Loading AI tools
austriacki sąd konstytucyjny Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Trybunał Konstytucyjny w Austrii (niem. Verfassungsgerichtshof, w skrócie VfGH) – austriacki sąd konstytucyjny. Jest to jeden z sądów naczelnych (Höchstgericht) Austrii obok Sądu Najwyższego i Trybunału Administracyjnego[1].
Obszar właściwości | |
---|---|
Podstawa prawna | |
Organizacja wewnętrzna | |
Skład |
14 sędziów i 6 ich zastępców |
Przewodniczy |
Prezes Trybunału Konstytucyjnego |
Funkcjonowanie | |
Okres funkcjonowania |
od 1920 |
Siedziba | |
Język urzędowy | |
Strona internetowa | |
Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych |
Z powodu pełnionej funkcji nazywany jest "strażnikiem Konstyucji" (Hüter der Verfassung). Odpowiada za kontrolę przestrzegania Konstytucji oraz zapewnia ochronę demokratycznego porządku konstytucyjnego[2].
Składa się z 14 sędziów powoływanych przez Prezydenta Federalnego na wniosek Rządu Federalnego i Parlamentu. Swój urząd nie sprawują na określoną kadencję, lecz do przejścia w stan spoczynku lub złożenia orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego[3].
Jego orzecznictwo ma duży wpływ na życie obywateli. Trybunał Konstytucyjny chroni przed przepisami prawnymi naruszającymi konstytucyjne prawa i wolności obywateli, a wydane przez niego orzeczenia prowadzą do zmian w prawie, np. poprzez orzeczenie w sprawie wieku emerytalnego[4], małżeństw homoseksualnych[5][6] czy samobójstwa wspomaganego medycznie[7][8].
Trybunał Konstytucyjny Austrii jest najstarszym utworzonym na świecie sądem konstytucyjnym. Do jego powstania przyczynił się Hans Kelsen, który współtworzył także Konstytucję Austrii[9].
Trybunał Konstytucyjny orzeka m.in. w sprawach:
Trybunał Konstytucyjny bada zgodność ustaw z Konstytucją z urzędu, jeżeli zajdzie taka konieczność w związku z toczącym się przed nim postępowaniem albo na wniosek[22]:
Zgodność rozporządzeń i umów międzynarodowych z obowiązującym prawem Trybunał Konstytucyjny bada z urzędu, jeżeli zajdzie taka konieczność w związku z toczącym się przed nim postępowaniem albo na wniosek[23]:
Zadanie wykonania orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego należy do Prezydenta Federalnego[24], chyba że Federalna Ustawa Konstytucyjna zastrzega je sądom powszechnym[25]. Jest ono przeprowadzane na podstawie poleceń Prezydenta Federalnego przez wskazane przez niego organy federalne lub krajowe, włącznie z Policją Federalną i Federalnymi Siłami Zbrojnymi[26].
Trybunał Konstytucyjny orzeka w pełnym składzie pod przewodnictwem Prezesa Trybunału Konstytucyjnego. W razie nieobecności któregoś z sędziów wzywa się zastępcę sędziego, który zastępuje nieobecnego sędziego. Zastępca ma on takie same uprawienia jak sędzia[27].
Sędziowie i ich zastępcy powoływani są przez Prezydenta Federalnego na wniosek Rządu Federalnego, Rady Narodowej i Rady Federalnej. Prezydent Federalny może nie uwzględnić wniosku i tym samym odrzucić go. W skład Trybunału Konstytucyjnego wchodzi 14 sędziów (włącznie z Prezesem i Wiceprezesem Trybunału Konstytucyjnego) i 6 zastępców sędziów z czego[28]:
Na sędziego lub zastępcę sędziego może zostać powołana wyłącznie osoba, która[29]:
Dodatkowo kandydaci przedstawiani przez Rząd Federalny są powoływani spośród sędziów, urzędników administracji publicznej i profesorów uniwersyteckich[30].
Sędziowie i zastępcy sędziów mogą pełnić swą funkcję do osiągnięcia 70. roku życia. Trybunał Konstytucyjny może w orzeczeniu zadecydować o wcześniejszym złożeniu sędziego lub zastępcy sędziego z urzędu[31].
