Trojańczycy

Trojańczycy, trojańczyki, planetoidy trojańskie – dwie grupy planetoid krążących wokół Słońca po orbitach bardzo podobnych do orbity Jowisza. Obiegają Słońce, pozostając w pobliżu punktów libracyjnych położonych na orbicie planety (w wierzchołkach dwóch trójkątów równobocznych o podstawie będącej odcinkiem Słońce–Jowisz). Znaczenie tego terminu zostało później rozszerzone na planetoidy towarzyszące innym planetom.

Obrazowe przedstawienie usytuowania planetoid trojańskich (obóz trojański i grecki) na orbicie Jowisza

Ten artykuł dotyczy astronomii. Zobacz też: Troja i wojna trojańska.

Historia odkryć

Pierwszą odkrytą planetoidą trojańską była (588) Achilles, o średnicy około 135 km, odkryta przez niemieckiego astronoma Maxa Wolfa w 1906 roku. Największe spośród tych obiektów nazwano imionami bohaterów wojny trojańskiej, opisanej w Iliadzie Homera.

Planetoidy należące do „obozu greckiego” wyprzedzają Jowisza w jego ruchu orbitalnym, poruszając się wokół punktu libracji L₄, znajdującego się na orbicie 60° przed planetą, a te należące do „obozu trojańskiego” podążają za planetą, wokół punktu L₅, znajdującego się na orbicie 60° za Jowiszem. Są jednak odstępstwa od tej reguły, ponieważ (624) Hektor znajduje się w „obozie greckim”, a (617) Patroclus – w „obozie trojańskim”.

Największą spośród planetoid trojańskich jest (624) Hektor, o rozmiarach 370×200 km. Posiada on niewielki księżyc.

Późniejsze odkrycia

W latach 80. XX wieku odkryte zostały pierwsze księżyce trojańskie, dzielące orbitę z większymi satelitami planety – w układzie księżyców Saturna. W latach 90. XX wieku i na początku wieku XXI okazało się, że planetoidy trojańskie znajdują się także na orbitach innych planet.

Według stanu na 28 września 2024 roku znane były następujące planetoidy trojańskie^[1]:

Planeta	W pobliżu L4	W pobliżu L5	Lista
Merkury	0	0
Wenus	0	0
Ziemia	2	0	2010 TK7[2], 2020 XL5
Mars	2	14	trojańczycy Marsa
Jowisz	8969	5025	obóz grecki, obóz trojański
Saturn	0	0
Uran	1	0	2011 QF99[3]
Neptun	27	4	trojańczycy Neptuna

Zobacz też

• obiekt koorbitalny
• planeta trojańska (hipotetyczna)
• rodzina planetoidy Hilda
• paczka trojańska – pojęcie z mechaniki kwantowej

Przypisy

1. Trojan Minor Planets. IAU Minor Planet Center. [dostęp 2022-09-28]. (ang.).
2. Martin Connors, Paul Wiegert, Christian Veillet. Earth’s Trojan asteroid. „Nature”. 475, s. 481–483, 2011-07-28. DOI: 10.1038/nature10233. [dostęp 2024-11-03]. (ang.).
3. Jacob Aron: Astrophile: Mighty Trojan found marching with Uranus. New Scientist, 2013-03-28. [dostęp 2013-04-29]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• List Of Earth Trojans (ang.)
• List Of Martian Trojans (ang.)
• List Of Jupiter Trojans (ang.)
• List Of Uranus Trojans (ang.)
• List Of Neptune Trojans (ang.)

Encyklopedie internetowe (klasyfikacja planetoid):

• БРЭ: 4205579