Wikiprojekt:Tłumaczenie artykułów/Powstanie i ewolucja Układu Słonecznego
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Powstanie i ewolucja Układu Słonecznego rozpoczęły się 4,6 miliarda lat temu gdy na skutek grawitacyjnego zapadnięcia się jednej z części niestabilnego obłoku molekularnego rozpoczął się proces formowania Słońca i innych gwiazd. Większość zapadającej się masy z tej części obłoku zebrała się pośrodku tworząc Słońce, podczas gdy reszta spłaszczyła się formując dysk protoplanetarny, z którego następnie powstały planety, księżyce, asteroidy i pozostałe małe ciała Układu Słonecznego.
Uwaga! Ta strona została już zintegrowana z artykułem głównym i ma charakter historyczny bądź archiwalny. Prosimy nie modyfikować tej strony. Artykuł znajduje się obecnie pod hasłem Powstanie i ewolucja Układu Słonecznego. Źródłowa wersja artykułu znajduje się pod hasłem en:Formation and evolution of the Solar System |
Ten powszechnie akceptowany model znany jako hipoteza mgławicy planetarnej został po raz pierwszy zaproponowany w XVIII wieku przez Emanuela Swedenborga, Immanuela Kanta i Pierre'a Simona Laplace'a. Jego późniejszy rozwój wymagał współudziału rozmaitych dyscyplin naukowych takich jak astronomia, fizyka, geologia czy nauki planetarne. Od początków ery kosmicznej w latach 50. i poprzez odkrycia planet pozasłonecznych w latach 90. model powstania Układu Słonecznego był zarówno kwestionowany jak i modyfikowany, aby uwzględnić nowe obserwacje.
Od swojego powstania Układ Słoneczny uległ znaczącym zmianom. Uważa się, że wiele księżyców (regularne) krążących wokół swoich macierzystych planet powstało z wirujących dysków gazu i pyłu, podczas gdy inne (nieregularne) zostały przechwycone lub, w przypadku Księżyca Ziemi, powstały na skutek gigantycznych zderzeń. Kolizje pomiędzy obiektami mają miejsce nieustannie do czasów współczesnych i są zasadniczym elementem ewolucji systemu. Planety również często zmieniały swoje pozycje, przesuwając się zarówno na zewnątrz jak i do środka, a nawet zamieniając się miejscami. Migracja planet była odpowiedzialna za ewolucję Układu Słonecznego we wczesnym okresie jego istnienia.
Układ Słoneczny wciąż ewoluuje i nie będzie istniał wiecznie w obecnej formie. Za około 5 miliardów lat Słońce powiększy wielokrotnie swoją średnicę stając się czerwonym olbrzymem, który odrzuci swoje zewnętrzne warstwy jako mgławicę planetarną i przekształci się w białego karła. Ruch planet najbliższych Słońcu zostanie wyhamowany przez słoneczną atmosferę i spadną do jego wnętrza, dalsze planety czeka poźniej podobny los w wyniku hamowania przez gaz mgławicy planetarnej. Istnieje też szansa, choć jest ona niezmiernie mała, że w odległej przyszłości grawitacja gwiazd przechodzących w sąsiedztwie układu słonecznego uszczupli orszak planet towarzyszących Słońcu, wówczas zostaną one wyrzucone w przestrzeń międzygwiezdną. Wydarzenie takie może być skutkiem zbliżenia gwiazdy z naszej galaktyki lub z innej galaktyki podczas zderzenia galaktyk, szczególnie że za około 3 miliardy lat oczekiwane jest Zderzenie Galaktyki Andromedy z Drogą Mleczną. Istnieje też niebezpieczeństwo, że w planetę uderzy inne ciało niebieskie masie wystarczającej do rozrywania i zniszczenia jej. Słońce pozostanie prawdopodobnie samotne, bez orbitujących planet[1].