Wikipedysta:Paelius/Wikigranty/WG 2014-71/Filip II szczeciński
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Filip II rozpoczął rozbudową swojej siedziby w Szczecinie — zamku szczecińskiego[1].
Książę prowadził ożywioną korespondencję, również na temat swoich zainteresowań kulturalnych (artystycznych), m.in. z duńskim mężem stanu, rezydującym w Holsztynie Heinrichem Rantzauem, przyszłym elektorem brandenburskim Jerzym Wilhelmem oraz z augsburskim kupcem (a przy okazji swoim tamtejszym agentem) Filipem Hainhoferem[2].
Władca ten uchodzi spośród Gryfitów za osobę obdarzoną największym zmysłem artystycznym. To jego zamiłowaniu do sztuki doprowadziło do powstania tak ważnych dla kultury pomorskiej dzieł jak Kabinet Pomorski, Wielka Mapa Księstwa Pomorskiego Eilharda Lubinusa — których wykonanie sam zlecił — czy księga wizerunków księcia Filipa II. Był także fundatorem powstałego w 1603 Epitafium swojego przodka Barnima VI z kościoła w Kenz koło Barda, zlecił też ok. 1600 renowację znajdującego się w tej świątyni sarkofagu tego księcia. Książę namiętnie kolekcjonował wytwory kultury — obrazy, książki i inne dzieła sztuki, był też posiadaczem własnej kunstkamery („Muzeum”). Do jego zbiorów miały należeć m.in. portrety z późniejszej kolekcji Bismarck-Ostenów (Sammlung Schloß Plathe) podarowane przez księcia prałatom Mildenitz (portret Jerzego I, portret Filipa I, portret Bogusława XIII i portret Ernesta Ludwika). W swoich listach do Rantzaua z 1594 Filip II wyrażał żal, że do jego czasów nie zachowały się żadne znane mu obrazy członków dynastii Gryfitów, pochodzące sprzed trzeciej dekady XVI wieku, zachowały się jedynie nieliczne zabytki typu sepulkralnego. Książę upatrywał przyczyn powyższego w określonych stosunkach kulturalnych panujących na dworze (niedobór malarzy i literatów, popularność sztuki oralnej), których zmiana miała według niego nastąpić dopiero za czasów jego dziada Filipa I, na którego czasy przypada również rozwój sztuki tapiseryjnej. Już w tym czasie młody książę przez Rantzaua portrety zarówno pozyskiwał do swojego „Muzeum”, jak i wysyłał — przedstawienia Gryfitów — do kolekcji innych zbieraczy. Z zainteresowaniami kolekcjonerskimi Filipa II pozostawała również w ścisłym związku przedsiębrana przez niego rozbudowa zamku szczecińskiego, w którego nowych pomieszczeniach chciał on umieścić w celach komemoratywnych, ozdobnych i rekreacyjnych portrety ważnych osób jego czasów zarówno z obszaru cesarstwa, jak i spoza niego, oraz swoich krewnych i powinowatych. W tym celu pisał też między innymi do Jerzego Wilhelma, prosząc go w 1617 o przesłanie wizerunków jego samego i jego małżonki. Latem tego roku augsburczyk Hainhofer przybył na Pomorze, przywożąc też księciu słynny kabinet, a ten ostatni dokonał scalenia zebranych przez siebie do tej pory niewielkich portretów, szkiców i sztychów w czterech tomach swojej księgi wizerunków[3].
Wygląd księcia znamy z kilku przedstawień typu portretowego (żadne jego malarskie przedstawienie tego typu się nie zachowało), m.in. ze sztychu Lucasa Kiliana z 1613 (tzw. „Bildnis mit Schulterkragen”), który był pierwowzorem dla kolejnych przedstawień: srebrnego przedstawienia reliefowego księcia z żoną autorstwa Jana de Vosa z 1614, niewielkiego, ale porządnie wykonanego miedziorytu (wymiary: 4,5 x 6 cm) z wydanej w Strasburgu w 1615 książki Metoscopia et Ophtalmoscopia Samuela Fuchsa oraz wyobrażenia na Wielkiej Mapie Księstwa Pomorskiego Eilharda Lubinusa z 1618. Istnieje również inny miedzioryt Lucasa Kiliana z 1613, srebrne przedstawienie reliefowe z 1620 oraz przedstawienie portretowe z galerii książąt pomorskich z Giełdy w Szczecinie. Zaginiony po II wojnie światowej pozostaje portret Filipa II na marach z kościoła zamkowego w Szczecinie. Postać księcia jest również przedstawiona na obrazie Przekazanie Kabinetu Pomorskiego księciu Filipowi II przez Filipa Hainhofera[4].