Loading AI tools
bóstwo Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Teutates, Toutatis – według przekazu rzymskiego poety Lukana oraz inskrypcji sakralnych, jeden z trzech głównych bogów galijskich obok Taranisa i Esusa[1], emanacja boga wojny.
Zaliczany do bóstw chtonicznych[2], miał charakter hippomorficzny (końskopodobny) i zakłada się, iż pierwotnie był innym bytem (hipostazą) bogini Epony[3]. Czczony także przez Celtów wschodnich, na ich monetach wyobrażany był jako „bóstwo beznogie”[4].
Jego imię często pojawia się jako przydomek Marsa, podobnie często utożsamiany też z Mercuriusem (Merkurym)[5]. Tłumaczy się je jako „ojciec rodu” albo „ojciec plemienia (ludu)”[6]. Niewykluczone, iż będąc przypuszczalnie bogiem jedności plemiennej, czczony jednak przez różne ludy celtyckie pod innym imieniem, był nie ogólnoceltyckim, ale lokalnym bóstwem konkretnego regionu[7].
Składano mu w ofierze ludzi przez topienie ich w bagnach bądź też zanurzanie głową w beczkach (jak przedstawiono to w scenach ze znaleziska znanego jako kocioł z Gundestrup)[8].
Bóstwo to poznane jest przede wszystkim z inskrypcji wobec bardzo nielicznych przedstawień figuralnych. Za jedno z jego wyobrażeń uważana jest kamienna głowa z Mšeckich Žehrovic (datowana na II-I w. p.n.e.), ukazująca go w torkwesie, ze spiralnie zakręconymi wąsami i brwiami (wys. 25 cm, w zbiorach Muzeum Narodowego w Pradze)[9].
Za prawdopodobny uważany jest związek imienia tego bóstwa z iryjskim pojęciem túath (lud) oraz z celtycką nazwą plemienną Teutonów (współcześnie przyjętą od łacińskiej formy Teutones)[10].
Obecnie utrwalony w kulturze masowej i zapamiętany dzięki serii francuskich komiksów o Asteriksie, w których Galowie często przywołują jego imię zaklinając się „na Teutatesa”.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.