Strojnogłowik płowy

Strojnogłowik płowy^[4] (Arremon phaeopleurus) – gatunek małego ptaka z rodziny pasówek (Passerellidae). Opisany po raz pierwszy w 1856. Początkowo uznawany był za podgatunek strojnogłowika obrożnego (Arremon torquatus), którego zasięg występowania rozciągał się od Kostaryki do północnej Argentyny. Gatunek ten podzielono jednak na osiem gatunków, z których strojnogłowik płowy ma jeden z najmniejszych zasięgów występowania – jest on endemitem gór północnej Wenezueli. Jest gatunkiem najmniejszej troski.

Strojnogłowik płowy

Arremon phaeopleurus[1]
(P.L. Sclater, 1856)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	pasówki
Rodzaj	Arremon
Gatunek	strojnogłowik płowy
Synonimy
Buarremon phaeopleurus Sclater, 1856[2] Buarremon torquatus phaeopleurus Sclater, 1856[2] Arremon torquatus phaeopleurus (Sclater, 1856)[2] Atlapetes torquatus phaeopleurus (Sclater, 1856)[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
najmniejszej troski
Zasięg występowania

Systematyka

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Philip Lutley Sclater, nadając mu nazwę Buarremon phaeopleurus. Opis ukazał się w 1856 roku w „Proceedings of the Zoological Society of London”; jako miejsce typowe autor wskazał Caracas w Wenezueli^[2][5][6]. Dawniej strojnogłowik płowy zaliczany był do rodzaju Atlapetes lub do nieuznawanego już Buarremon. Obecnie umieszczany jest w rodzaju Arremon. Takson Arremon torquatus, za którego podgatunek strojnogłowik płowy był uznawany, podzielono na aż 8 gatunków – oprócz strojnogłowika płowego są to: strojnogłowik szarobrewy (A. assimilis), strojnogłowik szaropręgi (A. costaricensis), strojnogłowik kolumbijski (A. basilicus), strojnogłowik górski (A. perijanus), strojnogłowik obrożny (A. torquatus), strojnogłowik wyżynny (A. atricapillus) i strojnogłowik nadbrzeżny (A. phygas)^[7]. Nie wyróżnia się podgatunków^{[6][8][9][10]}.

Etymologia

• Arremon: gr. αρρημων arrhēmōn, αρρημονος arrhēmonos „cichy, bez mowy”, od negatywnego przedrostka α- a-; ῥημων rhēmōn, ῥημονος rhēmonos „mówca”, od ερω erō „będę mówić”, od λεγω legō „mówić”^[11].
• phaeopleurus: gr. φαιος phaios – brązowy, ciemny, śniady, gr. πλευρα pleura – boczny, skrzydło, strona^[12].

Morfologia

Nieduży ptak ze średniej wielkości, dosyć długim dziobem w kolorze czarnym. Tęczówki kasztanowobrązowe. Nogi od matowocielistych do czarniawych. Brak dymorfizmu płciowego. Góra głowy i twarz czarne z trzema jasnoszarymi, średniej szerokości paskami – środkowym paskiem ciemieniowym oraz paskami nad łukami brwiowymi, rozciągającymi się od górnej części dzioba do tyłu szyi. Wokół szyi dosyć wąski pasek w formie obroży, w dolnej części czarny, w górnej szary. Gardło, podgardle i podbródek białe. Górna część ciała, skrzydła i ogon oliwkowozielone. Białawe upierzenie brzucha przechodzi w szarawe, a następnie w szaro-cynamonowe i oliwkowo-żółte na bokach. Długość ciała z ogonem: 19 cm^[6][9].

Zasięg występowania

Strojnogłowik płowy jest endemitem gór północnej Wenezueli – występuje w stanach Aragua i Miranda oraz w Dystrykcie Stołecznym^[6][9]. Jest gatunkiem osiadłym. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje 10,5 tys. km²^[13].

Ekologia

Głównym habitatem strojnogłowika płowego jest runo leśne i podszyt wilgotnego lasu górskiego, zwłaszcza w pobliżu jego obrzeży; występuje na wysokościach od 700 do 1800 m n.p.m.^[9]

Brak informacji o diecie tego gatunku. Wiadomo tylko, że żeruje na ziemi, przeszukując dziobem ściółkę. Występuje zazwyczaj pojedynczo lub w parach^[9]. Długość pokolenia jest określana na 3,8 lat^[13].

Rozmnażanie

Niewiele wiadomo o rozmnażaniu tego gatunku. Sezon lęgowy trwa od maja do lipca^[9].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN strojnogłowik płowy jest określany jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie jest określona, zaś jej trend jest uznawany za spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk^[9][13].

Przypisy

1. Arremon phaeopleurus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
2. Denis Lepage: Caracas Brush-Finch Arremon phaeopleurus (Sclater, PL 1856). Avibase. [dostęp 2022-10-16]. (ang.).
3. Arremon phaeopleurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
4. Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M.P.M.& M. Kuziemko P. Mielczarek & M.P.M.& M., Rodzina: Passerellidae Cabanis & Heine, 1850-51 – pasówki – New World Sparrows and allies (Wersja: 2022-05-16), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2022-10-16].
5. Philip LutleyP.L. Sclater Philip LutleyP.L., Synopsis Avium Tanagrinarum. A descriptive Catalogue of the known Species of Tanagers. Part I, „Proceedings of the Zoological Society of London”, Londyn 1856, s. 85 (ang.).
6. Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 579. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
7. Cadena, C.D., Cheviron, Z.A. & Funk, W.C.. Testing the molecular and evolutionary causes of a ‘leapfrog’ pattern of geographical variation in coloration. „Journal of Evolutionary Biology”. 24 (2), s. 402–414, 2011.
8. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-10-16]. (ang.).
9. Alvaro Jaramillo, Christopher J. Sharpe & Peter F. D. Boesman: Caracas Brushfinch Arremon phaeopleurus, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-10-16]. (ang.).
10. HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 [online], grudzień 2021 [dostęp 2022-10-16].
11. Arremon, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-10-16] (ang.).
12. phaeopleurus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-10-16] (ang.).
13. Caracas Brush-finch Arremon phaeopleurus, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-10-16]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
• Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].

Encyklopedie internetowe (takson):

• SNL: mirandakjerrspurv

Identyfikatory zewnętrzne:

• GBIF: 6093257
• identyfikator iNaturalist: 145286
• ITIS: 997749
• CoL: 5VT86