Loading AI tools
Wybory generalne w Boliwii w 2009 roku – wybory prezydenckie i parlamentarne w Boliwii przeprowadzone 6 grudnia 2009. Wybory wygrał zdecydowanie prezydent Evo Morales, który zdobył ponad 64% głosów poparcia oraz jego partia, Ruch na rzecz Socjalizmu, która uzyskała większość mandatów w obu izbach parlamentu.
Przyczyną organizacji wyborów w 2009 było przyjęcie nowej konstytucji. W referendum w styczniu 2009 obywatele większością 61% głosów poparli projekt nowej konstytucji, uchwalony w poprzednim roku przez specjalnie zwołane Zgromadzenie Konstytucyjne[1]. Inicjatorem zmiany konstytucji był urzędujący od 2006 prezydent Evo Morales, pierwszy przywódca Boliwii wywodzący z rdzennej ludności kraju. Nowa konstytucja wprowadzała szereg zmian w sferze społecznej, m.in. poszerzała prawa 36 ludów autochtonicznych. Wprowadzała również możliwość reelekcji prezydenta, co otworzyło Moralesowi drogę do ponownego ubiegania się o urząd. W październiku 2008 parlament zaakceptował treść nowej ustawy zasadniczej, tylko po tym jak prezydent zobowiązał się do ubiegania się o reelekcję tylko raz, w najbliższych wyborach. Wyznaczył również datę ewentualnych wyborów prezydenckich i parlamentarnych na 6 grudnia 2009. Zgodnie ze starą konstytucją, wybory odbyłyby się w grudniu 2010[2].
W kwietniu 2009 Kongres Narodowy, po burzliwej debacie i pięciodniowej głodówce prezydenta, przyjął nowe prawo wyborcze, które m.in. zapewniało 7 mandatów w parlamencie przedstawicielom autochtonów. Potwierdził również grudniową datę wyborów[3][4].
W czasie głosowania obywatele wybierali prezydenta i wiceprezydenta oraz 166 członków Kongresu Narodowego (130 członków Izby Deputowanych i 36 Senatorów)[5]. Wybory w Boliwii były monitorowane przez 100-osobową misję obserwacyjną Unii Europejskiej oraz misję OPA[6].
Według sondaży przedwyborczych, zdecydowanym faworytem wyborów wydawał się być prezydent Morales, który posiadał ponad 30% przewagi nad kandydatami opozycji. Jego głównym rywalem był Manfred Reyes Villa, były burmistrz miasta Cochabamba. Morales w czasie kampanii wyborczej zapowiadał kontynuację swojej polityki, kładącej nacisk na sprawiedliwość społeczną, prawa rdzennej ludności, nacjonalizację gospodarki i redystrybucję dochodów państwa do wszystkich grup społeczeństwa. Podkreślał swoje dotychczasowe dokonania, w tym objęcie opieką społeczną dzieci, matek, kobiet w ciąży i starszych[5][7]. Fundusze na finansowanie wydatków społecznych czerpał z nacjonalizacji najważniejszych gałęzi gospodarki, w tym sektora energetycznego i wydobywczego. Zapowiedział dalsze zwiększanie roli państwa w krajowej gospodarce, m.in. poprzez powołanie państwowego wydawnictwa prasowego, państwowych zakładów farmaceutycznych, cementowniczych oraz rozwój planów wydobycia litu i żelaza[8].
Dwaj główni kandydaci opozycji, Reyes Villa oraz Samuel Doria Medina, również zapowiadali redystrybucję dochodów państwa do najbardziej potrzebujących, bezrobotnych, a także drobnych producentów i przedsiębiorców[5]. Reyes Villa krytykował styl sprawowania władzy przez Moralesa, który określił mianem „demokracji terroru”[7]. Podkreślał, że wzmacnianie kontroli państwa nad gospodarką odstrasza potencjalnych prywatnych inwestorów i wstrzymuje napływ kapitału. Zapowiedział wzrost wydobycia gazu ziemnego. Zarzucał prezydentowi Moralesowi polaryzację społeczeństwa i dzielenie kraju na biedny, indiański zachód oraz bogaty, antyprezydencki wschód. Stwierdził, że wydatki społeczne jego administracji mają służyć przede wszystkim zapewnieniu sobie politycznego poparcia[8]. Morales oskarżył natomiast Reyesa Villę o korupcję i związek ze śmiercią co najmniej 12 swoich zwolenników w czasie zamieszek w kraju w 2007. Reyes Villa odrzucił oskarżenia[9].
