż po zakończeniu ceremonii bogowie byli obłaskawieni (albo też nabrali nowych sił), a świat uratowany na kolejne 52 lata.
Xiuhtecuhtli był przedstawiany jako starzec z kadzielnicą na głowie, z pomalowaną na żółto twarzą.