Ulica Wielka w Poznaniu
ulica w Poznaniu Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ulica Wielka (d. Tumska, Szeroka[1]) – ulica w Poznaniu na Starym Mieście, na osiedlu Stare Miasto biegnąca od Starego Rynku w kierunku wschodnim. W średniowieczu nosiła nazwę Tumska (platea summi) oraz Wielka (platea magna), do 1919: Breitestrasse, 1919–1939: Szeroka, 1939-1945: Breitestrasse, od 1945: Wielka. W ciągu ulicy zlokalizowana była brama stanowiąca element murów miejskich.
| Stare Miasto | |||||||||||||||||||||||||||||||
 Róg ul. Wielkiej, Mostowej i Garbar | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Poznania  | |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||
 52°24′31,9″N 16°56′01,6″E | |||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica została wytyczona w 1253, wraz z lokacją miasta[1]. W średniowieczu i w okresie I Rzeczypospolitej należała do najludniejszych i najważniejszych w mieście. Wychodząc z północno-wschodniego narożnika Rynku łączyła go z Bramą Wielką (rozebraną na początku XIX wieku[1]; w 1996 odkryto jej XVI-wieczne fragmenty[2]), Chwaliszewem, Ostrowem Tumskim (katedrą), a dalej wyprowadzała ruch w kierunku wschodnim: Warszawy, Torunia i Gdańska. Miała charakter przede wszystkim rzemieślniczy, z przewagą rzemiosł skórzanych (głównie kuśnierze) i metalowych, ze szczególnym udziałem złotników[3].
Ulica i fasady zlokalizowanych przy niej kamienic zostały prawie całkowicie przebudowane po II wojnie światowej. Również wylot traktu w stronę Chwaliszewa i Mostu Chwaliszewskiego (obecnie plac Międzymoście) wyglądał przed wojną zupełnie inaczej i był ściśle zabudowany kamienicami[4].
W czasach I Rzeczypospolitej jedną z najokazalszych kamienic miejskich, był wzorowany na Pałacu Górków, budynek pod obecnym numerem 1. Zajmował kilka parceli, dysponował sadzawką i arkadowymi krużgankami otaczającymi z dwóch stron dziedziniec. Od strony ul. Żydowskiej miał dwupiętrowe skrzydło boczne[5]. W obecnej kamienicy przez kilkanaście lat po II wojnie światowej działał klub studencki Od Nowa, powstały na fali odwilży popaździernikowej. Pod numerem 9 (na narożniku ulicy Szewskiej) stoi kamienica zaprojektowana przez Hugona Kindlera, architekta oraz członka rady miejskiej (1855-1930[1]) i wzniesiona w 1896[1] lub 1894[3]. Był to dom własny artysty, co przypominają elementy dekoracji nawiązujące do budownictwa. Kamienica nr 20 pochodzi z 1907[1] lub 1910[3]. Wzniosło ją Towarzystwo Handlowe braci Panke z przeznaczeniem m.in. na dom towarowy. Jest jedną z pierwszych w Poznaniu budowli żelbetowych. Jej fasada cechuje się stylistyką secesji i wczesnego modernizmu (według Marcina Libickiego był to prawdopodobnie pierwszy w Poznaniu dom, który zerwał ze stylistyką historyzującą[1]). Podobną funkcję pełniła kamienica pod numerem 21 należąca w przeszłości do przedsiębiorcy Otto Sterna, który miał również inne posesje przy ulicy Woźnej. Budynek ten ma charakterystyczne dekoracje z cegły glazurowanej[3].
W okresie międzywojennym ulica zasiedlona była w dużej mierze przez kupców i przemysłowców. Istniały tu m.in. kolektura loteryjna Juliana Langnera, drukarnia Józefa Goździejewskiego (nr 9), a także wydawnictwo Artura Gustowskiego specjalizujące się w ekonomicznych i handlowych periodykach naukowych (nr 10), przejęte później przez jego syna Lecha Gustowskiego, dyplomatę. Na południowym narożniku Garbar powstała po 1830 jedna z pierwszych w mieście cukierni prowadzona przez Włocha, Jakuba Prevostiego[1]. W budynku numer 18 z 1902 mieszkał lekarz Zakładu dla Głuchoniemych na Śródce, Bolesław Broekere, jak również pracujący często za darmo na rzecz ubogich, doktor Kazimierz Rabski z Miłosławia. W tym samym budynku funkcjonowała wytwórnia cukierków i pierników Czesława Mielcarzewicza, a obok sklep kolonialny Cygański i Semma i hurtownia galanteryjna Leona Siega[4].
W połowie ulicy działało kino Corso, późniejszy Gong, zlikwidowany w latach 90. XX wieku. W 1932 wybuchł tutaj pożar w kabinie operatora, który doznał poważnych poparzeń przy próbie ratowania taśm filmowych[4].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
