Szlak turystyczny „Zabytki Radomia”

Szlak turystyczny „Zabytki Radomia” – pieszy szlak turystyczny obejmujący najcenniejsze obiekty historyczne ukazujące rozwój Radomia od wczesnośredniowiecznej osady po dzielnice powstałe w XX wieku^[1].

Szlak turystyczny „Zabytki Radomia”

Tablica z opisem kościoła farnego i reliktów zamku królewskiego.
Dane szlaku
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Początek	Grodzisko Piotrówka, Radom Stare Miasto
Koniec	Pałac Wośniki, Radom Wośniki

Realizacja projektu

Szlak Turystyczny „Zabytki Radomia” to wspólna inicjatywa Gminy Miasta Radomia i parafii katedralnej. Projekt o wartości 693 172, 00 zł w większości sfinansowała Unia Europejska, przyznając w ramach Programu VI - wykorzystanie walorów naturalnych i kulturowych dla rozwoju turystyki i rekreacji Regionalnego Programu Operacyjnych Województwa Mazowieckiego dofinansowanie w wysokości 455 318, 28 zł. W ramach realizacji projektu m.in. utworzono Muzeum Katedralne, przeprowadzono remont elewacji neogotyckiej katedry, utworzono na obszarze Miasta Kazimierzowskiego Centrum Informacji Turystycznej, wydano przewodniki po trasie, wykonano tablice informacyjne, którymi oznakowano obiekty wchodzące w skład szlaku oraz zmodernizowano portal internetowy Centrum Informacji Turystycznej w Radomiu^[2].

Przebieg szlaku

Szlak tworzą 23 wybrane obiekty - w tym jeden pomnik historii - za pomocą których ukazano rozwój urbanistyczny Radomia – od wczesnośredniowiecznej osady, przez średniowieczne Stare Miasto (Radom) i Miasto Kazimierzowskie, dziewiętnastowieczne Śródmieście po dwudziestowieczną zabudowę Plant - osiedla Fabryki Broni^[3].

Lista obiektów wchodzących w skład szlaku:

