Stężenie masowe

Stężenie masowe, stężenie masowo-objętościowe – jeden ze sposobów wyrażenia stężenia substancji w mieszaninie, zdefiniowany jako stosunek masy danej substancji do objętości mieszaniny^[1]:

${\displaystyle \rho _{A}={\frac {m_{A}}{V}}}$

gdzie: ρ_A – stężenie masowe składnika A; m_A – masa składnika A; V – objętość mieszaniny.

Stężenie masowe stosowane jest głównie dla substancji stałych rozpuszczonych w cieczach, np. w przypadku leków do iniekcji, i wyrażane jest w jednostkach masy na jednostkę objętości, np. kg/m³, g/l, g/ml, mg/ml, μg/ml. W przypadku roztworów wodnych przyjmuje się czasem, że stężenie masowe jest równe ułamkowi masowemu, gdyż gęstość wody jest bliska jedności^[2].

Używane jest również pojęcie stężenia procentowego masowo-objętościowego bądź procentu masowo-objętościowego (oznaczanego „% m/V”) do określenia liczby jednostek masy zawartej w 100 jednostkach objętości mieszaniny. Stąd 0,9% m/V roztwór chlorku sodu (roztwór soli fizjologicznej) będzie zawierał 0,9 g NaCl w 100 ml roztworu^{[uwaga 1][3][4]}. Zapis taki jest jednak nieprawidłowy z uwagi na to, że stężenie masowe jest wielkością mianowaną, a przy pomocy procentów wyraża się jedynie wartości bezwymiarowe. Dlatego też stężenie masowe powinno być wyrażane poprzez jednostkę, a nie procent masowo-objętościowy (% m/V)^[2][5].

Uwagi

Zobacz hasło stężenie masowe w Wikisłowniku

1. Chociaż powszechnie oznaczenia „% m/V” używa się do wyrażenia liczby gramów substancji zawartych w 100 ml roztworu (g/100 ml), to w poszczególnych przypadkach (w zależności od zastosowanej przez danego autora konwencji) oznaczenie to może wyrażać również inne wielokrotności bądź podwielokrotności jednostek masy i objętości, np. mg/100 ml.

Przypisy

1. mass concentration, γ, ρ, [w:] A.D.A.D. McNaught A.D.A.D., A.A. Wilkinson A.A., Compendium of Chemical Terminology (Gold Book), S.J. Chalk (akt.), International Union of Pure and Applied Chemistry, wyd. 2, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1997, DOI: 10.1351/goldbook.M03713, ISBN 0-9678550-9-8 (ang.).
2. AndrzejA. Cygański AndrzejA., Chemiczne metody analizy ilościowej, wyd. 5, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1999, s. 85, ISBN 83-204-2410-0.
3. RyszardR. Kocjan RyszardR., 3.4. Stężenia roztworów, [w:] Chemia analityczna. Podręcznik dla studentów, RyszardR. Kocjan (red.), wyd. 2, cz. 1, Analiza jakościowa. Analiza ilościowa klasyczna, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2002, s. 49, ISBN 83-200-2665-2.
4. JerzyJ. Minczewski JerzyJ., ZygmuntZ. Marczenko ZygmuntZ., Chemia analityczna, t. 1, Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 27, ISBN 83-01-13499-2.
5. E.R.E.R. Cohen E.R.E.R. i inni, Quantities, Units and Symbols in Physical Chemistry (Green Book), wyd. 3, Cambridge: International Union of Pure and Applied Chemistry, RSC Publishing, 2008, s. 97, ISBN 978-0-85404-433-7 (ang.).