Stosunki jordańsko-syryjskie
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Jordania i Syria uzyskały niepodległość faktycznie w 1946[uwaga 1]. Przez większość ich historii relacje między obydwoma państwami były trudne, oba państwa współpracowały jedynie okazjonalnie i głównie w kontekście sporu z Izraelem, do którego obydwa były wrogo nastawione (Jordania tylko do 1994, gdy podpisała z Izraelem traktat pokojowy).
W pierwszych latach po ogłoszeniu niepodległości przez oba państwa zagrożeniem dla Syrii były dążenia dynastii Haszymitów do zjednoczenia pod swoim panowaniem zarówno Jordanii, jak i Syrii. Chociaż obydwa kraje walczyły przeciwko Izraelowi w I wojnie izraelsko-arabskiej, w Damaszku zagrożenie ze strony Ammanu uważano za poważniejsze, niż problem żydowskiej obecności w Palestynie. Rządzący od 1952 król Jordanii Husajn i otaczająca go elita władzy nastawieni byli prozachodnio, podczas gdy w Syrii w tej samej dekadzie rosły wpływy lewicy. W 1958 Syria i naserowski Egipt utworzyły Zjednoczoną Republikę Arabską. Jako przeciwwaga dla niej ogłoszona została unia Jordanii i Iraku, jednak rewolucja w tym kraju doprowadziła do jej zerwania. W latach istnienia ZRA (1958-1961) syryjskie służby bezpieczeństwa starały się zdestabilizować sytuację w Jordanii poprzez akty sabotażu i zamachy. Dalsze pogorszenie wzajemnych relacji przyniosło przejęcie władzy w Syrii przez partię Baas, głoszącą hasła socjalistyczne i panarabskie, a następnie objęcie rządów w Damaszku przez radykalne skrzydło tejże partii. Mimo to w 1967 Jordania zdecydowała się wspólnie z Egiptem i Syrią wziąć udział w kolejnej wojnie z Izraelem, która zakończyła się klęską koalicji państw arabskich.
Kolejny kryzys w stosunkach jordańsko-syryjskich nastąpił w 1970, gdy król Jordanii zdecydował o usunięciu z terytorium kraju zbrojnych formacji palestyńskich, a Syria bezskutecznie interweniowała w ich obronie. Trzy lata później w wojnie Jom Kipur udział Jordanii po stronie arabskiej był jedynie symboliczny. Względnie poprawne relacje obu krajów utrzymały się do momentu, gdy Jordania ogłosiła ponowne udzielenie poparcia Organizacji Wyzwolenia Palestyny, której Syria nie ufała, chcąc, by ewentualne państwo palestyńskie było częścią Syrii lub przynajmniej pozostawało w sferze jej wpływów. W latach 80. XX wieku Jordania udzielała pomocy syryjskim Braciom Muzułmańskim, prowadzącym działania sabotażowe, a następnie także zbrojne, przeciwko autorytarnym i świeckim rządom partii Baas z Hafizem al-Asadem na czele. Do 1991 problemem we wzajemnych relacjach były również bliskie stosunki Jordanii z Irakiem, nieprzyjaznym wobec Syrii. W kolejnych latach Jordania zacieśniała współpracę ze Stanami Zjednoczonymi, zaś w 1994 podpisała traktat pokojowy z Izraelem. Syria w tym samym czasie uważana była przez USA za państwo popierające terroryzm, w polityce zagranicznej pozostaje nieprzyjazna Izraelowi i otrzymuje pomoc rosyjską.