Nr	Zdjęcie	Obiekt	Dzielnica	Opis
1		Grodzisko Piotrówka	Stare Miasto	Wczesnośredniowieczne grodzisko, jedno z pierwszych miejsc osadniczych w Radomiu.
2		Kościół św. Wacława	Stare Miasto	Gotycki kościół ufundowany w 1216 przez księcia Leszka Białego. Wyposażony przez jego syna Bolesława Wstydliwego. W 1440 został rozbudowany i częściowo przebudowany w stylu gotyckim.
3		Kościół farny pw. św. Jana Chrzciciela i relikty Zamku Królewskiego.	Miasto Kazimierzowskie	Gotycki kościół ufundowany w 1360 przez króla Kazimierza Wielkiego. Był częścią założenia zamkowego, zbudowanego w latach 1340-1350 na polecenie tego samego władcy.
4		Miejskie mury obronne z XIV w.	Miasto Kazimierzowskie	Relikty ciągu średniowiecznych fortyfikacji wraz z budowlami obronnymi, otaczających Miasto Kazimierzowskie, zbudowanych w II połowie XIV wieku.
5		Zespół kościoła św. Katarzyny i klasztoru oo. Bernardynów	Śródmieście	Późnogotycki zespół sakralny zlokalizowany przy dawnym przedmieściu lubelskim (dzisiejsza ulica Żeromskiego) w bezpośrednim sąsiedztwie Miasta Kazimierzowskiego. Fundowany w 1468 r. jest jednym z najlepiej zachowanych kompleksów klasztornych w Polsce. Wznoszony etapami. Kompleks posiada status pomnika historii.
6		Dawny barokowy zespół kościoła i klasztoru Benedyktynek	Śródmieście	Barokowy kościół wybudowany w XVII wieku wraz z klasztorem dla sióstr benedyktynek z fundacji Barbary Tarłowej.
7		Dawne kolegium oo. Pijarów	Miasto Kazimierzowskie	Klasycystyczno-barokowy budynek usytuowany przy Rynku, budowany w XVIII i XIX w.
8		Kościół ewangelicko-augsburski	Miasto Kazimierzowskie	Ewangelicko-augsburski kościół parafialny. Dawniej była to świątynia katolicka pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z lat 1784-1785, zbudowana na miejscu drewnianej z 2 połowy XIV wieku. Od 1830 własność gminy ewangelicko-augsburskiej (luterańskiej).
9		Pałac Sandomierski	Śródmieście	Wybudowany według projektu Antonia Corazziego w latach 1825-1827 pałac był do 1917 siedzibą wojewodów i gubernatorów sandomierskich i radomskich. W wyniku dwukrotnej (1918 i 1998) degradacji Radomia do roli miasta na prawach powiatu pałac utracił swą pierwotną funkcję, stając się siedzibą starostwa powiatowego. Obecnie zajmowany przez Urząd Miejski oraz delegatury mazowieckich instytucji wojewódzkich.
10		Nowy Ratusz	Miasto Kazimierzowskie	Neorenesansowy gmach wybudowany w latach 1845-1848 według projektu architekta Henryka Marconiego. Od lat 50. do 2013 siedziba Archiwum Państwowego.
11		Dawny pałac Karschów i rezydencje przy ul. Żeromskiego	Śródmieście	Wzorowana na pałacu Kronenberga w Warszawie monumentalna, eklektyczna kamienica o charakterze pałacowym została wzniesiona w latach 1881–1882 dla radomskich fabrykantów, Teodora Karscha i Franciszka Wickenhagena. Inne budynki o charakterze rezydencjonalnym, usytuowane przy ulicy Żeromskiego to m.in. pałac Kierzkowskich, budynek Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, pałacyk Balińskich-Hemplów.
12		Kościół garnizonowy pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika	Śródmieście	Pierwotnie była to cerkiew pod wezwaniem świętego Mikołaja wybudowana w 1902 roku. W 1918 roku cerkiew została przejęta przez wojsko polskie. Przebudowana na kościół rzymskokatolicki w latach 1925-1930.
13		Kościół pw. Opieki Najświętszej Marii Panny – katedra radomska	Śródmieście	Neogotycka świątynia zbudowana w latach 1894–1911 według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego. W 1981 r. ustanowiona konkatedrą diecezji sandomierskiej-radomskiej, zaś 25 marca 1992 r. – katedrą diecezji radomskiej.
14		Dom Glogierów i zabudowa eklektyczna w Śródmieściu	Śródmieście	Eklektyczny dom wybudowany w 1914 roku wg projektu Józefa Piusa Dziekońskiego. Reprezentuje on typ kamienicy wielkomiejskiej, dominującej w zabudowie Radomia okresu 1885-1918, której licznymi przykładami są budynki wybudowane przy ulicach Piłsudskiego, Moniuszki, Sienkiewicza, Traugutta, Żeromskiego i in.
15		Dworzec kolejowy	Śródmieście	Gmach dworca kolejowego w Radomiu wybudowano w 1885 według projektu Adolfa Schimmelpfenniga, autora projektu m.in. dworca Łódź Fabryczna. Spalony przez Austriaków w czasie I wojny światowej został po niej odbudowany.
16		Dawne osiedle mieszkaniowe pracowników Fabryki Broni	Planty	Osiedle wybudowane w latach 1924-1931 według projektu Stefana Szyllera dla pracowników Fabryki Broni.
17		Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego na Glinicach	Glinice	Neobarokowy kościół wybudowany w latach 1931-1957 wg projektu Stefana Szyllera.
18		Kościół pw. św. Teresy od Dzieciątka Jezus na Borkach	Borki	Modernistyczny kościół wybudowany w latach 1938-1964 wg projektu Władysława Pieńkowskiego i Stanisława Gałęzowskiego.
19		Cmentarz rzymskokatolicki przy ul. Limanowskiego	Borki	Zabytkowy, założony w 1812 roku cmentarz. Miejsce spoczynków zasłużonych obywateli Radomia.
20		Cmentarz żydowski	Gołębiów	Zabytkowy, założony w 1831 roku cmentarz. Miejsce spoczynku zasłużonych obywateli Radomia. Całkowicie zniszczony podczas II wojny światowej, odbudowany w latach 1992-2010. Obiekt wchodzi również w skład Szlaku Pamięci Radomskich Żydów „Ślad”.
21		Cmentarz ewangelicko-augsburski	Kozia Góra	Zabytkowy, założony w 1833 roku cmentarz. Miejsce spoczynku zasłużonych obywateli Radomia.
22		Cmentarz prawosławny	Obozisko	Zabytkowy, założony w 1839 roku cmentarz.
23		Dawny zespół dworsko-parkowy na Wośnikach	Wośniki	Klasycystyczny pałac z XIX w. otoczony dwuhektarowym parkiem.

Zobacz też

• Szlak Pamięci Radomskich Żydów „Ślad”

Przypisy

1. Nowy szlak turystyczny i muzeum katedralne w Radomiu. rdc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-18)].
2. Zabytki Radomia – Szlak Turystyczny. radom.pl.
3. Będzie szlak turystyczny Zabytki Radomia i Muzeum Katedralne. radom.pl.