| Data | Instytut | Evo Morales | Manfred Reyes Villa | Samuel Doria Medina | Víctor Hugo Cárdenas | Jorge Quiroga | René Joaquino | Inni/niezdecydowani |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 15–27.04.09[10] | Ipsos, Apoyo, Opinión y Mercado | 41% | – | – | 7% | 6% | – | 47% |
| 5–12.06.09[11] | Ipsos, Apoyo, Opinión y Mercado | 44% | 5% | 7% | 8% | 5% | – | 31% |
| 8–20.07.09[12] | Ipsos, Apoyo, Opinión y Mercado | 45% | 8% | 11% | 6% | 7% | 3% | 20% |
| 5–22.08.09[13] | Encuestas & Estudios Gallup Int. | 57,7% | 8,6% | 9,7% | 4,5% | 7,2% | 3,5% | 2,7% |
| 2–20.09.09[14] | Ipsos, Apoyo, Opinión y Mercado | 54% | 20% | 11% | – | – | 3% | 12% |
| 24.10–4.11.09[15] | Captura Consulting | 51% | 16% | 8% | – | – | 2% | 23% |
| 29.10–6.11.09[16] | Track / Unitel | 52% | 22% | 10% | – | – | 3% | 13% |
| 31.10–8.11.09[17] | Equipos MORI | 52% | 18% | 9% | – | – | – | 21% |
| 14–22.11.09[18] | Ipsos, Apoyo, Opinión y Mercado | 55% | 18% | 10% | – | – | 2% | 15% |
| 20–27.11.09[19] | Equipos MORI | 53% | 21% | 9% | – | – | – | 17% |
Wybory prezydenckie z 6 grudnia 2009 wygrał ze zdecydowaną przewagą urzędujący prezydent, Evo Morales, który zdobył 64,22% głosów. Drugi, Manfred Reyes Villa, uzyskał poparcie na poziomie 26,46%, a trzeci, Samuel Doria Medina uzyskał 5,65% głosów[20].
W wyborach parlamentarnych prezydencki Ruch na rzecz Socjalizmu, zdobył ponad 2/3 miejsc w Izbie Deputowanych oraz w Senacie. Jeszcze tego samego dnia, Morales ogłosił swoje zwycięstwo w wyborach i zapowiedział „przyspieszenie tempa zmian” i „pogłębienie transformacji”[21][22][23].
Międzynarodowi obserwatorzy z OPA i UE pochwalili przebieg wyborów, oświadczając, że zostały zorganizowane w sposób przejrzysty i uczciwy. Szef misji UE, stwierdził, że według jej raportu nie odnotowano przypadków przemocy, a głosowanie odbyło się w spokojnej atmosferze[21][23].
| Kandydat – Partia polityczna | Liczba głosów | % | Liczba mandatów w Izbie Deputowanych | Liczba mandatów w Senacie | |
|---|---|---|---|---|---|
| Evo Morales (Ruch na rzecz Socjalizmu) | 2 943 209 | 64,22% | 88 | 26 | |
| Manfred Reyes Villa (Plan Progreso para Bolivia – Convergencia Nacional) | 1 212 795 | 26,46% | 37 | 10 | |
| Samuel Doria Medina (Front Jedności Narodowej) | 258 971 | 5,65% | 3 | ||
| René Joaquino (Alianza Social) | 106 027 | 2,31% | 2 | ||
| Ana María Flores (Movimiento de Unidad Social Patriótica) | 23 257 | 0,51% | |||
| Román Loayza (Gente) | 15 627 | 0,34% | |||
| Alejo Véliz (Pueblos por la Libertad y Soberanía) | 12.995 | 0,28% | |||
| Remi Choquehuanca (Bolivia Social Demócrata) | 9 905 | 0,22% | |||
| Głosy nieważne/puste | 276 654 | ||||
| Razem | 4 859 440 | 100% | 130 | 36 | |
| Źródło: [20][24]. | |||||
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