Na sędziego lub zastępcę sędziego nie może zostać powołany członek Rządu Federalnego lub rządu krajowego, organu przedstawicielskiego (np. Rady Narodowej czy parlamentu krajowego) oraz poseł do Parlamentu Europejskiego, a także osoba należąca do partii politycznej[32].
Na stanowisko Prezesa lub Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego nie może zostać powołana osoba, która sprawowała przynajmniej jedną z powyższych funkcji w ciągu co najmniej 4 lat[33].
Na czele Trybunału Konstytucyjnego stoi Prezes Trybunału Konstytucyjnego (niem. Präsident des Verfassungsgerichtshofes). Przewodniczy on rozprawom i prowadzi narady[34]. Może on także powierzyć Wiceprezesowi Trybunału Konstytucyjnego (Vizepräsident des Verfassungsgerichtshofes) zadanie prowadzenia rozprawy i narady[35]. W razie nieobecności Prezesa Trybunału Konstytucyjnego zastępuje go Wiceprezes Trybunału Konstytucyjnego[36].
W trakcie rozpraw i na czas ogłaszania orzeczeń sędziowie Trybunału Konstytucyjnego używają stroju urzędowego (niem. Amtskleid), na który składa się toga (nazywana w Austrii Talar) i biret (Barett). Toga wykonana jest z czarnego materiału, a jej wypustki, trójkątne klapy i kołnierz są koloru fioletowego. Są 3 rodzaje strojów urzędowych odpowiednio przewidziane dla: sędziów, Wiceprezesa i Prezesa Trybunału Konstytucyjnego. Strój Wiceprezesa różni się od noszonego przez sędziów tym, że kołnierz obszyty jest białym futrem, natomiast strój Prezesa obszyty jest podwójnym futrem.
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Objęcie urzędu | Złożenie urzędu |
---|---|---|---|---|
1. | Paul Vittorelli | 14 lutego 1919 | 1921 | |
2. | Paul Vittorelli | 15 lutego 1921[37] | 30 lutego 1930 | |
3. | Ernst Durig | 16 lutego 1930 | 14 lipca 1934 | |
4. | Ernst Durig | 14 grudnia 1945 | 17 czerwca 1946 | |
5. | Ludwig Adamovich senior | 19 czerwca 1946[38] | 23 września 1955 | |
6. | Gustav Zigeuner | 1 lutego 1956 | 31 grudnia 1957 | |
7. | Walter Antoniolli | 12 lutego 1958 | 3 października 1977 | |
8. | Erwin Melichar | 10 października 1977 | 31 grudnia 1983 | |
9. | Ludwig Adamovich junior | 1 stycznia 1984 | 31 grudnia 2002 | |
10. | Karl Korinek | 1 stycznia 2003 | 30 kwietnia 2008 | |
11. | Gerhart Holzinger | 1 maja 2008 | 31 grudnia 2017 | |
12. | Brigitte Bierlein | 23 lutego 2018 | 2 czerwca 2019 | |
13. | Christoph Grabenwarter | 19 lutego 2020 |
Od sierpnia 2012 r. siedziba Trybunału Konstytucyjnego mieści się przy Freyung 8 w Wiedniu. Budynek został wzniesiony w latach 1914–1921 dla Österreichische Creditanstalt für Handel und Gewerbe. Reprezentacyjna klatka schodowa prowadzi na I piętro, na którym znajduje się sala rozpraw, pokój narad oraz biura Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego. Na wyższych piętrach mieszczą się biura sędziów, pracowników Trybunału Konstytucyjnego (w tym pracowników prawa konstytucyjnego). Na V piętrze znajdują się pokój narad, biblioteka i sala konferencyjna[39].
Na sali rozpraw ponad sędziami znajduje się godło Republiki Austrii. Po ścianie widnieją dwa cytaty z Konstytucji Austrii:
„Österreich ist eine demokratische Republik” („Austria jest republiką demokratyczną”)
oraz
„Ihr Recht geht vom Volk aus” („Jej prawo pochodzi od Narodu”).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.