Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wielki Szlem (ang. Grand Slam, wal. Y Gamp Lawn, fr. Le Grand Chelem) – w rugby union dla zespołów z półkuli północnej oznacza pokonanie wszystkich przeciwników w jednym sezonie podczas Pucharu Sześciu Narodów, dla drużyn z półkuli południowej natomiast zwycięstwo nad każdą z czterech reprezentacji z Wysp Brytyjskich (Anglią, Irlandią, Szkocją i Walią) podczas jednego tournée po Europie. Za to osiągnięcie nie jest przyznawane żadne fizyczne trofeum.
W Pucharze Sześciu Narodów oraz jego poprzedniku – Pucharze Pięciu Narodów – Wielkiego Szlema zdobywa drużyna, która w danym sezonie tych rozgrywek zwycięży w meczach z wszystkimi pozostałymi zespołami. Tytuł ten nie przysługiwał podczas rozgrywanych w latach 1883–1909 i 1932–1939 Home Nations Championship z udziałem jedynie drużyn z Wysp Brytyjskich, to bowiem osiągnięcie nagradzane jest Triple Crown. Wyjątkiem były lata 1908 i 1909, gdzie retrospektywnie przyznano Walii Wielkiego Szlema, ponieważ rozegrała również zwycięskie mecze z Francją, która oficjalnie dołączyła do turnieju w 1910 roku.
W przeciwieństwie do takich wyrażeń jak Wooden Spoon i Triple Crown, używanych od lat dziewięćdziesiątych XIX wieku[1], pierwszy raz określenie Grand Slam w odniesieniu do rugby union pojawiło się w marcu 1957 roku w brytyjskiej prasie – The Times oraz The Daily Telegraph – na określenie wyczynu reprezentacji Anglii, która pokonała wszystkich czterech rywali podczas Pucharu Pięciu Narodów[2][3].
Do roku 2019 włącznie Wielkiego Szlema zdobyto 40 razy. Pięciokrotnie w historii zdarzyło się, że drużyna pokonała wszystkich przeciwników dwa lata z rzędu – Walia w 1908–1909, Francja w 1997–1998, Anglia natomiast w 1913–1914, 1923–1924 i 1991–1992[4]. Przed rokiem 2000 każdy zespół rozgrywał po dwa mecze u siebie i na wyjeździe. W związku z dołączeniem do turnieju Włochów, drużyny rozgrywają po pięć spotkań – w jednym roku dwa u siebie i trzy na wyjeździe, a w kolejnym te proporcje odwracają się. W 2002 roku Francuzi zdobyli pierwszego Wielkiego Szlema złożonego z pięciu zwycięstw, natomiast Walia w 2005 roku jako pierwsza osiągnęła to grając więcej meczów na wyjeździe niż na własnym stadionie[5].
Zespół | Łącznie tytułów |
Home Nations |
Puchar Pięciu Narodów | Puchar Sześciu Narodów |
---|---|---|---|---|
Anglia | 13 | – | 1913[6], 1914, 1921, 1923, 1924, 1928, 1957[7], 1980, 1991, 1992, 1995 | 2003[8], 2016[9] |
Walia | 12 | 1908[10], 1909[11] | 1911[12], 1950[13], 1952[14], 1971[15], 1976[16], 1978[17] | 2005[18], 2008[19], 2012[20], 2019 |
Francja | 9 | – | 1968[21], 1977[22], 1981, 1987[23], 1997, 1998 | 2002[24], 2004[25], 2010[26] |
Szkocja | 3 | – | 1925[27], 1984[28], 1990[29] | – |
Irlandia | 3 | – | 1948[30] | 2009[31], 2018[32] |
Włochy | 0 | – | – | – |
Wielkoszlemowe tournée (ang. Grand Slam tour) podejmowane jest przez zespół z południowej półkuli – Australię, Nową Zelandię i RPA – który rozgrywa testmecze z każdą z czterech narodowych reprezentacji z Wysp Brytyjskich podczas jednej wyprawy do Europy. Odniesienie zwycięstw nad Anglią, Irlandią, Szkocją i Walią oznacza zdobycie Wielkiego Szlema.
Do 2012 roku w dwudziestu sześciu próbach[33] ta sztuka udała się gościom dziewięciokrotnie – czterokrotnie triumfowali Springboks i All Blacks, a raz Wallabies[34][35]. Zawodnicy z Afryki Południowej zdobyli Wielkiego Szlema w pierwszych czterech próbach, dodatkowo w 1913 i 1952 roku pokonując jeszcze Francuzów[36], z kolei ostatnie cztery próby Nowozelandczyków zakończyły się sukcesem[37]. Australijczycy swojego jedynego Wielkiego Szlema zdobyli zaś w 1984[38].
Tylko raz zdarzyła się jednoczesna próba jego osiągnięcia, w 2010 roku zarówno Nowozelandczycy, jak i rugbyści z RPA, w swoich meczowych planach uwzględnili wszystkie cztery Home Nations[39]. Australijczycy byli natomiast autorami „Wielkiego Szlema porażek” przegrywając wszystkie testmecze podczas tournée na przełomie lat 1957 i 1958[40].
|
|
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.