Wiersz sylabotoniczny
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Wiersz sylabotoniczny – rodzaj wiersza realizujący zasady regularnego systemu wersyfikacyjnego zwanego sylabotonizmem. Podstawową cechą wiersza sylabotonicznego, w odróżnieniu od sylabicznego, jest stabilizacja akcentów na określonych sylabach wersu, różnych w zależności od przyjętego wzorca[1]. Trzeba jednak zaznaczyć, że w polskim sylabotonizmie występuje stabilizacja akcentu w średniówce i klauzuli, przez co polski wiersz sylabiczny można uważać za częściowo sylabotoniczny[2].
Najbardziej naturalne dla prozodii języka polskiego są wzorce trocheiczny i amfibrachiczny. Są one zasadniczo zgodne z podziałem na wyrazy (tok dierezowy). Schematy daktyliczny, jambiczny i anapestyczny są niezgodne z podziałem na wyrazy (tok cezurowy). Wzorzec peoniczny III w czystej postaci jest niezwykle rzadki. Nieregularny wiersz sylabotoniczny to sposób wierszowania, w którym obowiązuje realizacja określonego metrum, ale nie jest zachowana ta sama liczba sylab w wersie. Dla przykładu poniżej podane są schematy dwóch zwrotek, pisanych odpowiednio wierszem sylabotonicznym (konkretnie jambicznym) regularnym (równostopowym) i nieregularnym (nierównostopowym).
Regularny wiersz sylabotoniczny:
- sSsSsSsS (czterostopowiec jambiczny akatalektyczny)
- sSsSsSsSs (czterostopowiec jambiczny hiperkatalektyczny)
- sSsSsSsS (czterostopowiec jambiczny akatalektyczny)
- sSsSsSsSs (czterostopowiec jambiczny hiperkatalektyczny)
Nieregularny wiersz sylabotoniczny:
- sSsSsS (trójstopowiec jambiczny akatalektyczny)
- sSsSsSsSsSs (pięciostopowiec jambiczny hiperkatalektyczny)
- sSsSsSsS (czterostopowiec jambiczny akatalektyczny)
- sSsSsSsSsSsSsSs (siedmiostopowiec jambiczny hiperkatalektyczny)