Wikipedysta:Querty1231/Wikipedysta:Querty1231/brudnopis 2
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Litwinizm (biał. Літвінізм, zromanizowany: litwinizm; Литвинизм, zromanizowany: Litwinizm) to nurt nacjonalizmu, filozofii i polityki na Białorusi, który opiera historię państwa na dziedzictwie Wielkiego Księstwa Litewskiego, podkreślając bałtycki komponent białoruskiej grupy etnicznej[1]. Litwiniści twierdzą, że Wielkie Księstwo Litewskie (biał. Вялікае Княства Літоўскае, Vialikaje Kniastva Litoŭskaje; lit. Летува, Letuva; pol. Żmudź) było słowiańskim państwem białoruskim, a średniowieczni Litwini byli Białorusinami, podczas gdy współczesna Litwa powstała na skutek fałszowania historii [2][3][4]. Niektórzy rosyjscy litwiniści uważają Wielkie Księstwo Litewskie za słowiańskie państwo rosyjskie[2][5] [6].
Idee litwinizmu, głoszące, że Wielkie Księstwo Litewskie jest "państwem białoruskim" oraz że Białorusini mają "historyczne prawa" do Wilna[7], były wyrażane przez międzywojennych Białorusinów, białoruskich komunistów[8][9], długoletniego prezydenta Białorusi Aleksandra Łukaszenkę[10][11], członków białoruskiej opozycji wobec Łukaszenki[12][13][14][15], a także współczesnych białoruskich naukowców[16][17][18][19][20]. Ponadto Łukaszenka twierdził, że polskie miasto Białystok jest również historycznie białoruskie[21].
Przeciwnicy litwinizmu uważają go za skrajną teorię pseudohistoryczną[22][23][24][25][26]. Użycie terminu "Letuwa" w odniesieniu do współczesnej Litwy w języku białoruskim spotkało się z krytyką wśród samych Białorusinów, którzy uznali je za "niedopuszczalne" i "potworne". Podkreślali oni, że na początku lat 90. istniało porozumienie między białoruską a litewską inteligencją o zaprzestaniu używania określeń Лету́ва, Letuva oraz летувíсаў, letuvísaŭ w publikacjach białoruskich[27]. Białoruska działaczka polityczna Swiatłana Cichanouska określiła litwinizm jako "przypadki marginalne", dążące do sztucznego poróżnienia Litwinów i Białorusinów, twierdząc, że Białorusini szanują integralność i dziedzictwo Litwy[28][29]. Litwinizm był również określany jako forma faszyzmu z ekspansywnymi roszczeniami terytorialnymi wobec sąsiednich państw Białorusi[30].
Niektórzy litwiniści odrzucają białoruską tożsamość narodową i przynależność do Republiki Białoruś, na rzecz zrekonstruowanej bałtyckiej katolickiej tożsamości litwińskiej ("litewskiej"), opartej na historii i dziedzictwie Wielkiego Księstwa Litewskiego. Według narodowych spisów powszechnych tylko kilkudziesięciu mieszkańców Białorusi określa swoją tożsamość etniczną jako Litwin, a nie Białorusin[31].