Syria (prowincja rzymska)

Syria – była ważną prowincją rzymską, podbitą w roku 64 p.n.e. przez Pompejusza. Pozostała pod panowaniem rzymskim (bizantyjskim) do roku 637, kiedy została podbita przez Arabów.

Rzymskie prowincje

Rzymska prowincja Syria

Rzymska mozaika z Antiochii, Musée du Louvre

Prowincja Syria

W pierwszych wiekach n.e. Syria przeżywała rozkwit gospodarczy. Miała też duże znaczenie militarne – stanowiła bazę dla wypraw przeciwko Partom, a potem Persom. W I w. to wojska syryjskie umożliwiły Wespazjanowi zdobycie władzy. Syria była kluczowym strategicznie obszarem podczas kryzysu III wieku. Od IV-V w. wzrastał opór ludności syryjskiej przeciw hellenizacji, co znalazło wyraz w rozwoju piśmiennictwa w języku miejscowym i w opozycji do oficjalnego kościoła (monofizytyzm). W okresie bizantyjskim w VI i VII w. ulegała najazdom perskim. Pod panowanie arabskie dostała się w 637 r., gdy jej stolica - Antiochia została zdobyta przez armię kalifa Umara - drugiego spośród tzw. kalifów prawowiernych.

W okresie rzymskim była podzielona na 10 okręgów: Commagene, Cyrrhestice, Pieria, Seleucis, Chalcidice, Chalybonitis, Palmyrene, Apamene, Cassiotis, Laodicene. W 193 została podzielona na Syria Coele i Syria Phoenice. Konstantyn Wielki wydzielił 2 północne okręgi: Commagene i Cyrrhestice w oddzielną prowincję Euphratensis. Teodozjusz I pozostałą część Syrii podzielił na 2 prowincje: Syria Prima, ze stolicą w Antiochii i Syria Secunda, ze stolicą w Apamei. Syria Secunda była podzielona na Phoenicia Prima (ze stolicą w Tyrze) i Phoenicia Secunda (ze stolicą w Damaszku).

Rzymscy namiestnicy Syrii

Data	Namiestnik
63-61 p.n.e.	Marek Emiliusz Skaurus
61-60 p.n.e.	Lucius Marcius Philippus
59-58 p.n.e.	Gnaeus Cornelius Lentulus Marcellinus
57-55 p.n.e.	Aulus Gabiniusz
54-53 p.n.e.	Marek Licyniusz Krassus
53-51 p.n.e.	Gajusz Kasjusz Longinus
51-50 p.n.e.	Marcus Calpurnius Bibulus
50/49 p.n.e.	Veiento
49-48 p.n.e.	Scypion Metellus
47-46 p.n.e.	Sextus Iulius Caesar
46-44 p.n.e.	Caecilius Bassus
45 p.n.e.	Antistius Vetus
44 p.n.e.	Lucius Statius Murcus
44-42 p.n.e.	Gajusz Kasjusz Longinus
41-40 p.n.e.	Lucius Decidius Saxa
40-39 p.n.e.	okupacja przez Partów
39-38 p.n.e.	Publius Ventidius Bassus
38-35 p.n.e.	Gajusz Sosjusz
35 p.n.e.	Lucjusz Munacjusz Plankus
34/33-33/32 p.n.e.	Lucius Calpurnius Bibulus
30 p.n.e.	Quintus Didius
29 p.n.e.	Marek Waleriusz Messala Korwinus
28-25 p.n.e.	Cyceron Młodszy
25-23 p.n.e.	Terencjusz Warron
23-12 p.n.e.	Marek Wipsaniusz Agrypa
13/12-10/9 p.n.e.	Marek Titius
10/9-7/6 p.n.e.	Gajusz Sencjusz Saturninus
7/6-4 p.n.e.	Publiusz Kwinktyliusz Warus
4-1 p.n.e.	brak danych[1]
1 p.n.e.-4 n.e.	Gajusz Juliusz Cezar Wipsanian
4-5	Lucjusz Woluzjusz Saturninus
6-9	Publiusz Sulpicjusz Kwiryniusz
12-17	Kwintus Cecyliusz Metellus Silan
17-19	Gnejusz Kalpurniusz Pizon
19-21	Gnejusz Sencjusz Saturninus
22-32	Lucjusz Eliusz Lamia
32-35	Pomponiusz Flakkus
35-39	Lucjusz Witeliusz
39-41/42	Publiusz Petroniusz
41/42-44/45	Gnaeus Vibius Marcus
45-49	Gajusz Kasjusz Longinus
50-60	Gaius Ummidius Quadratus
60-63	Gnejusz Domicjusz Korbulon
63-67	Cestius Gallus
67-69	Gaius Licinius Mucianus
70-72	Lucius Iunius Caesennius Paetus
73-78	Marcus Ulpius Traianus

Panorama Palmyry wczesnym rankiem

Przypisy

1. Niektórzy umieszczają tutaj Lucjusza Kalpurniusza Pizona Pontifexa powołując się na kamień tyburtyński.

Bibliografia

• Emil Schürer, Geza Vermes, Fergus Millar, The history of the Jewish people in the age of Jesus Christ (175 B.C.-A.D. 135), tom I, Edinburgh 1973, str. 243-266 (Survey of the Roman Province of Syria from 63 B.C. to A.D. 70).

Encyklopedie internetowe (prowincje rzymskie):

• Britannica: place/Syria-Phoenice