Loading AI tools
gwiazda w gwiazdozbiorze Łabędzia Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
V404 Cygni – układ podwójny, początkowo skatalogowany jako gwiazda nowa oraz gwiazda zmienna, składający się z niewielkiej czarnej dziury i gwiazdy, położony w gwiazdozbiorze Łabędzia.
Przed odkryciem jego obecnie znanej natury, obiekt został skatalogowany jako gwiazda zmienna i dlatego „Cygni” w nazwie gwiazdy oznacza, że jest ona położona w gwiazdozbiorze Łabędzia, a jej oznaczenie alfa-numeryczne „V404” to numer kolejny gwiazdy zmiennej odkrytej w tym gwiazdozbiorze[1].
Obiekt został odkryty w 1938, kiedy nagle pojawił się na niebie i został początkowo skatalogowany jako nowa klasyczna pod nazwą Nova Cyg 1938[2][3].
Po jego odkryciu w 1938 obiekt gwałtownie jaśniał, „wybuchał”, przynajmniej w 1956, 1989 i w 2014 (być może także w 1979)[4]. 22 maja 1989 w ramach japońskiego programu Ginga odkryto źródło promieniowania rentgenowskiego, które otrzymało tymczasowe oznaczenie GS 2023+338, a którego pozycja odpowiadała pozycji gwiazdy V404 Cygni[3].
15 czerwca 2015, po raz pierwszy od 1989, zaobserwowano ponowny wzrost aktywności układu[5]. Po 26 latach niskiej aktywności znacznie wzrosła jasność obiektu w zakresie promieniowania rentgenowskiego – przez krótki okres był to najjaśniejszy obiekt rentgenowski widziany z Ziemi, do 50 razy jaśniejszy od Mgławicy Kraba[5]. W tym samym czasie znacznie wzrosła także jasność obiektu w zakresie promieniowania widzialnego, obiekt pojaśniał na tyle, że mógł być widziany z Ziemi nawet przez amatorskie teleskopy[6]. Podobnie jak wcześniejsze „wybuchy”, pojaśnienia z 2014 spowodowane były najprawdopodobniej poprzez powolne nagromadzenie się materiału wokół czarnej dziury, aż do przekroczenia krytycznego progu, i jego gwałtownego „wciągnięcia”[5].
Według najpopularniejszych obecnie teorii jest to układ podwójny, składający się ze stosunkowo niewielkiej gwiazdy typu widmowego G[7] o masie wynoszącej ok. 2/3 masy Słońca, okrążającej niewidocznego towarzysza o masie wynoszącej ponad 12 mas Słońca[4], który jest najprawdopodobniej czarną dziurą[8]. Obiekty znajdują się blisko siebie, a ich okres orbitalny wynosi 6,5 dnia[4]. Przy tak małej odległości gwiazdy od czarnej dziury gwiazda traci część swojej materii, która jest „wciągana” do czarnej dziury, tworząc dysk akrecyjny, który „wpadając” do czarnej dziury wyzwala promieniowanie rentgenowskie[4]. Obiekt położony jest około 3,5 kiloparseka od Ziemi[4].
Istnieją także hipotezy, że niewidoczny składnik V404 Cygni jest hipotetyczną gwiazdą Q[9].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.