Turunmaa (1918)

Turunmaa – fińska kanonierka z dwudziestolecia międzywojennego i okresu II wojny światowej. Pierwotnie okręt został zamówiony przez Imperium Rosyjskie jako jedna z sześciu jednostek typu Wodoriez. Okręt został zwodowany w 1918 roku w stoczni Crichton w Turku i w tym samym roku wszedł do służby w Fińskiej Marynarce Wojennej. W maju 1943 roku „Turunmaa” została ciężko uszkodzona przez radzieckie samoloty. Od 1945 roku jednostkę wykorzystywano jako trałowiec. Okręt skreślono z listy floty w 1953 roku.

Turunmaa

„Turunmaa” w 1942 r.
Klasa	kanonierka
Typ	Wodoriez
Historia
Stocznia	Crichton, Turku
Położenie stępki	1916
Wodowanie	1918
Zamówiony dla  Rosyjska Carska MW
Nazwa	„Czirok” (Чирок)
Merivoimat
Nazwa	„Turunmaa”
Wejście do służby	1918
Wycofanie ze służby	1953
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	normalna: 342 tony
Długość	całkowita: 50,1 metra 47 m między pionami
Szerokość	6,8 m
Zanurzenie	2,9 m
Napęd
2 maszyny parowe potrójnego rozprężania 2 kotły Yarrow moc 1150 KM, 2 śruby
Prędkość	15 węzłów
Zasięg	700 Mm przy prędkości 15 węzłów
Uzbrojenie
2 działa kal. 75 mm (2 x I) 1 działko plot. kal. 40 mm miny
Załoga	48

Projekt i budowa

Flota Bałtycka, borykająca się podczas I wojny światowej z brakiem małych jednostek eskortowych, w 1916 roku zamówiła w fińskich stoczniach 12 okrętów, potocznie nazywanych kanonierkami Borowskiego (od nazwiska polskiego oficera Michaiła Borowskiego)^[1][2]. Budowane jednostki, klasyfikowane ówcześnie jako dozorowce (storożewyje korabli), odznaczały się silnym uzbrojeniem i dużą dzielnością morską przy niewielkiej wyporności^[3].

Przyszła „Turunmaa” była jedną z sześciu kanonierek typu Wodoriez^[4][5] . Okręt został zamówiony przez Rosyjską Marynarkę Wojenną w 1916 roku w stoczni Crichton w Turku pod nazwą „Czirok” (Чирок) i w tym roku położono jego stępkę^{[4][6][uwaga 1]}. Jednostka została zwodowana w 1918 roku i następnie przejęta przez Finów^[6][7] .

Dane taktyczno-techniczne

Okręt był niewielką, jednokominową kanonierką z dwoma masztami^[6]. Długość całkowita kadłuba wynosiła 50,1 metra (47 metrów między pionami), szerokość 6,8 metra i zanurzenie 2,9 metra^[6][8]. Wyporność normalna wynosiła 342 tony^[6][9]. Okręt napędzany był przez dwie maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 1150 KM, do której parę dostarczały dwa kotły Yarrow^[2][6]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 15 węzłów^[2][6]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o masie 50 ton, co zapewniało zasięg wynoszący 700 Mm przy prędkości 15 węzłów^[5] [7] .

Uzbrojenie artyleryjskie kanonierki składało się z dwóch pojedynczych dział Canet kal. 75 mm L/48 i pojedynczego działka plot. Vickers kal. 40 mm QF Mark II L/39^[5] [7] . Okręt mógł też zabrać na pokład 30 min^[7] .

Załoga okrętu liczyła 48 oficerów, podoficerów i marynarzy^[2][7] .

Służba

W 1918 roku jednostkę wcielono do służby w Marynarce Wojennej Finlandii pod nazwą „Turunmaa”^[2][6]. Kanonierka służyła w okresie międzywojennym jako okręt szkolny, wraz z bliźniaczą jednostką „Karjala”^[2]. Na początku lat 40. z pokładu usunięto działko Vickers kal. 40 mm, instalując w zamian trzy pojedyncze działka plot. Madsen kal. 20 mm L/60^[7] . 2 maja 1943 roku nieopodal Haapasaari kanonierka została ciężko uszkodzona przez radzieckie lotnictwo i osadzona na mieliźnie^[7] . Okręt powrócił do służby w październiku 1943 roku^[7] . Po zakończeniu II wojny światowej jednostka wykonywała zadania trałowe, oczyszczając z min Zatokę Fińską^[7] . Okręt skreślono z listy floty w 1953 roku^[7] [9].

Uwagi

1. Według Parkes 1934 ↓, s. 156 i McMurtrie 1941 ↓, s. 160 okręt zamówiono w 1914 roku.

Przypisy

1. Wawrzynkowski 2015 ↓, s. 14.
2. Parkes 1934 ↓, s. 156.
3. Wawrzynkowski 2015 ↓, s. 14-16.
4. Wawrzynkowski 2015 ↓, s. 16.
5. Gogin 2018R ↓.
6. Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 319.
7. Gogin 2018F ↓.
8. McMurtrie 1941 ↓, s. 160.
9. Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 364.

Bibliografia

• Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
• Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
• Ivan Gogin: KARJALA gunboats (1918). Navypedia. [dostęp 2018-01-28]. (ang.).
• Ivan Gogin: VODOREZ guard vessels. Navypedia. [dostęp 2018-01-28]. (ang.).
• Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.).
• Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: Sampson Low, Marston & Co., 1934. (ang.).
• Marcin Wawrzynkowski: Kanonierki ORP Komendant Piłsudski i ORP Generał Haller. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2015. ISBN 978-83-7889-321-9.